تفاوت بیزینس پلن و بیزینس مدل در چیست؟

اگر صاحب یک کسب و کار هستید، حتما با مفاهیمی مثل بیزینس پلن و بیزینس مدل بارهاوبارها رو‌به‌رو شده‌اید. داشتن یک طرح کسب و کار و شناخت درست بیزینس مدل هر کسب و کار از اساسی‌ترین و ابتدایی‌ترین اصول راه‌اندازی و توسعه کسب و کار است. بیزینس پلن سندی جامع است که به جزئیات کسب و کار خیلی ملموس، گام‌به‌گام، محاسباتی، عملیاتی و اجرایی می‌پردازد؛ درحالی که بیزینس مدل سندی مفهومی است که راجع به یکسری مفاهیم مانند ماهیت اصلی کسب و کار، نقطه شروع و پایان آن و… صحبت می‌کند. ما در این مقاله از مدیربان سعی می‌کنیم شما را با تفاوت بیزینس پلن و بیزینس مدل از جهات مختلف مانند اهداف، ساختار، زمان استفاده و… آشنا کنیم.

قبل از بیان تفاوت‌های بیزینس پلن و بیزینس مدل بهتر است به‌طورکلی با هریک از این مفاهیم و کارکرد و هدف آن‌ها در کسب و کار آشنا شوید. پس تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.

بیزینس پلن چیست؟

بیزینس پلن مانند کتابچه راهنمای کسب‌وکار است که اهداف و استراتژی‌های آن را مفصلا شرح می‌دهد. درواقع بیزینس پلن یا طرح کسب‌وکار، سندی مکتوب است که جزئیات کسب‌وکار پیشنهادی را مشخص می‌کند. این سند شامل اطلاعات کلیدی درباره کسب‌وکار ازجمله اهداف، استراتژی‌ها، برآوردهای مالی، مارکتینگ پلن، مزیت رقابتی و منابع انسانی بوده و کارکرد اصلی آن پیش‌بینی مسیر بیزینس است.

بیزینس پلن یا طرح کسب و کار شفاف و دقیق مانند یک نقشه راه گام‌به‌گام از جنس برنامه‌ریزی است که برای کسب‌وکارهای جدید و در حال رشد ضروری به نظر می‌رسد. این سند به صاحبان کسب‌وکار کمک می‌کند تا پلن خود را به‌طور دقیق تعریف کرده و اهداف خود را تعیین کنند.

اگر  تمایل دارید درباره بیزینس پلن، طراحی و نحوه نوشتن بیزینس پلن بیشتر بدانید، حتما مقاله بیزینس پلن چیست را مطالعه کنید تا بدانید چگونه طرح کسب و کار بنویسید.

بیزینس مدل چیست؟

سایت investopedia بیزینس مدل یا مدل کسب و کار را این‌طور تعریف می‌کند:

اصطلاح مدل کسب و کار به طرح یک شرکت برای کسب سود اشاره دارد. بیزینس مدل یا مدل کسب و کار محصولات یا خدماتی را که کسب و کار قصد فروش آن را دارد، بازار هدف شناسایی‌شده و هر هزینه پیش‌بینی شده را مشخص می‌کند.

بیزینس مدل به این سوال اساسی پاسخ می‌دهد که کسب و کار قصد دارد چگونه به درآمد برسد. اگر بخواهیم دقیق‌تر بیان کنیم، مدل کسب و کار، چشم‌اندازی روشن از آینده اقتصادی شرکت و پتانسیل آن برای کسب درآمد و سوددهی ارائه می‌دهد.

یک بیزینس مدل خوب باید به‌طور دقیق به سوالات زیر پاسخ دهد: 

کسب و کار چه چیزی به مشتریان ارائه می‌دهد؟ در اینجا منظور از چه چیزی خدمات یا محصولات آن کسب و کار یا ترکیب آن‌هاست.

چه کسانی مشتریان بالقوه و مشتریان هدف سازمان هستند؟ در اینجا مشتریان براساس ویژگی‌هایی مانند سن، موقعیت جغرافیایی، جمعیت‌شناسی یا رفتار آن‌ها تعریف می‌شود.

هزینه‌های موردنیاز برای برای اداره کسب و کار چه چیزهایی‌ است؟ این هزینه‌ها شامل هزینه‌های ثابت، متغیر و هزینه‌های مربوط به سرمایه‌گذاری است.

چه منابعی برای راه‌اندازی و اداره کسب و کار ضروری است؟ این منابع شامل دارایی‌های فیزیکی، دارایی‌های نرم و نیروی انسانی است.

نحوه کسب درآمد و پول درآوردنِ کسب و کار به چه صورت است؟ راه‌هایی که یک بیزینس را می‌تواند به درآمدزایی برساند، عبارتند از: فروش محصولات، ارائه خدمات، دریافت حق اشتراک، تبلیغات و… .

اگر تمایل دارید بیشتر درباره بیزینس مدل یا مدل کسب و کار (بوم کسب و کار) بدانید، حتما مقاله بوم کسب و کار چیست را بخوانید.

بررسی تفاوت های بین بیزینس پلن و بیزینس مدل

پس از اینکه باهم مفاهیم بیزینس مدل (مدل کسب و کار) و بیزینس پلن (طرح کسب و کار) را مرور کردیم، وقت آن رسیده درباره تفاوت‌های بیزینس پلن و بیزینس مدل صحبت کنیم. در اینجا به بررسی تفاوت بیزینس مدل و بیزینس پل از لحاظ اجزای تشکیل‌دهنده، اهداف، زمان استفاده و زمان نیاز به آپدیت و مخاطب آن‌ها می‌پردازیم و آن‌ها را باهم مقایسه می‌کنیم.

تفاوت بیزینس پلن و مدل کسب و کار از نظر ساختار و اجزای تشکیل‌دهنده 

بیزینس پلن یک سند جامع است که معمولاً در چند ده صفحه نوشته می‌شود و ناگفته نماند که اندازه آن کاملا به ابعاد کسب و کار و صنعت آن بستگی دارد.. این سند شامل اطلاعات زیادی درباره کسب و کار، ازجمله محصولات و خدمات، بازار هدف، رقبا، استراتژی‌های بازاریابی و مالی، چشم انداز و… است.

بیزینس مدل یک سند کوتاه‌تر و مختصرتر است که معمولاً در چند صفحه نوشته می‌شود. این سند روی چگونگی ایجاد ارزش و سود برای مشتریان و کسب درآمد از طریق کسب و کار تمرکز دارد.

ساختار بیزینس پلن

• خلاصه اجرایی: یک خلاصه مختصر از کل بیزینس پلن
• تحلیل بازار: بررسی بازار هدف، رقبا و فرصت‌های رشد
• تحلیل محصول/خدمات: توضیحاتی دقیق از محصولات یا خدماتی که کسب و کار ارائه می‌دهد
• استراتژی بازاریابی: توضیحاتی درباره چگونگی بازاریابی و فروش محصولات یا خدمات به مشتریان
• استراتژی مالی: پیش بینی مالی از عملکرد کسب و کار

ساختار بیزینس مدل

• ارزش پیشنهادی: توضیحاتی درباره ارزشی که کسب و کار برای مشتریان ایجاد می‌کند
• بخش‌بندی بازار: تقسیم‌بندی بازار هدف به گروه‌های کوچک‌تر
• کانال‌های توزیع: نحوه رساندن محصولات یا خدمات به مشتریان
• روابط با مشتری: نحوه ارتباط با مشتریان
• جریان درآمدی: نحوه کسب درآمد از کسب و کار

می‌توان گفت بیزینس مدل قلب و روح یک کسب و کار است؛ درحالی‌که بیزینس پلن نقشه راه اجرایی آن است. مدل کسب و کار پایه و اساس است؛ درحالی‌که طرح کسب‌وکار آن را با جزئیات شرح داده و قابل اجرا می‌کند.

تفاوت بیزینس پلن با بیزینس مدل از نظر اهداف و زمان استفاده