معرفی انواع سبک های مدیریت در سازمان

ما در دنیایی رقابتی زندگی می‌کنیم؛ رقابت در درس، ازدواج، شغل، کسب و کار و… . مدیران هم در این دنیای رقابتی در حال رقابتند. آن‌ها علاوه بر رقابت با رقبای کاری خود، درگیر رقابت برای داشتن کارمندانی خوب و وفادارند. در چنین محیطی، نقش یک مدیر در پیشبرد موفقیت سازمان و پرورش فرهنگ کاری مثبت و سازنده بسیار مهم است. محور این مفهوم را سبک مدیریت می‌سازد؛ درست جایی که رفتار یک مدیر می‌تواند برند کارفرمایی خوب و کارمندانی عاشق یا برند کارفرمایی منفی و کارمندانی فراری بسازد؛ زیرا سبک مدیریتی یک مدیر می‌تواند بر روحیه کارکنان، انگیزه و عملکرد کلی سازمان تأثیر بسزایی داشته باشد.

باتوجه‌به این توضیحات درک سبک‌های مدیریت و مفاهیم آن برای مدیران بسیار ضروری است. اینکه مدیر بتواند سبک رهبری خودش را نسبت به شخصیت خود و فرهنگ سازمانی بسازد، می‌تواند مسیر یک سازمان را تغییر بدهد. در این مقاله شما را با انواع سبک‌های مدیریت و نحوه انتخاب سبک‌ها آشنا می‌کنیم. با مدیربان همراه باشید.

تعریف سبک مدیریت چیست؟

سبک مدیریتی به روش‌ها و تکنیک‌هایی اشاره دارد که یک مدیر برای هدایت و رهبری تیم خود به کار می‌برد. این سبک‌ها می‌توانند براساس نگرش‌ها، ارزش‌ها، شخصیت و تجربیات مدیر یا فرهنگ سازمانی و رفتار و شخصیت کارمندان سازمان شکل گرفته باشند و تأثیر چشمگیری بر عملکرد و رضایت شغلی کارکنان دارند.

سبک‌های مدیریتی می‌توانند از مستبدانه که در آن مدیر تمام تصمیمات را می‌گیرد، تا خدمتگزار که در آن مدیر تابع کارکنان است، متفاوت باشند. سبک انتخابیِ مدیر باید با نیازهای روانی کارکنان هماهنگ باشد تا انگیزه و وفاداری آن‌ها را افزایش داده و درنهایت به افزایش بهره وری و موفقیت سازمان منجر بشود.

چرا مدیریت سبک‌های مختلف دارد؟

شاید برای شما هم پیش آمده باشد که با خود بگویید چرا منِ مدیر باید سبک مشخصی داشته باشم؟ مگر نمی‌شود هر زمان نیاز بود مستبدانه رفتار کنی و هر زمان نیاز بود خدمتگزار؟

در پاسخ به این سوال باید بگویم که اگر شما باتوجه‌به اقتضای شرایط تصمیم به تغییر رفتار بگیرید، از منظر روانشناسی و فرهنگ‌شناختی نمی‌توانید یک فرهنگ پایدار و برندی سالم برای خود ایجاد کنید؛ زیرا دائما در حال تغییر در رفتار خود هستید و کارکنان متوجه این تغییر شده و آن‌ها هم نمی‌توانند روی شما و ثبات سازمان حساب ویژه باز کنند؛ بنابراین حتی اگر سبک شما استبدادی است، باید این دیسیپلین را در خود نگه دارید. یادتان باشد منظور ما از این حرف انعطاف‌ناپذیر بودن شما به‌عنوان یک مدیر نیست.

قبل از انتخاب سبک مدیریتی نیاز است شناخت درستی از خود، کارمندانتان، برندتان و کل سازمان خود داشته باشید و سپس بهترین سبک را برای انتخاب کنید.

علاوه بر آن، افراد دارای شخصیت‌ها، ترجیحات و سبک‌های کاری منحصربه‌فرد هستند. سازمان‌ها در صنایع، محیط‌ها و فرهنگ‌های متفاوتی فعالیت می‌کنند که نیازمند رویکردهای سازگارانه برای هدایت تیم است و سبک‌های مدیریتی مختلف، ابزارها و تکنیک‌های مختلفی را برای پاسخگویی به نیازها و چالش‌های خاص در تیم‌ها و سازمان‌ها به مدیران ارائه می‌دهند.

با داشتن طیف وسیعی از سبک‌های مدیریتی برای انتخاب، مدیران می‌توانند رویکرد خود را برای تناسب با موقعیت بهتر تنظیم و از نقاط قوت اعضای تیم خود استفاده کنند. درنهایت تنوع سبک‌های مدیریت، انعطاف‌پذیری، نوآوری و توانایی مدیریت مؤثر موقعیت‌ها و افراد مختلف را فراهم می‌کند.

انواع سبک های مدیریت

همان‌طورکه گفتیم مدیریت سبک‌های مختلفی دارد که در ادامه به توضیح هریک از این انواع سبک های مدیریتی به‌طور کامل می‌پردازیم:

مدیریت استبدادی یا خودکامه

در سبک مدیریت خودکامه، مدیر تصمیم‌گیری‌ها را به‌صورت انفرادی می‌گیرد و به نظرات کارکنان توجهی نمی‌کند. این سبک بر حفظ کنترل و کارایی از طریق جهت گیری و نظم و انضباط روشن متمرکز است. شرکت‌هایی که محصولات مادر تولید می‌کنند و شرکت‌های دولتی بیشتر از این سبک استفاده می‌کنند.

مدیریت بوروکراتیک

این سبک براساس قوانین و رویه‌های سازمانی سخت‌گیرانه عمل می‌کند و تمرکز زیادی بر سلسله‌مراتب و روال‌های رسمی دارد. این سبک برای سازمان‌هایی مناسب است که به کارهایی و روتین بدون خلاقیت نیاز دارند و استراتژی این سبک، پیروی از فرآیندهای استانداردشده برای اطمینان از ثبات است.

مدیریت معامله‌ای

در این سبک، تمرکز روی معامله و تبادل منافع بین مدیر و کارکنان است. به این صورت که اگر کارمندی مدیر را به اهدافش برساند، پاداش گرفته و اگر نرساند تنبیه می‌شود. این اهداف لزوما اهدافی درست نیستند؛ بلکه اهداف دلخواه مدیر هستند. این سبک بیشتر در سازمان‌های تولید محصول برای افزایش حجم تولید به کار برده می‌شود.

مدیریت تفویضی

این سبک شامل تفویض اختیار و مسئولیت به کارکنان است تا آن‌ها بتوانند به‌صورت مستقل عمل کنند؛ درعین‌حال، مدیر بر عملکرد آن‌ها نظارت شدید دارد. در سبک مدیریت تفویضی تصمیم‌گیری از سمت مدیرعامل شکل می‌گیرد و در ادامه تفویض اختیار انجام می‌شود.

مدیریت دموکراتیک

این سبک شامل مشورت مدیران با کارکنان قبل از تصمیم گیری، در نظر گرفتن نظرات آن‌ها و تقویت همکاری و مشارکت است. البته درنهایت تصمیم نهایی با مدیرعامل است و فقط کارکنان می‌توانند پیشنهاددهنده باشند. سازمان‌های خصوصی بزرگ با سابقه فعالیت طولانی معمولا از این سبک مدیریت استفاده می‌کنند .

مدیریت متقاعدکننده (مجاب کننده)

در این سبک مدیریتی مهارت‌های ارتباطی و توانایی مدیر در متقاعدسازی و جلب اعتماد و احترام به کارمندان بسیار اهمیت دارد. همچنین مدیرعامل باید بتواند از ایده‌های خودش و رساندن آن‌ها به مرحله اجرا به‌خوبی دفاع کند؛ زیرا او دوست ندارد کارمندان تصور کنند نظرات و خلاقیت و انگیزه آن‌ها برای مدیر مهم نیست و اگر تصمیمی گرفته می‌شود، کارمندان بعد از قانع شدن این تصمیم را اجرا می‌کنند.

مدیرانی که نیاز به وفاداری کارمندان خود دارند و درعین‌حال مستبد هستند، از این سبک بیشتر بهره می‌برند.

مدیریت تحول آفرین

مدیریت تحول آفرین بیشتر از اینکه یک سبک مدیریت باشد، یک سبک رهبری است. در این سبک، رهبران کارمندان را تشویق کرده و الهام می‌دهند تا نوآوری و تغییراتی ایجاد کنند که به رشد و موفقیت آینده شرکت کمک کند. در این سبک اهداف سازمان از منافع شخصی مدیر فراتر رفته و یک چشم‌انداز مشترک ایجاد شده و برای رسیدن به این چشم‌انداز تقویت نوآوری و همکاری بین اعضای تیم صورت می‌گیرد.

مدیریت مربیگری

در روش مدیریت مربیگری یا کوچینگی مدیران به‌جای تمرکز بر هدایت و تنظیم سیاست‌ها، بر الهام‌بخشی و افزایش روحیه و مسئولیت‌پذیری کارمندان از طریق راهنمایی، پشتیبانی و بازخورد تمرکز می‌کنند تا با توسعه مهارت‌های کارکنان به افزایش عملکرد شرکت کمک کنند.

سبک مدیریت مربگیری، بیشتر در کسب و کار‌های استارتاپی استفاده می‌شود تا کل سازمان با رهبری مدیرعامل شرکت رشد کنند.

مدیریت مشاوره‌ای

مدیریت مشاوره‌ای شامل تحلیل فرآیندهای کنونی، شناسایی زمینه‌های بهبود و ارائه نصیحت‌های استراتژیک برای افزایش کارایی کلی سازمان است؛ در این سبک، مدیر برای ساخت یک سازمان یادگیرنده تلاش می کند تا با ایجاد فرهنگ یادگیرندگی و ارائه مشاوره به کارکنان، کارکنان راه خود را در جهت پیشبرد اهداف سازمان پیدا کنند.

مدیریت رویایی

در این سبک مدیریت، مدیر کارکنان را تشویق می‌کند تا بزرگ فکر کنند و آینده ایدئال خود را برای سازمان متصور شوند؛ زیرا مدیر معتقد است رشد جمعی، انگیزه رشد فردی را افزایش می‌دهد. این سبک مدیریت برای کسب و کارهای نوپا، استارتاپی و یونیکورن بهترین سبک مدیریت است.

مدیریت مشارکتی

سبک مدیریت مشارکتی بر مشارکت دادن کارکنان در فرآیندهای تصمیم‌گیری، حل مسئله و هدف‌گذاری تاکید دارد. استراتژی ترویج همکاری، کار گروهی و احساس مالکیت در میان اعضای تیم هدف این سبک مدیریت است.

سبک مشارکتی زمانی اتفاق می‌افتد که مدیر به تخصص و درستکار بودن کارمندان خود اعتماد دارد و می‌تواند در کسب و کارهای تولید محور، خدمات محور و استارتاپی اجرا شود.

مدیریت بی‌دغدغه

این سبک مدیریت به‌معنی تفویض اختیار کامل مسئولیت‌ها به کارمندان است، مدیریت بی‌دغدغه سبکی است که در آن مدیر رویکرد آرام‌تری را برای رهبری خود انتخاب می‌کند و به کارکنان اجازه می‌دهد آزادی و استقلال بیشتری در نقش خود داشته باشند.

در مدیریت بی دغدغه تمرکز بر اعتماد به کارمندان برای انجام کار بدون مدیریت خرد و در عوض ارائه پشتیبانی و راهنمایی در صورت نیاز است. استراتژی این سبک شامل ایجاد یک محیط کاری مثبت است که خلاقیت، نوآوری و خودانگیختگی را در میان اعضای تیم تشویق می‌کند.

مدیریت خدمتگزار

سبک مدیریتی خدمتگزار بر خدمت به کارمندان و تمرکز بر رشد و رفاه آن‌ها متمرکز است. در این سبک، مدیران تلاش می‌کنند تا نیازهای کارکنان را در اولویت قرار دهند و به‌جای اینکه کارکنان در خدمت رهبر باشند، رهبر به کارمندان خدمت می‌کند. سازمان‌های غیرانتفاعی با اهداف خیرخواهانه معمولا از این سبک استفاده می‌کنند.

مدیریت کاریزماتیک

مدیریت کاریزماتیک یا رهبری کاریزماتیک، یکی از بهترین سبک‌های رهبری است که هدف آن عاشق کردن کارمندان به محیط کار به‌وسیله شخص مدیر است. در این سبک، مدیر از طریق شخصیت، بینش و اشتیاق خود به تیم خودش الهام بخشیده و به آن‌ها انگیزه می‌دهد.

تمرکز بر ایجاد روابط قوی با کارکنان، جلب اعتماد و وفاداری آن‌ها و پیروی از خواسته‌ها هدف اصلی این سبک است. استراتژی این سبک شامل ایجاد حس هدف مشترک و اشتیاق در بین اعضای تیم است که به افزایش تعامل و عملکرد مثبت همراه با وفاداری کارکنان منجر می‌شود.

اولویت بندی سبک های مدیریتی

سبک مدیریتی یک مدیر نقش مهمی در شکل دادن به فرهنگ کاری، انگیزه و بهره‌وری کارکنان دارد. به‌منظور ارتقای عملکرد کارکنان، برای مدیران ضروری است که متناسب با نیازها و ترجیحات اعضای تیم سبک را انتخاب کنند. با درک سبک‌های مختلف مدیریت و تأثیر آن‌ها بر عملکرد کارکنان، مدیران می‌توانند یک محیط کاری مساعد ایجاد کنند که تعامل، همکاری و موفقیت را تقویت می‌کند.

تفاوت اصلی بین سبک‌های مدیریتی در سطح کنترل و جهت گیری مدیر نهفته است. سبک مدیریتی یک مدیر تابع عوامل مختلفی هستند؛ ازجمله شخصیت مدیر، شخصیت برند، رفتار کارکنان و صنعتی که شرکت در آن مشغول به کار است. یک مدیر با شخصیتی ثابت و سالم، شخصیت برندی ثابت و سالم دارد.

گفتنی است که هر مدیر بسته به رفتار و شخصیت کارکنان و جو سازمانی می‌تواند شخصیت‌های ثانویه هم داشته باشد که در مواقع اضطرار، برای مدتی تغییر رویه دهد. این موضوع را با یک مثال بیشتر توضیح می‌دهیم:

فرض کنید مدیری با شخصیت ENFJ (قهرمان)، سبک مدیریتی مشارکتی را انتخاب و یک شرکت استارتاپی راه‌اندازی می‌کند. پس از مدتی متوجه می‌شود برخلاف اعتمادی که به کارکنان خود داشته، بعضی کارکنان از این سبک سواستفاده کرده و بهره‌وری لازم را ندارند؛ بنابراین، سبک مدیریت تحول آفرین را برای افزایش فشار در جهت رشد سازمان و توسعه مهارت‌های کارکنان ماهر خود انتخاب می‌کند تا این فشار بتواند روند کار را تغییر داده و دوباره شرکت به حالت عادی خود برگردد.

سپس مدیر آرام‌آرام به سبک اصلی خود بازگشته و به همراه کارکنان خود به سوی اهداف سازمان می‌رود.

باتوجه‌به این توضیحات مدیران می‌توانند براساس شرایط سازمان، سبک خود را عوض کنند؛ البته این موضوع بسیار مهم است که اگر سبک شما دائما عوض شود یا تغییرات ناگهانی بزرگی در شیوه مدیریت شما به وجود آید، ممکن است شما کارکنان خود را از دست بدهید و با صدمات جدی در کار مواجه شوید.

پیشنهاد می‌کنیم سبک‌هایی مشابه و با هدف پرکردن خلاء‌های مدیریت سازمان انتخاب کنید و تا رسیدن به ثبات در سازمان، سبک شما به حالت قبلی باز نگردد.

چطور سبک مدیریتی مناسب خود را انتخاب کنیم؟

پیدا کردنِ بهترین سبک مدیریت برای یک محل کار شامل چند مرحله کلیدی است:

1. نیازها و شخصیت تیم را ارزیابی کنید (در هنگام جذب و استخدام و پس از استخدام)؛
2. محیط داخلی و خارجی کار را بشناسید؛
3. درباره مهارت‌های مدیریتی خود و نحوه مطابقت آن‌ها با تیم و اهداف سازمانی فکر کنید؛
4. شخصیت برند خود و ساختار سازمانی خود را شناسایی کنید.
5. سبک انتخابی را اجرا و بازخورد آن را ارزیابی کنید؛
6. سبک نهایی اصلی مدیریت خود را شناسایی و اجرا کنید.

جدول زیر راهنمایی کلی برای پیدا کردن سبک مطلوب و پیشنهادی مدیریت به شماست. قبل از مطالعه جدول زیر جتما در آزمون شخصیت شناسی Mbti شرکت کنید تا تیپ شخصیتی خودتان را پیدا کنید. برای انجام تست کلیک کنید.