مقالات رشد و توسعه فردی
هدف گذاری smart (اسمارت) + نمونه جدول اهداف
وقتی پای هدفگذاری وسط می‌آید، بیشتر آدم‌ها فکر می‌کنند همین که هدفشان را روی کاغذ بنویسند، هدف گذاری انجام شده و کار تمام است؛ درحالی‌که سخت در اشتباه بوده و هستند. هدفگذاری مدل های مختلفی دارد که در این مقاله می‌خواهیم درباره هدف گذاری smart (هدف گذاری هوشمند به فارسی) با مثال صحبت کنیم. معادل نوشتاریِ فارسی این مدل هدف گذاری اسمارت نامیده می‌شود.
همان‌طورکه قبلا گفتیم، هدف گذاری مهارتی است که فرد به‌واسطه آن می‌تواند وضعیت مطلوب و رضایت بخش‌آینده‌اش را (به‌صورت کاملاً کاربردی) مشخص و شفاف کند.
هدف گذاری اسمارت چیست؟
همان طور که گفتیم هدف گذاری Smart یا هوشمند یکی از بهترین و متداول‌ترین مدل‌های هدف گذاری است که در اکثر مدل‌های هدف گذاری به شما کمک زیادی می‌کند.
به شما در فرایند مشخص‌کردن و شفاف‌سازی اهدافتان کمک می‌کند و احتمال رسیدن به اهدافتان را افزایش می‌دهد. در این مدل ما اهدافی را باید برای خودمان تعریف کنیم که این پنج ویژگی را داشته باشند: مشخص و واضح، قابل اندازه‌گیری، دست‌یافتنی، مرتبط و دارای محدوده زمانی برای محقق شدن.
نکته‌ای که باید توجه داشت این است: مدل اسمارت (smart) در هدف گذاری یک ابزار است؛ نه اصل موضوع هدفگذاری؛ یعنی اگر در این مدل موفق نشدیم، به این معنا نیست که نباید هدفگذاری کنیم؛ بلکه باید از ابزار دیگری استفاده کنیم.
هرکدام از حروف هدف گذاری smart مخفف چه کلمه‌ای است؟
در مدل هدف گذاری اسمارت هرکدام از حروف مخفف کلمه‌ای است که یکی از ویژگی های هدف را در روش smart مشخص می‌کند.
S مخففی کلمۀ Specific به‌معنی مشخص است؛
M مخفف Measurable به‌معنی قابل اندازه‌گیری (سنجش‌پذیر) است؛
A مخفف Attainable به‌معنی دست‌یافتنی است؛
R مخفف Relevant به‌معنی مرتبط است؛
T مخفف Timely/Time Bound به‌معنی زمان دار و دارای محدودۀ زمانی مشخص است.
تا اینجا کمی این مدل برایتان شفاف شد. این مدل ساده و کاربردی است. در بیشتر مواقع با رعایت این ۵ ویژگی و البته با داشتنِ صبر و تلاش مستمر می‌توانید به اهداف بلند مدت یا کوتاه مدت تان برسید.
پیشنهاد می‌کنیم مقاله هدف گذاری مالی را نیز بررسی کنید.
ویژگی های هدف در مدل هدف گذاری اسمارت
ویژگی اول: Specific یا مشخص بودن
اولین ویژگی یعنی Specific به این معنی است که هدف شما باید مشخص و دقیق باشد؛ کافی است یک کاغذ و قلم بردارید و خواسته‌هایتان را کاملا مشخص و شفاف بنویسید؛ به‌عنوان مثال اگر هدف شما خریدنِ خانه است، باید کاملاً مشخص کنید چه خانه‌ای با چه ویژگی‌هایی مدنظر شماست.
اگر هدفتان را این‌طور بنویسید: «من می‌خواهم خانه بخرم» درواقع هدفتان را مشخص و شفاف بیان نکرده‌اید. مشخص‌کردن هدف یعنی آن را به این صورت بنویسید: «من می‌خواهم خانه‌ای با این مشخصات و متراژ و قیمت و در این منطقه و… بخرم» یا اگر هدف شما پو‌‌ل‌دارشدن است، باید هدفتان را این‌طور بنویسید: «می‌خواهم به nمقدار درآمد ماهیانه یا سالیانه از این راه‌ها برسم».
تاجایی‌که می‌توانید اهدافتان را شفاف و جزئی و دقیق و مصداقی بنویسید. در هدفگذاری نباید بخل و خساست به خرج دهید و هرچقدر که می‌توانید باید آینده را ببینید؛ به‌‌عبارتی دیگر وقتی به هدفتان فکر می‌کنید، باید بتوانید آن را کامل مجسم کنید.
ویژگی دوم: Measurable یا قابل اندازه گیری بودن
دومین ویژگی در مدل اسمارت Measurable به‌معنی قابل اندازه‌گیری بودنِ هدف است. بعد از اینکه شما با جزئیات کامل هدفتان را مشخص کردید، نوبت به اندازه‌گیری می‌رسد. قابل اندازه‌گیری بودن به چه معناست؟
اندازه‌گیری یعنی اینکه چه کار‌هایی باید انجام بدهید تا به هدفتان برسید؟ افراد موفق همیشه به این فکر می‌کنند چه بهایی باید بدهند تا به اهدافشان برسند. در این گام باید بتوانید روَند پیشرفت و حرکت‌تان را به‌سمت هدف به‌صورت مستمر (روزانه و هفتگی و ماهانه) ارزیابی کنید. ارزیابی کنید که چطور پیش رفتید؛ یعنی شاخص و خطکش داشته باشید تا بتوانید در مسیر محقق کردن اهدافتان گام بردارید.
بیایید باهم این ویژگی را در قالب مثال قبل (خریدن خانه) بررسی کنیم.
اندازه‌گیری در این مثال یعنی اینکه اگر قیمت یک خانه با ویژگی‌های فلان مثلا ۹۰۰میلیون تومان است، باید این عوامل را بررسی کنم:
- برای رسیدن به این هدف چقدر باید ماهیانه درآمد داشته باشم؟
- باتوجه‌به درآمدم و هدفی که دارم، چقدرش را باید صَرف هزینه‌های زندگی کنم و چقدرش صرف سرمایه‌گذاری؟
- روزانه و هفتگی به‌صورت تصاعدی چند ساعت باید کار کنم؟
- و… .
نتیجه‌گیری: با معیارهایی که باتوجه‌به هدفم مشخص می‌کنم، باید بتوانم تلاش و حرکت و رَوند پیشرفتم را در مسیر هدف ارزیابی کنم.
برای اینکه بفهمید هدفتان قابل اندازه‌گیری است یا نه، از خودتان این سوالات رو بپرسید؛ چقدر؟ چه اندازه‌ای؟ به چه کیفیت و شکلی؟ چطور می‌فهمم که به هدفم رسیدم؟
پیشنهاد می‌کنیم مقاله هدف گذاری و برنامه ریزی را بخوانید تا با ویژگی های هدف گذاری و برنامه ریزی موثر بیشتر آشنا شوید.
ویژگی سوم: Attainable یا دست یافتنی بودن
سومین ویژگی Attainable دست‌یافتنی بودن هدف است.
دست‌یافتنی بودن هدف به این معنی است که وقتی شما هدفگذاری می‌کنید، درواقع دارید تصویر «منِ مطلوبتان» را در آینده به تصویر می‌کشید. حالا این تصویر چقدر واقعی است؟ چقدر متناسب با شرایط و توانمندی‌ها و قابلیت‌های شماست؟
بررسی کنید هدف انتخابیِ شما واقعا برایتان دست یافتنی است. برای رسیدن به آن چقدر هزینۀ زمانی، مالی، تلاشی و عاطفی باید صَرف کنید. آیا این انرژی و هزینه‌ای که می‌خواهید بگذارید، با نتایج و فواید مدنظر شما متناسب است؟ به‌بیانی دیگر تلاش و هزینه‌کردن در مسیر این هدف برای شما مقرون‌به‌صرفه است و ارزشش را دارد یا نه؟
این ویژگی به این معنا نیست که شما باید قانع و محدود هدفگذاری کنید؛ نه! دست‌یافتنی بودنِ هدف یعنی اینکه هدف شما نه آنقدر سخت و بزرگ باشد که شما را ناامید و سرخورده کند و نه زیاد آسان و راحت که نتواند در شما انگیزه و شوق حرکتی ایجاد کند.
حتما به این توجه داشته باشید: اگر شرایط و پیش‌نیازهای لازم برای رسیدن به هدف را نداشته باشید، قطعاً شکست خواهید خورد. برای همین همیشه در هدفگذاری‌های‌تان با افراد خبره و متخصص مشورت کنید. در آخر این فقط خود شما هستید که می‌توانید برآورد کنید این هدف برای شمایِ نوعی دست یافتنی است یا نه.
اگر مایلید هدف گذاری smart را به‌صورت عملی یاد بگیرید، پیشنهاد می‌کنیم در دوره آموزش هدف گذاری مدیربان شرکت کنید.
ویژگی چهارم: Relevant یا مرتبط بودن
چهارمین ویژگی هدف در هدف گذاری هوشمند یا اسمارت Relevant به‌معنی مرتبط‌بودن هدف است.
این گام از این جهت خیلی مهم است؛ هدفی که شما انتخاب می‌کنید باید متناسب و مرتبط با دیگر اهداف و ارزش هایتان باشد. خیلی از اهدافی که امروزه مردم برای خودشان انتخاب می‌کنند، صرفا برای چشم‌وهم‌چشمی و حرف مردم است و هیچ ارتباط خاصی میان هدفشان با اهداف دیگر و ارزش‌هایشان وجود ندارد. همین می‌شود که احساس ازهم‌گسیختگی و پراکندگی می‌کنند.
مثلا مادرِ خانه‌داری را در نظر بگیرید که سه بچه کوچک دارد. معمولا بعید و دور از انتظار است چنین کسی بخواهد کسب‌وکار اقتصادی بزرگی را راه‌اندازی و مدیریت کند.
ویژگی پنجم: Timely/Time Bound یا زمان دار بودن
اما ویژگی آخر یعنی Timely/Time Bound به‌معنی مشخص‌کردن محدوده زمانی برای هدف است.
این ویژگی که خیلی اهمیت دارد، به این معنی است که تعیین کنید چه زمانی باید به هدفتان برسید. باید توجه داشته باشید که این زمان با اولویت‌های زندگی‌تان مغایرت نداشته باشد.
پس خیلی مهم است برای اهدافتان مهلت و ضرب‌الاجل مشخص کنید؛ چراکه اگر این کار را نکنید، مدتِ رسیدن به هدفتان چند برابرِ حالت طبیعی‌اش می‌شود؛ مثلاً اگر قرار بوده شما سه‌ماهه به فلان درآمد برسید، در طول یک سال به این هدف می‌رسید.
اساسا وقتی برای تحقق هدفتان مهلت مشخص می‌کنید، الزام و انگیزه و تعهدی در شما ایجاد می‌شود؛ این انگیزه باعث می‌شود هرچه سریع‌تر به هدفتان برسید. همین موضوع باعث مدیریت بهتر کارها و انتخاب‌ها و ارتباطات و رفتارها در مسیر هدف گذاری می‌شود.
جمع‌بندی
در این مقاله درباره یکی از مدل های هدف گذاری خیلی کاربردی و مرسوم به نام هدف گذاری smart صحبت کردیم و ویژگی های هدف گذاری اسمارت را توضیح دادیم. در روش اسمارت (Smart) هدف باید ویژگی هایی داشته باشد تا سریع‌تر و راحت‌تر محقق شود. این ویژگی‌ها عبارتاند از: مشخص و دقیق بودن، قابل اندازه گیری بودن، دست یافتنی بودن، مرتبط و در نهایت دارای زمان تعریف شده برای تحقق باشد.
نویسنده مقاله: جناب آقای یونس خدایی
ویراستار: سرکار خانم ریحانه مهدوی
سوالات متداول
هرکدام از حروف Smart مخفف یک کلمه بوده و به ترتیب عبارتاند از: Specific، Measurable، Attainable، Measurable، Relevant و Timely
هدف گذاری اسمارت یک مدل از هدف گذاری است که به شما در مسیر رسیدن به اهدافتان کمک می‌کند. در این روش اهدافی که تعریف می‌کنیم، باید پنج ویژگی داشته باشند: شفاف، سنجش‌پذیر، دست‌یافتنی، مرتبط و دارای زمان محدود.
خیلی عالی بود. تشکر فراوان
ممنون از شما. خوشحالیم که این مقاله براتون مفید بود
موفق باشید
سلام ممنون از سایت خوبتون جالبه که الان همه چی مجازیه طرف سایت زده لوله بازکنی برچسب و سفارش چاه بازکنی رو هم اینترنتی میگیره! نظر من به شخصه اینه که اینترنت و فضای مجازی خیلی کارمونو راحت و سریع کرده و باعث شده بتونیم توی زمانمونم صرفه جویی کنیم.
سلام دوست عزیز
ممنون از شما
ممنون از مقاله مفیدتون
سلام
عالی
ممنون