مقالات کسب و کاری
چگونه رقبای کسب و کارمان را تجزیه و تحلیل کنیم؟
رقابت در هر صنعتی از اهمیت بسیاری برخوردار است و تجزیه و تحلیل رقبا یکی از ابزارهای اساسی برای درک وضعیت بازار و انجام تصمیمات استراتژیک برای هر سازمانی است. در این مقاله، قصد داریم به بررسی و تحلیل و رصد رقبای احتمالی یک کسب و کار بپردازیم تا بتوانیم به تجربه و دانش لازم برای انجام تصمیمات بهتر و بهینه در رقابت با آن‌ها دست پیدا کنیم.
تحلیل رقبا فرایندی است که در آن به بررسی رقبا از جهات گوناگون می‌پردازیم. این فرایند ۷ مرحله دارد که عبارت است از:
- شناسایی رقبا
- تعیین اهداف رقابت
- شناسایی خط‌مشی رقبا
- به دست آوردن نقاط قوت و ضعف رقبا
- تحلیل رقبا
- شناسایی الگوهای واکنشی رقبا
- انتخاب رقبا برای حمله یا دفاع
در این مقاله در چند بخش اصلی به تحلیل رقبا و رقابت‌های آن‌ها می‌پردازیم. در بخش اول، به تعریف رقیب در یک کسب و کار، انواع رقبا و اهمیت تجزیه و تحلیل رقبا می‌پردازیم و سپس مراحل و فرآیند تحلیل رقبا را شرح می‌دهیم. در لابه‌لای محتوا ابزارهای مختلف تحلیل رقبا را معرفی می‌کنیم و درنهایت به نتیجه‌گیری و توصیه‌های عملی برای رقابت با رقبای احتمالی خواهیم پرداخت. با مدیربان همراه باشید.
رقیب کیست و انواع رقیب کدام است؟
رقیب، شرکتی است که محصولات و خدماتی مشابه را در قیمتی مشابه به مشتریان مشابه شرکت ما می‌فروشد. هر کسب و کار رقبای زیادی دارد که هرکدام از آن‌ها جایگاه رقابتی مخصوص به خود را داشته و به شیوه‌ای خاص با دیگران رقابت می‌کنند. در این بخش به دسته‌بندی انواع رقبا از جهت نفوذ و قدرتشان در بازار می‌پردازیم.
رهبر بازار
یک صنعت را به دل‌خواه انتخاب کنید؛ مثلا صنایع غذایی. اولین برندی که به ذهنتان رسید، کدام برند بود؟ آن برند، دقیقا همان رهبر بازار است. رهبران بازار بیشترین حجم فروش و بالاترین نرخ بازگشت سرمایه را در بین رقبای خود دارند.
آن‌ها تعیین‌کننده قیمت و استراتژی شرکت‌های کوچک‌تر هستند و می‌توانند در صنعت تاثیر بسزایی بگذارند؛ بنابراین برندها همیشه در تلاشند رهبری بازار را به دست بگیرند و روی بازار این صنعت تاثیر بگذارند. رهبر بازار می‌تواند یکی از سه استراتژی زیر را پیش بگیرد:
- افزایش تقاضای کل بازار؛
- تعیین قیمت بازار؛
- حفاظت و افزایش سهم بازار خود.
چالشگران
چالشگران همان شرکت‌های برتری‌طلبی هستند که جوان و پرانرژی بوده و به‌دنبال کسب جایگاه رهبری بازار هستند. چالشگرها یکی از اصلی‌ترین رقبا برای رهبران بازار هستند و به‌دلیل اینکه دوست دارند با افزایش سهم بازار رهبری را از آن خود کنند، جزو خطرناک‌ترین رقییبان محسوب می‌شوند.
دنباله‌روها
دنباله‌روها، شرکت‌هایی کوچک و با کمترین خلاقیت و نوآوری هستند که استراتژی خود را براساس رهبران و چالشگران بازار تدوین می‌کنند. آن‌ها رمز موفقیت خود را در بنچ مارکینگ می‌دانند و دائما به‌دنبال این هستند که چگونه می‌توانند شبیه رقبای بزرگ‌ترشان شوند.
کاوشگران
کاوشگران بازار، شرکت‌هایی استقلال‌طلبی هستند که به‌جای رقابت دوست دارند در گوشه‌ای به کار خود مشغول بوده و مشتریان خاص خود را داشته باشند. آن‌ها با سایر رقبا رقابت نمی‌کنند و به‌جای رقابت اعتقاد دارند اگر مشتریان راضی باشند، شرکت حق خود را از آن صنعت می‌گیرد.
اهمیت و ضرورت تحلیل رقابتی
تجزیه و تحلیل رقبا برای یک کسب و کار اهمیت بسیاری دارد؛ زیرا اطلاعات به‌دست‌آمده از تحلیل رقبا به کسب و کارها امکان می‌دهد تا بهترین استراتژی‌ها و راهکارها را برای رقابت با آن‌ها و افزایش سهم بازار خود پیدا کند. این تحلیل‌ها به کسب و کارها کمک می‌کند تا بفهمند چه کسب و کارهایی در همان صنعت فعالیت می‌کنند، عملکرد آن‌ها چطو است ،چه مزایا و معایبی دارند و چه استراتژی‌هایی برای رقابت با آن‌ها موثر است.
این اطلاعات باعث می‌شود تا کسب و کارها در مواجهه با رقبا، بهترین تصمیمات را بگیرند و در رقابت با شکست مواجه نشوند. همچنین، تحلیل رقبا به کسب و کارها کمک می‌کند تا از نقاط قوت و ضعف‌های خود آگاه شوند و برنامه‌های مناسبی برای ارتقاء عملکرد و توسعه کسب و کار خود انجام دهند.
فرآیند تحلیل رقبا
رصد رقبا هم مثل سایر مباحث از فرآیند خاصی پیروی می‌کند. این فرایند شامل ۷ مرحله است که در ادامه به بررسی این فرآیند خواهیم پرداخت.
۱. شناسایی رقبا
در اولین مرحله از تحلیل رقبا رقبای شرکت شناسایی می‌شوند. طبق تعریف رقبا شرکت‌هایی هستند که محصولات و خدمات مشابه شما را می‌فروشند. احتمال اینکه یک کسب و کار از رقبای جدید شکست بخورد همیشه بیشتر است از شکست توسط رقبای موجود فعلی؛ بنابراین شرکت باید دائما رقبای فعلی و جدید خود را رصد کرده و آن‌ها را تحلیل کند.
۲. تعیین اهداف رقابت
پس از شناسایی رقبا، باید خودتان را جایگاه‌یابی کنید و اهداف رقابت خود را براساس جایگاه فعلی‌تان تعیین کنید.
۳. شناسایی خط‌مشی‌های رقبا
انجام تحقیقات بازار و تحقیق درباره مصرف‌کنندگان می‌تواند به شناسایی خط‌مشی‌های رقبا کمک کند. این تحقیقات شامل مطالعه بازار، مشتریان و میزان رضایت آن‌ها، تغییرات در نیازها و ترجیحات مشتریان و نیز عکس‌العمل آن‌ها به محصولات و خدمات رقباست. در مقاله تحقیقات بازار چیست، کاملا درباره انواع، روش‌ها، مراحل و اجزای مارکت ریسرچ صحبت کرده‌ایم.
همچنین بررسی تبلیغات، رویدادها، کمپین‌ها و استراتژی‌های بازاریابی رقبا می‌تواند نشان‌دهنده خط‌مشی‌های آن‌ها در جذب و حفظ مشتریان و افزایش فروش باشد.
۴. ارزیابی نقاط ضعف و قوت رقبا
تحلیل SWOT یک روش موثر برای بررسی رقباست که نقاط قوت، ضعف‌ها، فرصت‌ها و تهدیدهایشان را مشخص می‌کند. در ادامه توضیحاتی درباره هریک از این موارد می‌دهیم؛ هرچند در مقاله ماتریس SWOT چیست، کاملا درباره تحلیل سوات صحبت کرده‌ایم.
- نقاط قوت (Strengths): نقاط قوت رقبا نشان‌دهنده مزایای بالقوه آن‌ها در بازارست؛ ازجمله فناوری پیشرفته، نام تجاری قوی، منابع مالی قوی، محصولات یا خدمات با کیفیت بالا و ارتباطات فعال با مشتریان.
- ضعف‌ها (Weaknesses): ضعف‌های رقبا نقاط ضعف موجود در تجارت آن‌ها را نشان می‌دهد؛ ازجمله مشکلات مالی، کیفیت ناپایدار محصولات، عدم انعطاف‌پذیری، نقص در خدمات مشتری و… .
- فرصت‌ها (Opportunities): فرصت‌ها تلاشی است که در صورت استفاده از آن‌ها، ممکن است رقبا به پیشرفت و رشد بیشتر برسند. این فرصت‌ها می‌توانند شامل تقاضای افزایشی در بازار، نیازهای جدید مشتریان، بازارهای خارجی جدید و فناوری‌های نوین باشد.
- تهدیدها (Threats): تهدیدها عوامل خطرناکی هستند که باعث ضرر و خسارت ممکن برای رقبا می‌شوند؛ ازجمله رقابت شدید، قوانین و مقررات جدید، تحولات پذیرش فناوری و انصراف مشتریان از محصولات یا خدمات آن‌ها.
۵. رصد رقبا
این مرحله اساسی‌ترین و مهم‌ترین گام بررسی رقباست و اگر درست انجام نشود، می‌تواند تصمیمات اشتباهی را به همراه داشته باشد. برای تحلیل رقبا از ابزارهای مختلفی استفاده می‌شود که بعضی از آن‌ها عبارتند از:
تحلیل پنج نیروی رقابتی مایکل پورتر
این روش براساس پنج نیروی رقابتی یعنی قدرت خریداران، قدرت تأمین‌کنندگان، تهدید ورود جدید، تهدید جایگزین و رقابت داخلی بازار انجام می‌شود. برای مثال شرکتی می‌خواهد با استفاده از این روش رقیب خود را تحلیل کند. بنابر مدل پورتر روش تحلیل به صورت زیر خواهد بود:
- رقابت داخل صنعت: شرکت باید تعداد رقبا، سهم بازار آن‌ها، محصولات و خدمات مشابه و استراتژی‌های قیمت‌گذاری آن‌ها را شناسایی کند.
- تهدید ورود جدید بررسی می‌کند که چگونه موانع ورود به بازار می‌تواند از ورود رقبای جدید جلوگیری کند.
- قدرت چانه‌زنی تامین‌کنندگان تجزیه و تحلیل می‌کند که تامین‌کنندگان چه قدرتی در تعیین قیمت‌ها و شرایط دارند.
- قدرت چانه‌زنی خریداران شناسایی می‌کند که مشتریان چگونه می‌توانند بر قیمت‌ها و کیفیت محصولات تاثیر بگذارند.
- تهدید جایگزین‌ها بررسی می‌کند که چگونه محصولات یا خدمات جایگزین می‌توانند جایگاه شرکت را در بازار تضعیف کنند.
در کارگاه ۵ نیروی رقابتی پورتر درباره این ابزار کاربردی برای تحلیل رقبا مفصلا صحبت کرده‌ایم.
تحلیل ماتریس BCG
این ماتریس براساس نرخ رشد بازار و نسبت سهم بازار استفاده می‌شود تا شرکت‌ها را در چهار معیار ستاره، علامت سوال، بلوغ و سگ اندازه‌گیری کند. به‌طور مثال فروش تبلیغات پیامکی یک روش قدیمی و منسوخ است که در دسته سگ‌ها قرار می‌گیرد. شرکت‌های استارتاپی در دسته علامت سوال قرار می‌گیرند و کارخانه تولید رب که ۱۰ سال سابقه کار دارد در دسته بلوغ قرار می‌گیرد و شرکت استارتاپی تاکسی آنلاین در دسته ستاره قرار خواهد گرفت.
دزد و پلیس
در این روش شرکت مثل یک پلیس، همیشه در حال تعقیب رقبای خود است و دائما او را بررسی کرده و حرکات او را زیر نظر می‌گیرد تا هر اقدامی که رقیب انجام داد او هم انجام دهد. در این روش علاوه بر اینکه رقیب از بیرون کسب و کار بررسی می‌شود، ممکن است با گرفتن اطلاعات از درون سازمان هم همراه باشد.
معمولا این روش زمانی اتاق می‌افتد که شرکت در یک رقابت سخت با رقیب بوده و هر دو از یک میزان سهم بازار برخوردار هستند.
جهت‌گیری استراتژیک
جهت‌گیری استراتژیک یکی از به‌روز‌ترین متدهای تحلیل رقباست. با بررسی جهت‌گیری استراتژیک گذشته، حال و آینده مسیر رقبا مشخص می‌شود. روش اجرای تکنیک تحلیل جهت‌گیری استراتژیک به‌صورت زیر است:
تهیه پرسشنامه که در آن از مشتریان به‌طور عمومی سوال می‌شود که بین این برندها در صنعت x از کدام برند استفاده می‌کنید.
پس از اینکه مشخص شد این فرد مشتری کدام برند است، از او درباره فواید کارکردی، مالی، احساسی، نمادین و فرهنگی برند رقیب سوال خواهد شد و مشتری به‌طور صادقانه فوایدی را به شما می‌گوید که رقیب برای او ایجاد کرده است؛ سپس داده‌های خاص از این پرسشنامه را تحلیل کرده و فواید را به ۳ دسته زیر تقسیم می‌کنید:
- فواید بنیادین که شالوده و اصول کار رقیب شماست؛
- فواید اصلی که با آن‌ها رقیب شما مزیت رقابتی داشته و قدرت را به دست می‌گیرد؛
- فواید ثانویه که زودگذر و برای حفظ مشتریان فعلی بوده و ممکن است با گذشت زمان تغییر کند.
درنهایت فوایدی که رقبا در عمل برای مشتریان ایجاد کرده‌اند، به شما نشان می‌دهد که این شرکت در گذشته چه فعالیت‌هایی در جهت توسعه کسب و کار خود انجام داده، چه اشتباهاتی داشته و اکنون در کدام جایگاه قرار دارد؛ بنابراین شما به‌راحتی می‌توانید حقیقت رقیب خود را متوجه شوید.
۶. الگوهای واکنشی رقبا
شرکت‌ها معمولا در مواجهه با حملات رقبا واکنش‌های خاصی از خود نشان می‌دهند. این واکنش می‌تواند حمله، دفاع یا واکنش هیجانی باشد. اگر واکنش‌ها هیجانی باشند، عموما حول محور موارد زیر است؛ ولی ممکن است واکنش‌های خاص دیگری رخ دهد؛ پس بهتر است قبل از حمله یا دفاع به رقیب با انواع واکنش‌های رقبا آشنا شویم.
۱. احتمال تحریک کردن به اقدام (قیمت‌شکنی)
بعضی شرکت‌ها ممکن است چنانچه یک شرکت مسلط بر بازار با حمله خود، نفوذ بیشتری در بازار پیدا کند، به او انگ انحصار یا دامپینگ بزنند.
۲. هزینه اقتصادی
ممکن است پس از رسیدن به یک سطح خاص با به دست آوردن سهم بازار سودآوری کاهش پیدا کند. بعضی رهبران از طریق کاهش اختیاری سهم بازار در مناطق ضعیف‌تر سودآوری را افزایش می‌دهند. این یک روش برای درگیر کردن شرکت‌های کوچک با بازار کوچک برای جلوگیری از حمله‌های نامنظم رقبای ضعیف است.
۳. دنبال کردن فعالیت‌های بازاریابی غلط
برخی شرکت‌ها در برابر حملات رقبا، واکنش پایین آوردن شدید قیمت را از خود نشان می‌دهند. شرکت‌هایی که قیمت‌های خود را خیلی پایین‌تر از رقبا می‌آورند، عایدیِ قابل ملاحظه‌ای نخواهند داشت؛ زیرا تعداد کافی از رقبا نیز قیمت را پایین می‌آورند و قیمت مزیت رقابتی نخواهد بود.
۴. تأثیر سهم بازار اضافه‌شده بر کیفیت واقعی و کیفیت ادراکی
بسیاری از مشتریان می‌توانند به منابع شرکت آسیب وارد کرده و به ارزش کالا و ارائه خدمات صدمه بزنند؛ اگر منفعت کلیدی انحصاری بودن نام برند باشد، اضافه شدن مشتریان جدید ممکن است باعث ناراحت شدن مشتریان فعلی شود.
گاهی اوقات رهبران بازار به برندهای لاکچری حمله می‌کنند و برندهای لاکچری با اضافه کردن محصول اقتصادی به خودشان آسیب وارد می‌کنند؛ به‌طور مثال اگر افراد سطح پایین‌تر جامعه بتوانند ماشین مرسدس بنز را بخرند، مشتریان اصلی شرکت ناراضی خواهند شد و ممکن است به برند بنز صدمه وارد کنند.
بنابراین در ۴ حالت کلی شرکت‌ها الگوهای واکنشی خاص خود را نشان می‌دهند و ممکن است فعالیت‌هایی را حول این ۴ موضوع انجام دهند که به ضرر یا منفعت آن‌ها باشد.
۷. انتخاب رقبا برای حمله یا دفاع
درنهایت نوع واکنش ما به رقبا به دو دسته تقسیم می‌شوند: بعضی از رقبا برای حمله انتخاب شده و برخی برای دفاع انتخاب می‌شوند؛ درنتیجه شرکت استراتژی‌های رقابتی خود را در جهت مقابله با رقبا انجام می‌دهد. اگر رقبا رهبر بازار یا چالشگر باشند، شرکت‌ها مجبور هستند در برابر آن‌ها موقعیت دفاع را بگیرند.
انواع دفاع در برابر رقبا عبارت است از:
- دفاع از موضع و موقعیت جایگاه فعلی برای جلوگیری از حمله رقیب
- دفاع قبل از تثبیت موقعیت رقیب (دفاع پیشکی، دفاع پیشگیرانه، یا دفاع مقدم)
- دفاع براساس حمله متقابل (دفاع ضد حمله‌ای) در پاسخ به حمله رقیب
- دفاع متحرک (دفاع پویا) با گسترش و توسعه بازار
- دفاع از جناحین (دفاع از اطراف) دفاع از نقاط ضعف و مناطق جغرافیایی آسیب‌پذیر
- دفاع انقباضی (خروج استراتژیک، کناره‌گیری، عقب نشینی) به‌علت منابع محدود
انواع حمله برای رقبا شامل موارد زیر است:
- حمله از روبه‌رو و هدف قرار دادن نقاط قوت رقبا
- حمله از اطراف به رهبر بازار در قسمت‌های آسیب‌پذیر
- حمله محاصره‌ای و همه‌جانبه توسط شرکت‌هایی که بودجه زیادی دارند
- حمله فرعی از طریق ارائه تکنولوژی برای حفظ بازار
- حمله نامنظم در جهت تضغیف روحیه شرکت‌های بزرگ
در تحلیل رقبا چه مواردی را بررسی کنیم؟
روش تجزیه و تحلیل مایکل پورتر و ماتریس BCG از روش‌های قدیمی تحلیل رقباست و امروزه بیشتر روش دزد و پلیس یا جهت‌گیری استراتژیک استفاده می‌شود. در این دو روش، موارد مختلفی دائما در حال بررسی است که در ادامه درباره آن‌ها صحبت می‌کنیم.
استراتژی‌های قیمت‌گذاری
یکی از فاکتورهای مهم و کلیدی برای رقبا در انتخاب محصول، قیمت است. اگر شما بدون توجه به قیمت رقبا قیمت‌گذاری کنید، ممکن است سهم بازار قابل‌توجهی را از دست بدهید؛ مگر اینکه بتوانید مزیت رقابتی ویژه‌ای را به مشتری ارائه دهید. در غیر این صورت، قیمت رقبا خصوصا رهبر بازار، تعیین‌کننده قیمت شما خواهد بود.
نوآوری‌های رقبا
نوآوری‌های فکری و مشهود رقبا چیزی است که باعث کسب مزیت رقابتی در آن‌ها می‌شود؛ بنابراین نیاز است بدانید رقبا چه نوآوری‌هایی در کارشان دارند و تا حد امکان شما هم این نوآوری را برای برندتان ایجاد کنید تا سهم بازار را از دست ندهید.
کانال‌های توزیع رقبا
اگر کانال توزیعی وجود داشته باشد که رقبا در آن حضور دارند ولی شما حضور نداشته باشید، سهم بازار چشمگیری را از دست داده و از گردونه رقابت خارج خواهید شد؛ بنابراین بررسی دائم کانال‌های توزیع رقبا از واجبات تحلیل آن‌هاست. اینکه بدانید رقبا محصولاتشان را کجا می‌فروشند، به شما کمک می‌کند تا استراتژی‌های فروش خود را بهبود دهید.
میزان تعامل در شبکه‌های اجتماعی
شبکه‌های اجتماعی بدون تعامل، مثل فروشگاه فیزیکی بدون خرید است. هرچه یک شبکه اجتماعی تعامل بالاتری داشته باشد، احتمال فروش و توسعه برند بیشتر خواهد بود و اگر تعامل شما نسبت به رقبا کمتر باشد، شما بازی رقابت را باخته‌اید؛ بنابراین شما باید دائما شبکه‌های اجتماعی رقبا را بررسی کرده و به نسبت تعامل رقبا، تعامل مطلوبی بگیرید.
بازارهای هدف رقبا
شناخت بازار هدف رقبا به شما کمک می‌کند تا بدانید کدام بازارها به اشباع رسیده و کدام بازارها هنوز بکر و دست‌نخورده است. چه رهبر بازار باشید و چه دنباله‌رو بررسی بازارهایی که رقبا انتخاب کرده‌اند و دلیل این انتخاب، روی استراتژی‌های رقابتی شما تاثیر بسزایی می‌گذارد.
محصولات و خدمات ارائه‌شده
بررسی دقیق محصولات و خدمات ارائه‌شده رقبا و میزان فروش آن، به شما کمک می‌کند سبد کالایی خود را تکمیل کنید و نیازها و خواسته‌های مشتریان را بهتر بشناسید.
استراتژی‌های بازاریابی
شما باید دائما سعی کنید استراتژی‌های بازاریابی رقبایتان را تشخیص داده و علاوه بر آن استراتژی‌های جدید را هم در شرکت خود به کار ببرید.
فعالیت‌های تبلیغاتی
تبلیغات باعث آگاهی از برند می‌شود. رقبایی که تبلیغات زیادی می‌کنند، سهم بازار خوبی کسب می‌کنند. با رضایت مشتری این سهم بازار می‌تواند افزایش دائمی داشته باشد. زمانی که یک برند تبلیغات نمی‌کند، شما می‌توانید تبلیغات داشته یا نداشته باشید؛ اما اگر رقیبی شروع به برگزاری کمپین‌های تبلیغاتی کند، شما برای حفظ سهم بازار یا بقاء کسب و کار محکوم به تبلیغات هستید.
گروه مشتریان
اینکه رقبای شما کدام گروه مشتریان را هدف قرار داده‌اند، به شما کمک می‌کند تا به اقیانوس آبی دست پیدا کرده یا روش حمله خود را از طریق گروه مشتریان انتخابی رقبا پیدا کنید.
نقاط مشترک با برند شما
یکی از موارد مهم در تحلیل رقبا، پیدا کردن نقاط مشترک با برند است. این نقاط مشترک، پس از شناسایی باید تقویت شوند تا کیفیت محصولات و خدمات ارائه‌شده به مشتری نسبت به رقیب در یک اندازه و حتی گاهی بهتر باشد؛ زیرا مشتری دائما در حال مقایسه بین رقباست.
جایگاه رقبا (پوزیشنینگ)
جایگاه‌یابی یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین بخش‌های تحلیل رقباست. این مهم است که شما موقعیت خودتان نسبت به رقیبتان را بدانید و برای رسیدن به رقیب و حتی بالاتر رفتن از رقیب استراتژی بچینید.
نواقص و عیب‌های محصولات
هر نقطه ضعفی که در محصولات یا خدمات رقیب وجود داشته باشد، برای شما نقطه قوت محسوب می‌شود. در تحلیل رقبا شما باید دائما در حال خرید و بررسی عیب‌ها و نواقص محصولات یا خدمات رقبا بوده و با رفع آن عیب‌ها در محصولات خود، مزیت رقابتی بدست بیاورید.
رضایت مشتریان از رقبا
علاوه بر اینکه رضایت مشتریان کاری ضروری و دائمی در هر کسب و کاری است، رضایت یا عدم رضایت مشتریان رقبا هم باید به‌صورت دوره‌ای سنجیده شده و از مواردی که مشتری رقیب شما از رقیب ناراضی است، استفاده مفید در جهت رشد و کسب سهم بازار خود کنید.
پشتیبانی مشتریان
پشتیبانی مشتری انتظار حداقلی مشتری در برابر پولی است که می‌دهد. اگر پشتیبانی درست وجود نداشته باشد، مشتریان از شرکت ناراضی می‌شوند و باعث می‌شود وفاداری از بین برود. در تحلیل رقبا، نحوه پشتیبانی و پاسخگویی به مشتری باید در نظر گرفته شود و در مواردی که پشتیبانی خوبی وجود ندارد، برند شما پشتیبانی مطلوبی ارائه داده و مشتریان خود را افزایش دهد.
شدت رشد رقیب
شدت رشد رقبا می‌تواند نشان‌دهنده دو چیز باشد: یا این شدت رشد نشان‌دهنده شرایط خوب بازار است یا نشان‌دهنده وضعیت مطلوب و در حال توسعه رقباست. در هر دو صورت، اگر شما همراه با نرخ رشد بازار و رقبا پیش نروید، بازی را از دست داده‌اید.
توانایی‌های تولید
چه کسب و کاری خدماتی باشد و چه محصول خاصی را تولید کند، چیزی در حال تولید شدن است. شدت و توانایی تولید رقبا نقش مهمی در سهم بازار شما دارد؛ بنابراین باید این توانایی سنجیده از طریق روش‌هایی مثل حجم فروش، تغییر اجناس داخل اینستا یا فروشگاه فیزیکی در کسب و کارهای محصول‌محور و تعداد مشتریان و زمان ارائه و تحویل خدمات در شرکت‌های خدماتی استفاده می‌کنیم.
استراتژی‌های منابع انسانی
سرمایه‌های انسانی مهم‌ترین عامل موفقیت سازمان‌ها هستند که مسیر رسیدن شرکت‌ها به هدف از طریق آن‌ها انجام می‌شود. اگر نارضایتی، حقوق کم، خروج کارمندان از شرکت رقیب بالا باشد، نشان‌دهنده ضعف شرکت در برند کارفرما و مدیریت منابع انسانی است. در این شرایط شرکت قبل از درگیری با چالش‌های بیرونی، درگیر چالش‌های درونی است که فرصت خوبی برای رشد سایر رقبا را ایجاد می‌کند.
نقاط ضعف و قوت مدیریت
هر برند از درون به بیرون حرکت می‌کند. مدیری که شخصیت سالم و شایسته‌ای برای مدیریت نداشته باشد، در کل سازمان خود دچار مشکلاتی می‌شود. البته اگر مدیران در کنار خود مشاور داشته باشند، می‌توانند نقاط ضعف خود را پوشش دهند؛ بنابراین ارزیابی هویت و شخصیت مدیران یکی از مواردی است که در تجزیه و تحلیل رقبا استفاده می‌شود.
روابط عمومی
روابط عمومی رابطه مستقیمی با شدت قدرت شرکت دارد. کسب و کارهایی که روی روابط عمومی خود کار می‌کنند، معمولا شرکت‌های قوی‌تری نسبت به سایر رقبا هستند؛ بنابراین در تحلیل رقبا حتما باید روابط عمومی رقبا بررسی شده تا نقاط قوت و شدت قدرت رقیب سنجیده شود.
سخن پایانی
در پایان این مقاله، می‌توانیم به این نتیجه برسیم که تجزیه و تحلیل رقبا نه‌تنها یک فعالیت تجاری حیاتی است، بلکه یک عنصر کلیدی در تعیین استراتژی‌های موفقیت‌آمیز یک شرکت به شمار می‌رود. اهمیت تحلیل رقبا در توانایی آن برای ارائه بینش‌های عمیق درباره بازار، روندهای جاری، شناخت نقاط قوت و ضعف رقبا و انتخاب استراتژی حمله یا گریز است.
این اطلاعات ارزشمند به شرکت‌ها اجازه می‌دهد تا فرصت‌های جدید را شناسایی کرده و از تهدیدات احتمالی بازار پیشگیری کنند. بدون تجزیه و تحلیل دقیق رقبا، یک شرکت ممکن است خود را در معرض خطرات جدی قرار دهد. ازجمله:
- عدم شناخت فرصت‌های بازار و درنتیجه از دست دادن سهم بازار
- ناتوانی در تشخیص تغییرات بازار و نیازهای مشتریان که می‌تواند منجر به کاهش رضایت مشتری و وفاداری آن‌ها شود.
- از دست دادن مزیت رقابتی؛ زیرا شرکت نمی‌تواند استراتژی‌های خود را به‌طور موثر باتوجه‌به فعالیت‌های رقبا تنظیم کند.
- مورد حمله قرار گرفتن از سمت رقبا و از دست دادن سهم بازار
