هیچ محصولی در سبد خرید نیست.
مقالات مدیریتی
اصول مدیریت چیست؟ [اصول و مبانی مدیریت کسب و کار]
۰۶
دی
دی
راهنمای مطالعه مقاله
در این مقاله قصد داریم به این سوال پاسخ دهیم که اصول مدیریت چیست و اصول مدیریت کسب و کار را معرفی کنیم. اگر می‌خواهید اصول مدیریت را به‌صورت حرفه‌ای یاد بگیرید، پیشنهاد می‌کنیم به دوره Mba آنلاین مدیربان نگاهی بیندازید.
هر روزه شاهد بروز و ظهور کسب و کارهای زیادی با ابعاد مختلف و از صنابع گوناگون هستیم. مدیریت این کسب و کار ها اگر اصولی و بر مبنای علم و دانش مدیریت نباشد، طبیعتا عمر آن کسب و کار را کوتاه کرده و حتی ممکن است افول آن کسب و کار را به‌دنبال داشته باشد.
البته بهتر است به این نکته اشاره کنیم که مدیریت، تنها علم نیست؛ بلکه ترکیبی از دانش و هنر و مهارت است. حال که با اهمیت آگاهی از آشنایی با اصول مدیریت موفق آشنا شدیم، وظایف پنجگانه مدیریت را در این مقاله بررسی می‌کنیم.
هنری مینتزبرگ: «مدیری که رهبری نکند بسیار ناامیدکننده خواهد بود؛ اما رهبری که مدیریت نکند، اصلاً نمی‌داند در حال انجام چه کاری است؛ بنابراین رهبری هم نکرده است.»
باتوجه‌به نقل‌قول بالا لازم است در ابتدا مدیریت و رهبری سازمان را تعریف کنیم و پس از اینکه تفاوت مدیریت و رهبری را درک کردیم، به بیان اصول مدیریت موفق در کسب و کار و وظایف مدیر بپردازیم.
مدیریت چیست و چه تعریفی دارد؟
مدیریت به‌معنیِ به‌عهده‌گرفتنِ مسئولیت کل یک سازمان یا بخش‌ِ تفکیک‌شده‌ای از سازمان است. اگر بخواهیم تعریف کامل‌تری از مدیریت ارائه دهیم، شاید بتوان به این تعریف بسنده کرد:
مدیریت عبارت است از هماهنگی و اداره وظایف برای رسیدن به یک هدف. بنابراین تعریف فعالیت‌های مدیریتی شامل تنظیم استراتژی سازمان و هماهنگی تلاش‌های کارکنان برای دستیابی به این اهداف از طریق استفاده از منابع موجود می‌باشد. برای اینکه یک مدیر کارآمد باشید، باید مجموعه‌ای از مهارت‌ها ازجمله برنامه ریزی، ارتباطات، سازماندهی و رهبری را داشته باشید.
(https://indeedhi.re/3HdPZbE)
پیشنهاد می‌کتیم اگر علاقه‌مند به مدیریت و کارهای مدیریتی هستید، حتما مقاله مدیریت استراتژیک را بخوانید.
رهبری چیست؟
رهبری به‌معنای تاثیرگذاشتن روی دیگران، نفوذ در دل آن‌ها و همراه‌کردنِ آن‌ها با خود است؛ بنابراین شما زمانی در حال رهبری‌کردنِ دیگران هستید که آن‌ها به دل‌خواه خودشان از شما پیروی کنند و با شما همراه شوند.
اصول مدیریت چیست و وظایف پنجگانه مدیریت کدام است؟
با توجه به سخن مینتزبرگ که در ابتدای مقاله آورده شد، دانستنِ اصول مدیریت هم برای مدیران و هم برای رهبران بسیار اهمیت دارد. اصول پنجگانه مدیریت عبارت‌اند از:
- برنامه‌ریزی
- سازماندهی
- استخدام
- هدایت و فرماندهی
- کنترل
۱٫ برنامه ریزی
هر مدیری باید بتواند چشم‌اندازی از آیندۀ سازمان را ترسیم کرده و تصمیمات درستی برای رسیدن به چشم‌انداز سازمان بگیرد. درواقع برنامه‌ریزی، تصمیم‌گیریِ مشخص‌شده برای چگونگی، چیستی و همچنین زمان انجام کارهاست. برنامه ریزی در سازمان انواع مختلفی دارد؛ یکی از پرکاربردترین انواع آن برنامه ریزی استراتژیک یا راهبردی است. یکی دیگر از انواع برنامه ریزی، برنامه ریزی مشارکتی یا تعاملی است که مزایای بیشتری نسبت به برنامه ریزی راهبردی دارد.
پیشنهاد می‌کنیم درباره برنامه ریزی تعاملی و تحولی که در کسب و کارتان ایجاد می‌کند، بیشتر بدانید.
برنامه‌ریزی کمک می‌کند سازمان از وضعیت موجود خود به وضعیت مطلوبش برسد؛ بنابراین برنامه‌ریزی را می‌توان تفکری منظم دربارۀ روش‌ها و ابزار دستیابی به اهدافِ از پیش تعیین‌شده دانست. برنامه‌ریزی دقیق باعث مدیریت منابع انسانی به شیوه‌ای صحیح شده و همچنین مانع از سردرگمی، اطمینان‌نداشتن و اتلاف منابع می‌شود.
۲٫ سازماندهی
سازماندهی به‌عنوان دومین قسمت از اصول پنجگانه مدیریت شامل فعالیت‌هایی شامل جمع‌آوریِ منابع فیزیکی، مالی و انسانی و ایجاد روابطی سازنده در میان آن‌هاست. این کار با هدف دستیابی به اهداف سازمان صورت می‌گیرد.
سازماندهی به‌عنوان یک فرایند شامل گام‌های زیر است.
• شناساییِ فعالیت‌ها؛
• طبقه‌بندی و گروه‌بندیِ فعالیت‌ها؛
• تخصیصِ وظایف؛
• تفویض اختیارات و ایجاد مسئولیت در کارکنان؛
• ایجاد تناسب میان قدرت و روابط.
۳٫ جذب نیروهای جدید
استخدام کارکنان تازه از مسئولیت‌های مدیریتی است.
استخدام به‌عنوان یکی دیگر از اصول پنج‌گانۀ مدیریت شاید دقیق‌تر بتوان گفت که جزو وظایف مدیر منابع انسانی است و با هدف ایجاد ساختاری برای سازمان و حفظ این ساختار انجام می‌شود. هدف اصلی استخدام، قراردادنِ شخصی مناسب برای انجام مسئولیتی مرتبط و مناسب است. در حالت عمومی استخدام شامل گام‌های زیر است:
• برنامه‌ریزی برای نیروی انسانی ( ارزیابی و تخمین توانایی نیروی انسانی و انتخاب گزینه‌های مناسب برای قرارگرفتن در جایگاه‌های صحیح).
• انتخاب عضو برای هدفی مشخص و تخصیص وظایف به او؛
• آموزش و توسعۀ نیروی جذب‌شده؛
• تعیین حقوق و پاداش برای نیروی جذب‌شده؛
• ارزیابی عملکرد نیروی جذب‌شده؛
• ارتقای درجۀ فرد استخدام‌شده.
۴٫ هدایت و فرماندهی در اصول مدیریت
هدف اصلی مدیریت از هدایت و فرماندهی، کارآمدترکردنِ فعالیت‌های یک تیم یا کل سازمان است که با هدف رسیدن به اهداف کلی سازمان انجام می‌شود. درواقع برنامه‌ریزی، سازماندهی و استخدام به‌عنوان پیش‌نیازهای سازمان برای رسیدن به اهداف سازمان هستند.
مقاله پیشنهادی ما برای مطالعه: دوره mba چیست؟
هدایت و رهبری جنبۀ غیرشخصیِ هر مدیریتی است که به‌صورت مستقیم با تأثیرگذاری، راهنمایی، نظارت و همچنین ایجاد انگیزه در کارمندان و اعضای تیم سروکار دارد. هدایت تیم عبارت است از: نظارت دقیق بر عملکرد هریک از بخش‌ها و ارتباطات آن‌ها باهم، چه در سطح فردی و چه در سطح سازمانی. رهبری را می‌توان در چهار بخش زیر خلاصه کرد:
• نظارت: در این بخش افراد ردۀ بالا عملکرد نیروهای زیردست خودشان را نظارت می‌کنند و درصورتی‌که به راهنمایی نیاز داشته باشند، آن‌ها را راهنمایی می‌کنند.
• انگیزش: انگیزه به‌معنای تشویق اعضا برای رشد و عملکرد بهتر در سازمان است. انگیزه‌بخشی می‌تواند به‌صورت مادی یا غیرمادی انجام شود. بعضی از روش‌های انگیزه‌بخشیِ غیرمادی در سازمان عبارت‌اند از: فراهم‌کردنِ شرایط رشد کارمندان، احترام به نظرات آن‌ها و… .
• رهبری: رهبری به‌معنای قرارگرفتن در کنار سایر اعضای تیم و هدایت آن‌ها به سبکی متفاوت با مدیریت و ریاست است.
• ارتباطات: فرایند انتقال اطلاعات، تجربه و نظرات شخصی به شخص دیگر در داخل تیم است. ارتباطات باعث می شود تا اعضای تیم با درکی مشترک در سازمان عمل کنند.
۵٫ کنترل
هر سازمانی معیارها و اهداف از پیش تعیین شده‌ای دارد. هدف مدیریت از کنترل، اصلاح انحرافات و بررسی میزان موفقیت سازمان است؛ موفقیتی که بر مبنای اهداف و استانداردهای سازمان، تعریف شده است.
در یک سیستم کارآمد می‌توان از طریق کنترل، انحرافات آینده را شناسایی و از وقوع آن‌ها پیشگیری کرد. درواقع کنترل مقایسه‌ای است بین آنچه هست و آنچه باید باشد.
نتیجه‌گیری
در این مقاله به این پرداختیم که اصول مدیریت چیست و درباره مبانی و اصول مدیریت کسب و کار و ضرورت آشنایی مدیران با آن صحبت کردیم. ۵ اصل مهم مدیریتی در هر کسب و کار عبارت اند از: برنامه ریزی، سازماندهی، کنترل، استخدام و هدایت و فرماندهی. در این مقاله هر کدام از این اصول را به‌صورت مفصل توضیح دادیم. امیدواریم برای شما مفید بوده باشد.
