سود خالص: تعریف، فرمول محاسبه و تحلیل جامع

یکی از مهم‌ترین سرفصل‌های دوره مدیریت مالی برای مدیران غیرمالی، مبحث سود خالص و شناسایی آن است. سود خالص یکی از شاخص‌هایی که می‌توان مدیر آگاه را از مدیر تازه‌کار متمایز کرد، توانایی فرد در شناختن سود خالص است. با دانستن این اینکه چه قسمتی از درآمد را می‌توانید به عنوان سود استفاده کنید به شما کمک می‌کند کسب و کار خود را بهتر از رقبا بگردانید؛ یعنی شناسایی درآمدها و همه هزینه ها که در نتیجه آن، سودآوری شرکت شما افزایش می‌یابد.

با مدرسه کسب و کار مدیربان همراه باشید تا به زبانی ساده و بدون کم کردن از اصل مطلب شما را با تعریف سود خالص و نحوه محاسبه و فرمول آن آشنا کنیم.

تعریف سود خالص چیست؟

سایت AccountingTools درباره سود خالص (درآمد خالص) می‌گوید: «سود خالص نتیجه تمام فعالیت‌های مالی و عملیاتی شرکت است». سود خالص یا درآمد خالص آخرین سودی است که در صورت سود و زیان به دست می‌آید؛ یعنی بعد از کسر شدن همه هزینه های مستقیم تولید، عملیاتی و غیرعملیاتی و مالیات.

 با دانستن مقدار این سود متوجه می‌شوید چقدر از درآمد کسب و کار شما تبدیل به سود شده است و چه مقدار از آن برای هزینه های مختلف و مالیات، خرج شده‌اند. این سود همان سودی است که سهام‌داران به دنبال آن هستند و قانع می‌شوند در شرکت شما سرمایه‌گذاری کنند.

فرمول سود خالص (به همراه مثال)

سود خالص چگونه محاسبه می‌شود؟ سود خالص، حاصل کسر شدن هزینه های متعددی از درآمد است. سایت Investopedia نیز درباره محاسبه سود خالص می‌گوید: «سود خالص پس از کسر تمام هزینه‌ها به دست می‌آید؛ مانند هزینه های عملیاتی، بهره، مالیات، هزینه های استهلاک و فرسودگی».

در ابتدا همه هزینه های مستقیم تولید (بهای تمام شده کالای فروش رفته) را از مجموع درآمد شرکت کسر کنید. در این مرحله به سود ناخالص (سود ناویژه) رسیدید. (بهای تمام شده کالای فروش رفته مانند هزینه خرید مواد اولیه و هزینه حقوق کارکنان بخش تولید است).

سپس هزینه های عملیاتی (مانند هزینه های فروش، بازاریابی، عمومی و اداری) را از سود ناخالص کم کنید تا به سود عملیاتی برسید.

در این مرحله هزینه های غیرعملیاتی (مثل هزینه های مالی و حقوقی) را از سود عملیاتی کسر کنید تا به سود قبل از بهره و مالیات برسید.

در آخرین بخش، مالیات و هزینه بهره را از سود قبل از مالیات و بهره کم کنید و به سود خالص برسید.

نکته‌ای که در دو مرحله آخر وجود دارد این است که هزینه بهره هم جزو هزینه های غیرعملیاتی است؛ اما در صورت سود و زیان، با مالیات، در مرحله آخر کسر می‌شود.

به عبارت دیگر:

مثال سود خالص

تصور کنید شرکت تولید میز و صندلی دارید. درآمد شما در این دوره مالی (مثلاً سال مالی) برابر شده است با ۱۰ میلیارد تومان. هزینه هایی مانند خرید چوب، حقوق کارگران کارگاه تولید و استهلاک دستگاه‌های تولیدی برابر شده است با ۳ میلیارد تومان(بهای تمام شده کالای فروش رفته).

هزینه های بخش فروش و بازاریابی هم شده است ۱ میلیارد تومان (هزینه های عملیاتی). هزینه های حقوقی شرکت هم برابر شده است با ۵۰۰ میلیون تومان (هزینه های غیرعملیاتی). هزینه بهره وام شرکت و مالیات شرکت مجموعاً برابر شده است با ۱ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان. سود خالص شرکت شما چقدر است؟

طبق فرمولی که گفته شد:

نتیجه‌گیری

مدیران به‌خوبی می‌دانند که ماهیت وجودی هر کسب و کار سودآوری است. سود خالص همان رقمی است که با خیال راحت می‌توانید در برنامه‌ریزی های مدیریتی خود به حساب بیاورید. در آخر تعریف سود خالص به زبان ساده عبارت است از: سود خالص به شما می‌گوید کسب و کار چقدر توانسته موفق عمل کند.