اصول و فنون مذاکره حرفه ای چیست؟

اصول و فنون مذاکره

تعریف اصول و فنون مذاکره

اصول و فنون مذاکره درواقع قواعدی هستند که طرفین مذاکره باید آن‌ها را رعایت کنند تا نتیجه حاصل از گفت‌وگو به نفع طرفین باشد. در این مقاله می خواهیم درباره اصول و فنون مذاکره موفق در کسب و کار صحبت کنیم؛ ازجمله اصول و فنون مذاکره می‌توانیم به این موارد اشاره کنیم: نگاهی کل‌نگر به مذاکره داشتن، در دام حاشیه‌ها نیفتادن، هدفمند مذاکره کردن و… . در ادامه این مقاله این موارد را به‌همراه چند مورد دیگر توضیح می‌دهیم.

این مقاله دارای نسخه صوتی است

مذاکره چیست؟ تعریف مذاکره به‌صورت ساده و روان یعنی بحث‌وگفتگو بین دو طرف برای رسیدن به توافق و تفاهم با هدف تحقق منافع طرفین؛ یعنی توافقی که دو طرف از آن سود ببرند. ازآنجایی‌که یکی از زیربناهای مهم مذاکره «دادوستد» است، در هر مذاکره‌ای بین دو طرف منافعی ردوبدل می‌شود که آن منافع می‌تواند مادی، معنوی، قابل مشاهده یا غیر قابل مشاهده باشد. در مذاکره حرفه ای اقدامات غیراخلاقی جایگاهی ندارد و سودآوریِ یک‌طرفه جای خود را به کسب منفعت طرفین می‌دهد.

انسان به‌عنوان تنها موجود اجتماعی روی این کره خاکی از ابتدا به‌دنبال راه‌های برقراری ارتباط و تعامل با انسان‌ها و محیط اطرافش بوده و هست. یکی از ابزارهای لازم برای این ارتباط، مذاکره یا گفت‌وگو است. وقتی شما با پدر و مادر، همسر، فرزندان یا دوستان و همکارانتان و حتی با خودتان گفت و گو می‌کنید، درواقع در حال مذاکره هستید؛ به‌عبارتی ممکن است دو طرف مذاکره افراد، گروه‌ها، سازمان‌ها یا کشورها باشند.
 

تعریف مذاکره

مذاکره به‌عنوان یکی از مهارت‌های ضروری موردنیاز مدیران است که در دوره های آموزشی اصول و فنون مذاکره و همچنین دوره اصول و فنون مذاکره مدیربان تدریس می‌شود. برشی از محتوای آموزشی این دوره را در ویدیوی زیر می‌توانید ببینید.

 

اهمیت اصول و فنون مذاکره برای مذاکره کننده در چیست؟

برای بیان ضرورت و اهمیت مذاکره و آشنایی با اصول و فنون آن، این موضوع را با یک مثال شرح می‌دهیم. اگر فرض کنیم یک مدیر ۴۰ سال (۱۲۰۰۰ روز) از عمرش را به کار و فعالیت شغلی اختصاص دهد و روزانه ۱۰ ساعت کار کند، در طول مدت اشتغال خود ۱۲۰۰۰۰ ساعت مشغول به کار است.

فرض کنید ۳۰۰ ساعت از این ۱۲۰۰۰۰ ساعت به مذاکرات مهم تجاری او متعلق است. بهتر است بدانید که تمام زمان فعالیت شغلی یک مدیر به‌شدت تحت تاثیر ساعاتی است که به مذاکره می‌پردازد. درواقع اگر ۳۰۰ ساعت مذاکره یک مدیر با کیفیت ۲ برابری اتفاق بیفتد، ۱۲۰۰۰۰ ساعت او با کیفیت ۱۰ برابری طی می‌شود؛ بنابراین مذاکره مرکز سیر تحولات سازمان است. 

ضرورت و اهمیت مذاکره

از طرفی اصول وفنون مذاکره محدود به معاملات تجاری و فروش نیست و همه ما انسان ها به آن نیاز داریم. بسیاری از روابط ما با افراد دیگر به‌خاطر رعایت‌نکردن چند اصل ساده دچار مشکل خواهد شد؛ اما یادگیری اصول و فنون مذاکره این مشکلات را کمتر خواهد کرد.

آنچه اهمیت اصول و فنون مذاکره را برای مذاکره کننده پررنگ‌تر می‌کند، این است که مذاکره یکی از مهم‌ترین راه‌های پیشرفت و توسعه فردی و سازمانی است؛ زیرا ماهیتی علمی و اجتماعی دارد و تمامی ارتباطات کاری، خانوادگی و سازمانی ما را در بر می‌گیرد.

کری فیشر:

همه‌چیز قابل مذاکره است. اینکه مذاکره سخت یا آسان است، موضوع دیگری است.

حالا که با ضرورت اصول و فنون مذاکره در کسب و کار آشنا شدید، دلایل این اهمیت را توضیح می‌دهیم.

دلایل اهمیت مذاکره
دلایل اهمیت مذاکره
  • مذاکره ممکن است مبدا تحول یک سازمان باشد.
  • مذاکره جلوی فربه‌شدن سازمان را می‌گیرد؛ زیرا یک سیگنال بیرونی است که باعث ایجاد ضرب‌آهنگی متفاوت در سازمان می‌شود؛ به این معنی که سرعت حرکت سازمان را تغییر می‌دهد و اینرسی ایجاد می‌کند (منظورمان صرفا سریع‌شدن حرکت سازمان نیست).
  • مذاکره مدخل ورود دانش و اتفاقات جدید در سازمان است؛ زیرا زمینه ارتباط سازمان را با بیرون فراهم می‌کند.
  • باعث به‌روز‌ماندن سازمان و خروج از انزوا می‌شود؛ زیرا اتصال سازمان را با بیرون فراهم می‌کند.
  • توانایی در مذاکره و نترسیدن مدیر از آن باعث می‌شود تا سازمان جایگاه بسیار بهتری نسبت به رقبا در صنعت خود داشته باشد؛ زیرا اصولا انجام کاری که دیگران از آن ترس دارند، باعث موفقیت ما می‌شود.

اصول و فنون مذاکره موفق

بعد از اینکه با اهمیت اصول و فنون مذاکره آشنا شدید، وقت آن است که به معرفی چند اصل و فن مهم برای مذاکره بپردازیم.

۱. مذاکره را یک بازی ببینید

مذاکره را به چشم یک بازی نگاه کنید؛ به این معنی که در آن به پدیده‌ها بیشتر توجه کنید تا انسان‌ها؛ به‌عبارتی اجزای پیشنهاد طرف مقابل را جا‌به‌جا کنید و تغییر دهید تا به حالت ایدئال‌تان برسید؛ اجزایی که در چشم و ذهن و فکر شما مانع توافق می‌شود.

البته فرض ما بر این است ک شما طرف مقابل را به‌اندازه کافی رصد کرده‌اید و درباره آن اطلاعات کافی داشته و آن را قابل اعتماد می‌دانید. درواقع شما اعتماد اولیه را به دست آورده و درباره موارد جزئ‌تر و حرفه‌ای‌تر مذاکره می‌کنید.

بیایید این موضوع را با مثال توضیح دهیم. فرض کنید در جلسه مذاکره قیمت محصول طرف مقابل با یک ابعاد مشخص ۲۰۰۰۰ تومان است؛ درصورتی‌که شما توانایی پرداخت ۱۵۰۰ تومان را دارید. در این شرایط شما می‌توانید اجزای پیشنهادی طرف مقابل را به‌صورت زیر تغییر دهید؛ ازجمله: کاهش ابعاد محصول، کاهش وزن محصول، تامین مواد اولیه توسط خود شما، معرفی تامین‌کننده توسط شما، تغییر کیفیت، تغییر کمیت و… .

۲. همه چیز را در طول فرایند مذاکرات مکتوب کنید 

یکی از اصول و فنون مذاکره در کسب و کار مکتوب‌کردن موضوعات در قبل از جلسه، حین جلسه (همراه با گوش دادن) و بعد از جلسه است؛ تاجایی‌که حتی مکتوب نکردن ممکن است باعث بروز اختلافات زیادی در داخل تیم خودتان یا با تیم طرف مقابل مذاکره شود. شما به‌عنوان مذاکره کننده نیاز دارید موارد زیر را در طول فرایند مذاکره حتما مکتوب کنید. 

همه چیز را در فرایند مذاکره مکتوب کنید
همه چیز را در فرایند مذاکره مکتوب کنید و بنویسید
  • دستور جلسه: در اینجا دستور جلسه مواردی است که ما می‌خواهیم در طول جلسه رقم بزنیم؛ بنابراین قبل از ورود به جلسه مذاکره باید درباره آن‌ها تصمیم گیری کنیم؛ ازجمله اینکه خواسته ما چیست، به طرف مقابل چه می‌دهیم و چه چیزی می‌گیریم، چه کسی در طول جلسه چه چیزی بگوید و چه کسی چه چیزی نگوید، کجا باید روند پیشروی مذاکره را آهسته کرد و کجا باید به آن سرعت داد، کجا به طرف مقابل امتیاز بدهیم و کجا امتیاز بگیریم، حداقل و حداکثرهای ما چیست، کجا هیجانی شویم و کجا مدیریت احساسات و هوش هیجانی بالایی داشته باشیم، سود ما در این مذاکره کجاست؟ کجا باید مذاکره را متوقف کنیم و… .

در دستور جلسه باید به تمام‌ این سوالات پاسخ دهیم. نداشتنِ دستور جلسه حتی ممکن است باعث اختلاف بین اعضای سازمان و شرکای مذاکره شود.

  • صورت جلسه: در حین جلسه شما نیاز دارید که دو گزارش مکتوب تهیه کنید؛ یکی مربوط به صحبت‌ها و توافقات طرفین است که در انتهای جلسه باید به امضای تمامی شرکت کنندگان (تیم شما و تیم مقابل مذاکره) در جلسه برسد؛ مانند اینکه چه توافقی صورت گرفته است، خواسته‌های طرفین مذاکره چیست، در این مرحله از مذاکره به کجا رسیدیم، تا چه زمانی چه کسی چه کاری را باید انجام دهد، تا چه زمانی چه کسی چه چیزی را باید به طرف مقابل‌ تحویل دهد، محل تحویل کجاست، شیوه تحویل به چه صورت است و… . همه شرکت کنندگان در جلسه باید صورت جلسه را امضا کنند. این یک اصل حرفه ای در مذاکره است

حتما برای جلسه مذاکره صورت جلسه مکتوب داشته باشید

درواقع در صورت جلسه باید به تمامی سوالات مربوط به چه چیری، چرایی و نحوه انجام کارها و توافقات جلسه باید پاسخ داده شود.

  • هینت (نکات) شما درباره مذاکره: یکی دیگر از گزارشات حین مذاکره گزارشی است که شما به‌عنوان فرد یا تیم مذاکره کننده باید آن را تهیه کرده تا به مدیر یا هیئت مدیره یا مدیر مالی یا… در سازمان خودتان تحویل دهید. این گزارش درواقع برداشت شما از جلسه مذاکره است؛ مانند اینکه «به نظر من‌ به این دلایل طرف مقابل قابل اعتماد نیست». 
  • پیگیری‌های بعد از جلسه: پیگیری‌هایی که باید بعد از جلسه توسط شخص مذاکره کننده انجام بشود. این پیگیری‌ها مربوط به اقداماتی است که اعضای تیم شما باید انجام دهند.
  • جمع‌بندی شما از جلسه مذاکره: نامه اعلامی شما به طرف مقابل (نتیجه جلسه از نظر شما) است که باید به طرف مقابل اعلام بشود. درواقع در این گزارش شما نظرتان را درباره مذاکرات صورت گرفته به طرف مقابل اعلام می‌کنید. آیا شما تمایلی به این توافق دارید یا نه؟ به چه صورت انجام می‌دهید و… . این گزارش جمع‌بندی شما از مذاکرات صورت گرفته است.

۳. صداقت داشته باشید

یکی دیگر از اصول و فنون مذاکره موفق، داشتنِ صداقت است. درواقع اولین اصل اخلاقی در فرایند مذاکره، داشتنِ صداقت و روراستی با طرف مقابل است؛ به‌طوری‌که نمی‌توان آن را نادیده گرفت. بی‌صداقتی هم‌ از نظر شرعی و هم اخلاقی و هم قانونی کاری بسیار مذموم و ناپسند است و علاوه برا این باعث سلب اعتماد طرف مقابل از شما می‌شود. کافی است طرف مقابل به مهارت زبان بدن در مذاکره تسلط داشته باشد؛ در آن صورت به خوبی متوجه بی‌صداقتی خواهد شد؛ زیرا در کلام و رفتار خودش را نشان خواهد داد.

صداقت داشتن در فرایند مذاکره، یکی از اصول مذاکره حرفه ای است
داشتن صداقت با طرف مقابل یکی از اصول و فنون حرفه ای مذکره است

سه سطحی که در این رابطه می‌توان در نظر گرفت، عبارت اند از: 

  • دروغ گویی؛
  • پنهان‌کردن حقایقی که در تصمیم گیری طرف مقابل و در نتیجۀ مذاکره اثر ویژه‌ای می‌گذارد؛
  • نگفتن موضوعاتی که در تصمیم طرف مقابل تاثیر ویژه‌ای ندارد. 

از بین ۳ حالت بالا دروغ گویی و کتمان حقیقت در طول فرایند مذاکره نباید جایگاهی داشته باشد و یکی از کارهای غیر حرفه ای در مذاکره است.

۴. بین محوریت و جذابیت موضوعات در مذاکره تعادل ایجاد کنید

اجازه دهید در طول جلسات مذاکره صحبت‌ها به سمتی برود که به هر دو نیاز محوریت و جذابیت برای طرفین پاسخ دهد. پرداختن به تنها یکی از این دو موضوع به کیفیت جلسه مذاکره لطمه می‌زند. شاید بتوان گفت در طول جلسات باید انعطاف به خرج دهید.

بین محوریت و جذابیت موضوعات مذاکره تعادل ایجاد کنید

درست است که هدف نهایی رسیدن به توافقات کاری است؛ اما گاهی طرح موضوعاتی که خارج از محور گفت‌وگوست؛ اما در عوض برای یکی از طرفین جذابیت دارد، کمک می‌کند تا مذاکره بهتری رقم بخورد. در چنین شرایطی از گوش دادن به طرف مقابل دریغ نکنید.

 ممکن است جذابیت، قسمتی از توافق باشد که برای یکی از طرفین اهمیت ویژه‌ای دارد یا حتی یک شوخی یا یک حرکت خاص باشد؛ البته حواستان باشد که تمام مذاکره نباید حول محور جذابیت بچرخد.

۵. از پوشش نامتعارف استفاده نکنید

یکی از اصول و فنون مذاکره خوب رعایت پوشش متعارف در جلسه مذاکره است. بهترین پوشش برای آقایان در جلسات مذاکره پوشش رسمی یعنی کت و شلوار (ترجیحا رنگ سورمه‌ای) با پیراهن رنگ روشن (سفید یا آبی) است. استفاده از کفش‌های بنددار نیز یکی دیگر از اصولِ ظاهری است که در جلسات مذاکره رسمی پیشنهاد می‌شود.

 اگر آقا هستید از طلا و جواهرات خاص در جلسات مذاکره استفاده نکنید. همچنین استفاده از آرایشات نامتعارف برای خانم‌ها نیز اصلا توصیه نمی‌شود.

۶. خوش وقت باشید و به موقع در جلسه مذاکره حاضر شوید

یکی از اصول و فنون مذاکره این است که سر وقت در جلسه مذاکره حاضر شوید
به موقع در جلسه حاضر شوید

اگر بخواهیم بین پوشش و خوش‌وقتی یک گزینه را انتخاب کنیم، قطعا خوش‌وقتی و حاضرشدن به‌موقع در جلسه اهمیت بیشتری دارد. مدیری که برای زمان خود و دیگران ارزش و احترامی قائل نیست، اعتماد کافی را برای یک قرارداد محکم جلب نمی‌کند.

۷. تمام جوانب حقوقی مذاکره را در نظر بگیرید

 یکی از اصول وفنون مذاکره خوب بررسی جوانب حقوقی قبل از هر مذاکره‌ای به‌خصوص مذاکره تجاری است. شما باید تمام جواب حقوقی یک مذاکره را قبل، حین و بعد از مذاکره در نظر بگیرید. بسیاری از قراردادهایی که در جلسات مذاکره بسته می‌شوند، بعدا در مسائل حقوقی به مشکل برمی‌خورند.

برای پیشگیری از این مشکلات قبل از مذاکره با وکیل (مشاور حقوقی) یا کارشناس حقوقی‌تان راجع به مفاد جلسه گفت‌وگو کنید و ترجیحا با کارشناس حقوقی خود در جلسه حاضر شوید. بعد از مذاکره هم بندهای قرارداد را با مشاور حقوقی‌تان بررسی کنید.

۸. با مسئول مالی شرکت‌تان هماهنگ باشید

 درصورتی‌که در جلسه مذاکره فروش حضور دارید و مذاکره نیاز است قیمت خرید یا فروش کالا یا محصولی محاسبه شود، به حسابدار یا مدیر مالی شرکت بگویید که آمادگی پاسخگویی به سوالات و محاسبات احتمالی را داشته باشد. حالت ایدئال این است که مدیر مالی سازمانتان را با خود به جلسه ببرید.

با مدیر مالی شرکت تان در صورت نیاز در جلسه حاضر شوید

اگر سازمان شما مدیر مالی ندارد، لازم است که خودتان با مسائل مالی شرکت آشنایی داشته باشید تا در جلسات مذاکره به مشکلی برنخورید. اگر با مفاهیم مالی آشنایی کافی ندارید، پیشنهاد می‌کنیم نگاهی به سرفصل‌های دوره مدیریت مالی برای مدیران غیر مالی بیندازید.

۹. شخصی سازی نکنید!

یکی دیگر از اصول و فنون مذاکره موفق داشتن نگاه سیستمی و کل‌نگر به مذاکره است. نگاه شما به مذاکره و درکل در مدیریت باید کل به جزء باشد.

 فرض کنید شما به‌عنوان یک مذاکره کننده حرفه ای از طرف سازمانتان پای میز مذاکره نشسته‌اید؛ پس شما یک شخص نیستید؛ نماینده یک گروه یا یک شرکت هستید و بایستی حالت‌های شخصی را کنار بگذاربد؛ یعنی اگر احیاناً حرفی یا لحنی از طرف مقابل موردپسند شما نبود، نباید آن را به کل مذاکره تعمیم دهید؛ مگر در مواردی خاص که طرف مقابل به شما و تیمتان توهین کند.

در مذاکره باید توجه شما به کل باشد و به‌خاطر مسائل جزئی نباید از انجام مذاکره صرف نظر کنید. ممکن است طرف مقابل شما به این نکته توجه نکند و هر حرفی را بزند. داشتن هوش هیجانی بالا و کنترل حالاتتان در اینجا یک برتری برای شما محسوب می‌شود. شما به کل آن شرکت توجه کنید؛ نه فقط به مذاکره کننده ای که برای گفت‌وگو با شما اعزام شده است؛ این نگاه دید شما را نسبت به اصل مذاکره باز نگه می‌دارد و تسلط شما را چند برابر می‌کند.

۱۰. مراقب حاشیه‌ها باشید

گاهی پیش می‌آید که در طول مذاکره متناسب با بحثی که در جریان است، طرفین موضع گیری های مختلفی از خود نشان می‌دهند. مراقب باشید! اگر شما هوش هیجانی بالایی داشته باشید، درگیر پاسخ‌گویی به آن موضع‌گیری‌ها نمی‌شوید؛ زیرا مانع پاسخ‌گویی به آن‌ها بحث شده و بحث را به حاشیه نمی‌کشاند، وقت شما را نمی‌گیرد و شما را از هدف اصلی باز نمی‌دارد. هدف اصلی مذاکره رسیدن به راهی برای تحقق منافع دو طرف است؛ روی آن تمرکز کنید.

۱۱. برای مذاکره کننده حرفه ای بن بستی وجود ندارد

یکی دیگر از اصول و فنون مذاکره موفق داشتن خلاقیت در پیداکردن راه‌حل است. گر مسیر مذاکره به سمتی برود که منافع یک طرف بیشتر تامین شود و منافع طرف دیگر کمتر، یک جای کار نقص دارد. ناامید نشوید و با هم‌فکری به‌دنبال راه‌های خلاقانه‌تر باشید. اما حتما گزینه‌های جایگزین داشته باشید.

 به یاد داشته باشید که برای رسیدن به اهداف راه‌های زیادی وجود دارد. شاید اگر هدف‌ها را ایستگاه‌بندی کرده، آن‌ها را به اهداف کوچک‌تری تقسیم کنید و سپس برای رسیدن به هر ایستگاه مسیرهای مختلف را بررسی کنید، گزینه‌های بهتری به دست بیاورید.

برای مذاکره کننده حرفه ای بن بستی وجود ندارد
برای مذاکره کننده حرفه ای بن‌بستی وجود ندارد

۱۲. ارزش‌ها را دریابید

یکی دیگر از فنون مذاکره موفق این است که طرفین مذاکره با ارزش ها و مبانی یکدیگر آشنایی داشته باشند و به آن احترام بگذارند؛ حتی ارزش‌های طرف مقابل را هم به او یادآوری کنند. مذاکره ای که در آن ارزش‌های شما و سازمانتان که طی سالیان تلاش به دست آمده است، زیر پا گذاشته شود، مذاکره موفقی نیست.

به افرادی فکر کنید که سال‌های بعد به سازمان شما می‌آیند. آن‌ها حتماً تاریخ را خواهند خواند و دربارۀ شما قضاوت می‌کنند. مذاکره در عین دیدن منافع و توافقات طرفین باید عزتمندانه باشد.

۱۳. مذاکره هدفمند داشته باشید

چند روز قبل از حضور در جلسه مذاکره، با خودتان خلوت و برای مذاکره هدف گذاری کنید. اهداف و استراتژی‌های سازمان را مرور کرده و نقش مذاکره پیش رو را در تحقق اهداف مشخص کنید. دقیقا کدام‌یک از اهداف سازمانی شما در این مذاکره محقق می‌شود؟ از این مذاکره چه انتظاراتی دارید؟ آن‌ها را فهرست کنید و برای هرکدام مزایای برآورده‌شدن یا نشدن آن را بررسی کنید.

با کمک تصویرسازی ذهنی خودتان را در حالتی تصور کنید که بعد از مذاکره هستید و شما با رضایت کامل از جلسه مذاکره خارج می‌شوید. دوست دارید چه چیزهایی به دست آورده باشید؟ مرور اهداف سازمان، آگاهی کامل از خواسته‌ها و انتظارات و تصویرسازی ذهنی، به آمادگی و تسلط شما در مذاکره کمک بسیار موثری می‌کند.

۱۴. طرف مقابل را شناسایی کنید

شناسایی طرف مقابل یکی دیگر از اصول و فنون مذاکره خوب و موفق است. اطلاعات زمینه‌ای‌تان را درباره طرف مقابل بیشتر کنید. روحیات شخصی طرف دیگر مذاکره، سابقه مذاکرات قبلی با این فرد یا سازمان او، فرهنگ و آداب و رسومی که به آن‌ها اهمیت می‌دهند، مناسبات انسانی و اجتماعی و… به ایجاد یک ارتباط سازنده در مذاکره می‌انجامد.

هر چقدر شما با فرهنگ های مختلف بیشتر آشنا باشید، می‌توانید دایره ارتباطی خود را گسترده‌تر کنید و هر روز با افراد جدید آشنا شوید و از فرصت‌های فیمابین بهترین بهره را ببرید.

۱۵. در مذاکره از معیارهای عینی استفاده کنید

 معمولاً در مذاکره بین دو طرف دو تحلیل متفاوت بیان می‌شود و طرفین شروع به بیان استدلال‌های خودشان کرده تا اثبات کنند که حق با آن‌هاست. در این شرایط معمولاً مذاکره با بن‌بست روبه‌رو می‌شود؛ زیرا هرکدام استدلال‌های شخصی متعددی دارند که اثبات می‌کند حق با آن‌هاست.

برای اینکه به این مشکل دچار نشوید، بهتر است قبل از مذاکره معیارهای عینی و استانداردهای منصفانه و مستقلی را جهت ارزیابی ادعاهای طرفین آماده کنید و در جلسه مذاکره از آن‌ها استفاده کنید؛ ازجمله این معیارهای عینی می‌توانیم به این موارد اشاره کنیم:

  • ارزش بازار؛
  • نظر یک متخصص بی‌طرف؛
  • پروتکل‌های صنعت؛
  • بندهای مرتبط قانونی؛
  • نرخ آخرین معاملات انجام شده؛
  • بررسی هزینه‌های تولید؛
  • نرخ قیمت رسمی؛
  • و …  .

باتوجه‌به اینکه این معیارها و استانداردها مورد قبول همه افراد هستند، می‌توانید از آن‌ها جهت بررسی منصفانه پیشنهادات خودتان و طرف مقابل استفاده کنید و به یک نتیجه مشترک برسید.

۱۶. ریشه خواسته خودتان و طرف مقابل را کشف کنید

گاهی دو طرف مذاکره دو موضع کاملاً متفاوت دارند و هردو بر روی موضع خودشان محکم ایستاده‌اند. در این شرایط تلاش برای رسیدن به یک نقطه مشترک راه به جایی نمی‌برد. راهکار بیرون آمدن از این وضعیت کشف خواسته ریشه‌ای و اصلی خودتان و طرف مقابل است.

برای داشتن یک مذاکره حرفه‌ای باید سعی کنید تا منافع، نیازها و خواسته‌های اصلی خودتان و طرف مقابل را کشف کنید. اگر موفق به انجام این کار بشوید، به‌راحتی می‌توانید به یک نقطه توافق مشترک برسید. برای درک بهتر این موضوع به این مثال دقت کنید:

فرض کنید شرکت A و B در یک مذاکره تجاری بر سر تولید یک محصول با همکاری مشترک بین دو طرف مذاکره می کنند. هرکدام از این دو شرکت تمایل دارند که مواد اولیه محصول را خودشان تهیه کنند. دو طرف مذاکره تنها زمانی به یک نقطه مشترک می‌رسند که بتوانند خواسته اصلی و بنیادین خودشان را ابراز کنند. 

در این مثال تاکید طرف A برای تهیه مواد اولیه این است که کیفیت برای او اهمیت زیادی دارد و با تامین مواد توسط خودش این نگرانی تا حدی کم می‌شود. از طرفی ریشه خواسته طرف B این است که کاهش هزینه‌ها برای او اهمیت داشته و می‌تواند با قیمت مناسب‌تری این مواد را تهیه کند. درصورتی‌که طرفین به این توافق برسند که تهیه مواد اولیه با طرف B و البته با تایید کیفی A باشد، خواسته اساسی هردو محقق می‌شود.

۱۷. ارتباط موثر برقرار کنید

یکی دیگر از اصول و فنون مذاکره توانایی برقراری ارتباط موثر، درست و بهینه با تیم یا طرف دیگر مذاکره است. برای تحقق این اصل باید بتوانید از ابزارهای گوناگونی استفاده کنید؛ ازجمله مهارت گوش دادن فعال، پرسیدن سوالات باز، بازخورد دادن و… . مهارت گوش دادن متمرکز، فعال و موثر به طرف مقابل به شما در شناسایی نقاط قوت و ضعف طرف دیگر و استفاده از این اطلاعات در استدلال‌هایتان کمک زیادی می‌کند.

مهارت پرسشگری که یکی از اصول آن، پرسیدن سوالات باز است، به شما کمک می‌کند تا با دغدغه‌ها و چالش‌ها و خواسته‌های طرف مقابل کاملا آشنا شده و آن‌ها را در نظر بگیرید و پیشنهادهایی را ارائه دهید که یک توافق برد برد را رقم بزند.

پیشنهاد می‌کنیم نگاهی به دیگر مقالات ما در حوزه مذاکره بیندازید:

سوالات متداول

اصول و فنون مذاکره درواقع قواعدی هستند که طرفین مذاکره باید آن‌ها را رعایت کنند تا نتیجه حاصل از گفت‌وگو به نفع طرفین باشد. در مذاکره حرفه ای اقدامات غیراخلاقی جایگاهی ندارد و سودآوریِ یک‌طرفه جای خود را به کسب منفعت طرفین می‌دهد.

تمام زمان فعالیت شغلی یک مدیر به‌شدت تحت تاثیر ساعاتی است که به مذاکره می‌پردازد؛ بنابراین مذاکره مرکز سیر تحولات سازمان و مدخل ورود دانش به سازمان است. 

مذاکره یکی از مهم‌ترین راه‌های پیشرفت و توسعه فردی و سازمانی است؛ زیرا ماهیتی علمی و اجتماعی دارد و تمامی ارتباطات کاری، خانوادگی و سازمانی ما را در بر می‌گیرد.

Picture of مهدی فرهادی‌نیا
مهدی فرهادی‌نیا

شغل‌های زیادی عوض کردم تا رسالتم را در این دنیا پیدا کنم. به‌دلیل علاقه زیادم به مدیریت و کمک به کسب‌وکارها در رشته دکترای مدیریت حرفه ای کسب و کار مشغول به تحصیل شدم تا به‌صورت آکادمیک هم مدیریت حرفه‌ای را یاد بگیرم. رسالت من کمک به رشد و توسعه کسب‌وکارها و منظم شدن سازمان‌هاست. تابه‌حال مشاور بیش از ۴۰۰ سازمان خصوصی از صنایع مختلف بوده‌ام و دستاوردهای زیادی را برای آن‌ها رقم زده‌ام.

۴.۲/۵ - (۵ امتیاز)

15 دیدگاه برای “اصول و فنون مذاکره حرفه ای چیست؟

  1. هیراد گفته:

    سلام
    خسته نباشید
    ممنون از مقاله خوبتون
    من دقیقا یکبار به خاطر هماهنگ نبودن با مدیر مالی شرکت زمان زیادی رو در طول جلسه مذاکره بابت تماس های تلفنی از دست دادم. هم برای برند سازمانمون خیلی بد شد و هم اینکه طرف مقابل مذاکره خیلی درگیر مسائل داخلی سازمان ما بود. خلاصه اینکه مذاکره ما به قرارداد ختم نشد.
    اینم یک تجربه از من بود که خواستم با شما به اشتراک بذارم

  2. حسام گفته:

    سلام
    وقت به خیر
    مرسی که درباره پوشش توی مقاله تون صحبت کردید. آیا رنگ لباس مذاکره باید دقیقا همین باشه؟ یا استفاده از عطر رو در جلسات مذاکره برای مذاکره کننده توصیه می کنید؟

    • مدیر سایت گفته:

      سلام
      ممنون از شما
      درباره رنگ لباس مذاکره معمولا سورمه ‌ی با پیراهن رنگ روشن بهترین گزینه است؛ تاجایی‌که از رنگ سورمه‌ای به‌عنوان رنگ معجزه نام می‌برند. درسته که در این مقاله گفتیم رنگ پیراهن سفید یا آبی روشن باشه؛ اما به این معنی نیست که هیچ رنگ دیگه‌ای قابل استفاده نیست.
      درباره عطر هم بهتره آقایون از رایحه‌های تلخ استفاده کنند؛ به‌عنوان مثال ادکن گرید اونتوس یکی از بهترین گزینه‌ها برای جلسات مذاکره است.

  3. علی ایماگ گفته:

    سلام
    مکتوب کردن در طول فرایند مذاکره خیلی خیلی مهمه. من توی یک مذاکره خیلی حیاتی برای شرکتمون به عنوان مذاکره کننده انتخاب شدم و در جلسات شرکت کردم و منافع مدنظرمون توی گفتگوهای طرفین محقق شد. اما متاسفانه فراموش کردم که یادآوری کنم همه صورت جلسه رو امضا کنند. همین باعث شد که طرف مقابل بعدا زیر بار تعهداتی که داد نره و این تجربه خیلی بدی برای من و سازمانمون شد که فکر کردم بگم تا خوانندگان این مطلب مکتوب کردن رو دست کم نگیرن. توی دوستان و آشنایانمون هم خیلی دیدم که این مورد رو جدی نمی گیرند.
    ممنون از شما که نکته به این مهمی رو بیان کردین. کمتر مقاله ای دیدم که اینطور دقیق این موضوع رو باز و حتی موضوعاتی که باید مکتوب بشن رو دسته بندی کنه
    خدا قوت به شما

  4. محمد هدوی گفته:

    با این مخالفم که گفتید کیفیت تمام ساعات کاری مدیر به کیفیت ساعات مذاکره بستگی داره. به نظرم برعکس این درسته. یعنی اگه مدیر ساعات غیر مذاکره عملکرد خوبی نداتشه باشه، روی کیفیت مذاکراتش هم تاثیر می ذاره. مثلا فرض کنید یک مدیر نظارت و کنترل خوبی روی منابع انسانی نداشته باشه؛ بنابراین نیروی انسانی سازمانش خوب کار نمی کنه و کیفیت محصولاتش هم میاد پایین. به نظر شما این موضوع روی عملکرد کلی سازمان تاثیر منفی نمی ذاره؟ و در ادامه باعث ضعیف شدن مذکرات مدیر نمی شه؟

    • مدیر سایت گفته:

      سلام دوست عزیز
      نظر شما تا حدی درسته؛ اما چیزی که ما در این مقاله بهش اشاره کردیم هم درسته؛ درواقع یک رابطه دوطرفه بین عملکرد مدیر در ساعات غیرمذاکره و کیفیت مذاکراتش بستگی داره.
      ممنون از بازخوردی که بهمون دادید
      موفق باشید

  5. مریم عندلیب گفته:

    سلام
    از کجا متوجه رفتار غیراخلاقی طرف مقابل بشیم؟ چون معمولا خیلی شفاف نیست. مثلا من شنیدم گاهی اگر طرف مقابل ما میزبان باشه، می تونه چیدمان اتاق رو طوری قرار و ما رو در جایی بنشونه که به ضرر ماست. این موارد رو میشه بیشتر توضیح بدین تا متوجه بشیم و حواسمون باشه؟

    • مدیر سایت گفته:

      سلام و ارادت
      شناسایی و بی‌اثر کردن این ترفندهای غیراخلاقی به چند روش ممکنه:
      ۱. از یک تسهیلگر مذاکره در جلسات استفاده کنید؛
      ۲. با کسب تجربه با این ترفندها آشنا می‌شید؛
      ۳. مطالعه و آموزش دیدن به شما در این مسبر کمک می‌کنه؛
      ۴. با هدف وارد مذاکره بشید و تمرکزتون روی هدفتون باشه؛

      برای نمونه های ترفندهای غیراخلاقی هم می‌تونیم به چند مورد اشاره کنیم. البته قبلش باید این رو گفت که همیشه این رفتارها عمدی و با هدف ضعیف کردن طرف مقابل در مذاکره نیست و گاهی کاملا سهوی اتفاق می‌افته.
      ۱. وقتی طرف مقابل خودش روی صندلی با ارتقاع بلند می‌نشینه و برای شما صندلی با ارتفاع کم در نظر می‌گیره
      ۲. وقتی طرف مقابل پشت به نور می‌شینه و شما رو روبه‌روی نور قرار می‌ده؛ به‌صورتی‌که نور چشمان شما رو اذیت می‌کن؛
      ۳. وقتی طرف مقابل با تاخیر زیاد و نامتعارف در جلسه حاضر می‌شه و شما رو منتظر نگه می‌داره.

  6. قاسم امانی گفته:

    سلام
    بهترین برخورد با کسی که بارها با تاخیر در فرایند مذاکرات حاضر میشه چیه؟ با این فرض که این مذاکرات خیلی برای ما اهمیت داره و نمی خوایم به راحتی فرصتهای موجود رو از دست بدیم

    • مدیر سایت گفته:

      سلام‌
      کسی که مکرر با تاخیر در جلسه مذاکره حاضر می‌شه رو باید از دایره مذاکراتمون حذف کنیم. چون تضمینی نیست فردا پایبند به تعهدات خودش باشه. مهم نیست چقدر مذاکره و توافق با اون شخص یا تیم برای ما اهمیت داره؛ بلکه باید میزان پایبندیش به تعهداتش در اولویت باشه و تاخیر مکرر در حضور در جلسه سیگنال بدی به ما می‌ده.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

اگر مدیر یک سازمان هستید، برای موفقیت کسب‌وکارتان نیاز به آموزش‌های مدیریتی دارید.

برای دریافت مینی‌دوره رایگان Mba مدیربان روی تصویر زیر کلیک کنید.