مقالات مدیریت
وظایف مدیر بازاریابی چیست و مدیر مارکتینگ چه می‌کند؟
یک کسب و کار زمانی کسب و کار است که از کاری که انجام می‌شود، به درآمد و سوددهی برسد. در یک سازمان، مدیرعامل، تیم تولید، تیم برنامه و استراتژی، تیم برندسازی و… تلاش می‌کنند و کار می‌کنند تا راه را برای واحد بازاریابی آماده کنند. زمانی این تلاش‌ها نتیجه می‌دهد که مدیر بازاریابی به‌خوبی از پس وظایف خود بر بیاید و بازار را برای محصولات یا خدمات کسب و کار آماده فروش کند.
مدیر مارکتینگ وظیفه تحقیقات بازاریابی، تهیه برنامه بازاریابی و طراحی و اجرای کمپین‌های تبلیغاتی را بر عهده دارد. در این مقاله همراه مدیربان باشید تا با وظایف مدیر بازاریابی به‌طور کامل آشنا شوید.
اگر مدیر بازاریابی یک کسب و کار هستید، حتما نگاهی به سرفصل های دوره پرورش مدیر بازاریابی بیندازید.
اصطلاحات بازاریابی که باید بدانیدمدیر بازاریابی (مارکتینگ) کیست؟
مدیر بازاریابی فردی است که مسئولیت طرح‌ریزی برنامه‌های بازاریابی، اجرا، نظارت و کنترل برنامه‌ها را برای رسیدن سازمان به اهداف بازاریابی بر عهده دارد.
به‌عبارتی یک مدیر بازاریابی تحقیقات بازار انجام می‌دهد، استراتژی‌های بازاریابی را در غالب مارکتینگ پلن طراحی می‌کند، مشتریان را از وجود برند آگاه می‌کند، روابط ارزشمند با مشتریان می‌سازد و پویایی رقابتی را برای شرکت فراهم می‌کند تا شرکت به فروش بیشتر و کسب جایگاه بهتری در بازار برسد.
مقاله پیشنهادی ما برای مطالعه: تعریف بازاریابی چیست؟
تفاوت مدیر مارکتینگ و فروش
اگرچه مدیران فروش و بازاریابی مسئولیت تیم‌هایی از کارکنان را بر عهده دارند، اما نقش آن‌ها در سازمان کاملاً متفاوت است. در یک کسب و کار کوچک، یک نفر ممکن است هر دو نقش را بر عهده بگیرد؛ اما در شرکت‌های متوسط یا بزرگ دو سمت شغلی مجزا برای مدیر فروش و مدیر بازاریابی در نظر گرفته می‌شود.
مدیران فروش مسئول فروش یک محصول یا خدمات هستند. مدیر فروش و تیم او روابط خود را با مشتریان توسعه می‌دهند؛ در حالی‌که وظیفه مدیر بازاریابی درک بازار است. منظور ما از درک بازار یعنی جایی که تقاضا برای محصول وجود دارد، عواملی که بر تقاضای محصول تأثیر می‌گذارند و ممکن است با گذشت زمان تغییر کنند.
مدیر بازاریابی با مشتریان احتمالی درباره قیمت و خرید محصول مذاکره نمی‌کند؛ زیرا این وظیفه مدیر فروش است. پیشنهاد می‌کنیم برای آشنایی بیشتر با مسئولیت‌های مدیر فروش مقاله مدیر فروش کیست را مطالعه کنید.
۱۳ وظیفه مدیر بازاریابی
پس از اینکه با شرح شغل و سمت مدیر بازاریابی در سازمان آشنا شدید، می‌توانیم درباره وظایف کلیدی مدیر بازاریابی صحبت کنیم. این وظایف عبارتند از:
۱. تحقیقات بازاریابی
تحقیقات بازاریابی یکی از وظایف کلیدی مدیر بازاریابی است که به جمع‌آوری، تحلیل و تفسیر اطلاعات مرتبط با بازار، مشتریان و رقبا می‌پردازد. این تحقیقات به مدیران بازاریابی کمک می‌کند تا تصمیمات بهتری درزمینه استراتژی های بازاریابی، توسعه محصولات و خدمات و بهبود تجربه مشتری بگیرند. 
بعضی از کارهای مهمی که در تحقیقات بازاریابی انجام می‌شود، عبارتند از:
- شناسایی نیازها و خواسته‌های مشتریان یعنی بررسی و تحلیل نیازها و ترجیحات مشتریان برای ارائه محصولات و خدمات بهتر؛
- تحلیل رقبا یعنی بررسی و تحلیل فعالیت‌ها و استراتژی‌های رقبا برای شناسایی فرصت‌ها و تهدیدها؛
- تحلیل بازار یعنی بررسی و تحلیل روندها و تغییرات بازار برای پیش‌بینی تغییرات آینده و مطابقت با آن‌ها؛
- ارزیابی اثربخشی تبلیغات و کمپین‌های بازاریابی یعنی بررسی و تحلیل نتایج تبلیغات و کمپین‌ها برای بهبود استراتژی‌های بازاریابی.
۲. تدوین استراتژی‌ها
اولین وظیفه‌ای که پیش روی مدیر بازاریابی است، شناسایی فرصت‌های بالقوه بلندمدت باتوجه‌به شایستگی‌های اصلی کسب و کار است.
یک کسب و کار می‌تواند خط تولید محصولی را راه‌اندازی کند؛ اما یک مدیر بازاریابی می‌تواند به خط تولید بگوید این محصول را با چه ویژگی‌های بهتری تولید کنید.
۳. تدوین مارکتینگ پلن
تدوین مارکتینگ پلن یا برنامه بازاریابی یکی از وظایف حیاتی مدیر بازاریابی است که به تعیین استراتژی‌ها و تاکتیک‌های بازاریابی برای دستیابی به اهداف کسب‌وکار کمک می‌کند.
این برنامه شامل مراحل مختلفی است که عبارتند از:
- هدف‌گذاری بازاریابی؛
- تقسیم‌بندی مشتریان؛
- جایگاه‌یابی کسب و کار؛
- ارائه ارزش به مشتری؛
- تدوین استراتژی‌های بازاریابی براساس ارزش؛
- تدوین تاکتیک‌های بازاریابی براساس استراتژی‌ها؛
- تدوین برنامه عملیاتی بازاریابی.
درصورتی‌که تمایل دارید بیشتر درباره مارکتینگ پلن یا برنامه بازاریابی بدانید، حتما مقاله مارکتینگ پلن چیست را بخوانید.
۴. اطلاع‌رسانی در مورد ارزش
همچنین مدیر بازاریابی باید به‌اندازه کافی ارزشی را که در محصولات و خدمات کسب و کار وجود دارد، به اطلاع بازار هدف برساند. مدیر بازاریابی به یک برنامه ارتباطات بازاریابی یکپارچه نیاز دارد که مشارکت فردی و جمعی کلیه فعالیت‌های ارتباطی را به حداکثر برساند.
علاوه بر آن، مدیر بازاریابی باید برنامه‌های ارتباط جمعی را راه‌اندازی کند؛ برنامه‌هایی که متشکل از تبلیغات، سیستم ارتقاء فروش، رویدادها و روابط عمومی باشد.
مدیر بازاریابی نیاز دارد تا ارتباطات شخصی بیشتری را به‌شکل بازاریابی مستقیم و تعاملی طرح‌ریزی کند.
۵. خلق رشد بلندمدت و موفق
براساس تعیین جایگاه محصولات یا خدمات، مدیر بازاریابی وظیفه دارد پیش‌بینی فروش و رشد محصول جدید را به‌عنوان بخشی از دید بلندمدت خود انجام دهد.
این استراتژی باید فرصت‌ها و چالش‌های در حال تغییر را مدنظر قرار دهد تا بتواند پیش‌بینی درستی داشته باشد.
۶. دستیابی به بینش‌های بازاریابی
مدیر بازاریابی به یک سیستم اطلاعات بازاریابی قابل‌اعتماد نیاز دارد تا بتواند نظارت دقیقی بر محیط بازاریابی خود داشته باشد و دائما توان بالقوه بازار را مورد ارزیابی قرار دهد تا میزان تقاضا را پیش‌بینی کند.
محیط خُرد کسب و کار شامل کلیه عوامل نقش‌آفرینی ازجمله تامین‌کنندگان مواد اولیه، واسطه بازاریابی، مشتریان و رقبا می‌شود. محیط کلان کسب و کار عبارت است از نیروهای جمعیت‌شناختی، اقتصادی و فیزیکی مرتبط با فناوری، سیاسی،حقوقی و اجتماعی‌سیاسی است که بر میزان فروش و سود اثرگذار است.
۷. درک بازار مصرف
مدیر بازاریابی باید بهترین روش خلق ارزش مشترک برای بازارهای هدفش را انتخاب کند و همچنین بداند بهترین روش برای ایجاد روابط قوی سودآور و بلندمدت با مشتریانش چگونه است. مدیر بازاریابی برای اینکه به پاسخ این سوال برسد، بایستی بازارهای مصرف را درک کند.
پیدا کردن پاسخ این سوالات، بسیار کلیدی است: اینکه چه کسانی محصولات یا خدمات شما را می‌خرند و چرا؟ آن‌ها به‌دنبال چه ویژگی‌ها و قیمت‌هایی هستند و از کجا خرید می‌کنند؟
همچنین مدیر بازاریابی می‌تواند محصولات خود را به بازارهای تجاری ازجمله شرکت‌های بزرگ، خرده‌فروشی‌ها و سازمان‌های دولتی بفروشد.
مدیر بازاریابی باید درک کاملی از این مساله پیدا کند که خریداران محصولاتِ کسب و کار چطور خرید می‌کنند. مدیر بازاریابی نباید به همه مشتریان ممکن محصول را معرفی و آن را بازاریابی کند؛ بلکه باید بازار را به بخش‌های اصلی تقسیم و به‌صورت هدفمند هرکدام از آن‌ها را ارزیابی کند.
همچنین مدیر بازاریابی وظیفه طراحی استراتژی‌های تعاملی مختلف در شبکه‌های اجتماعی برای تعامل مشتریان با برند و مشتریان دیگر را بر عهده دارد تا از طریق این تعاملات ارزش برند بالا رفته و فروش محصول یا خدمات ارتقا پیدا کند.
۸. ایجاد برند قوی
درست است که برندسازی وظیفه مدیر برندینگ است؛ اما برند وقتی دیده می‌شود که در قالب تبلیغات و کانال‌های مختلف درست بازاریابی شود. برندسازی همواره با بازاریابی در آمیخته است و مدیر بازاریابی وظیفه اجرای درست برنامه‌های برند استراتژی را بر عهده دارد.
۹.پیش‌بینی حرکت رقبا
یکی از وظایفی که به عهده مدیر بازاریابی است، حملات رقباست. براساس رفتار بازار و رقبا مدیر بازاریابی باید بتواند پیش‌بینی کند حرکت بعدی رقبا چیست و با کمک مدیر استراتژی سازمان، برنامه‌هایی برای ضد حمله طراحی و اجرا کند.
۱۰. شکل دهی به اقلامی که به بازار عرضه می‌شوند
محصول مقوله قابل لمس کسب و کار به بازار است که شامل کیفیت، طراحی ویژگی‌ها و بسته‌بندی می‌شود و در بطن برنامه بازاریابی قرار دارد. مدیر بازاریابی برای اینکه کسب و کار را از مزیت رقابتی برخوردار کند، ممکن است لیزینگ تحویل، خدمات پس از فروش و آموزش را نیز به‌همراه محصول قرار دهد تا محصول به‌صورت خام وارد بازار نشود و بتواند با رقبا، رقابت کند.
همچنین یکی از تصمیم‌گیری‌های مهم بازاریابی مربوط به قیمت است. مدیر بازاریابی باید درباره قیمت عمده‌فروشی و خرده‌فروشی، تخفیف، هزینه خرید و شرایط فروش اعتباری تصمیم‌گیری کند.
قیمت‌های محصولات و خدمات باید با ارزش ادراک‌شده محصول عرضه‌شده به بازار مطابقت داشته باشد؛ در غیر این صورت خریداران به سراغ محصولات شرکت‌های رقیب می‌روند.
۱۱. طراحی و مدیریت کانال‌های بازاریابی
طراحی و مدیریت کانال‌های بازاریابی یکی از وظایف کلیدی مدیر بازاریابی است. کانال‌های بازاریابی ابزارها و بسترهایی‌اند که برندها برای ارتباط با مخاطبان و معرفی محصولات و خدمات خود از آن‌ها استفاده می‌کنند.
این کانال‌ها می‌توانند شامل رسانه‌های مختلفی مانند ایمیل، اینترنت، تلویزیون، رادیو، بیلبوردها، نمایشگاه‌های تجاری، پیامک، شبکه‌های اجتماعی، فروشگاه‌های فیزیکی، دفتر کار و… باشند.
مدیر بازاریابی باید کانال‌های مناسب را براساس نیازهای مشتریان و اهداف کسب و کار انتخاب کند. این فرآیند شامل تجزیه‌وتحلیل نیازهای مشتری، تعیین اهداف کانال، شناسایی جایگزین‌های اصلی کانال و ارزیابی آن گزینه‌هاست.
۱۲. تبلیغات
طراحی کمپین تبلیغاتی برای دیده‌شدن محصولات و جذب لید، یکی از وظایف اصلی مدیر بازاریابی است و نقش مهمی در جذب مشتریان و افزایش فروش دارد.
مدیر بازاریابی مسئول طراحی، اجرا و نظارت بر کمپین‌های تبلیغاتی است. اگر تبلیغات به‌درستی انجام شود، کار تیم فروش و برندسازی بسیار آسان شده و به اهداف فروش می‌رسند؛ بنابراین مهم است که به تبلیغات به‌عنوان وظیفه‌ای اصلی برای مدیر بازاریابی نگاه کرد.
۱۳. تشکیل واحد بازاریابی
درنهایت مدیر بازاریابی باید تیم بازاریابی را تشکیل دهد؛ تیمی که قادر به اجرای برنامه بازاریابی باشند. ازآنجایی‌که با اجرایی شدن طرح‌های بازاریابی بعضی مواردِ غیر قابل کنترل و ناامیدکننده ممکن است روی دهند، استراتژی‌ها دائما نیازمند بازخورد و کنترل و اصلاح هستند تا بتوانند از کارآمدی و اثربخشی فعالیت‌های بازاریابی و نحوه ارتقا آن‌ها اطمینان پیدا کرد.
اجرا و کنترل برنامه بازاریابی وظیفه تیم بازاریابی و مدیریت آن وظیفه مدیر بازاریابی است.
انواع مدیران در تیم مارکتینگ
در انتهای این مقاله بهتر است با انواع مدیرانی که در تیم بازاریابی مشغول به کار هستند آشنا شوید:
مدیر بازاریابی
مدیر بازاریابی مسئولیت طراحی و تدوین استراتژی‌ها و سایر وظایف بازاریابی را به کمک تیم بازاریابی بر عهده دارد. شرکت‌هایی که زیر ۵۰ نفر پرسنل دارند، معمولا یک مدیر بازاریابی داشته و شرکت‌های بیش از ۵۰ نفر تیم بازاریابی دارند که در صورت بزرگی اندازه کسب و کار، مدیر بازاریابی وظیفه سازماندهی تیم بازاریابی را هم برعهده دارد.
مدیر بازارسازی
مدیر بازارسازی تمام تمرکز خود را روی رفتار مصرف‌کننده و ساخت بازار با خلق ارزش مشترک براساس نیاز مصرف‌کننده می‌گذارد. مدیر بازارسازی همچنین، کانال‌های بازاریابی را توسعه و مشتریان هدف جدید را کشف و فعال می‌کند.
مدیر توسعه بازار و فروش
تمرکز اصلی مدیر توسعه بازار روی توسعه بازار در مناطق مختلف و جهانی است. این یوزیشن شغلی به‌دنبال کشف فرصت‌های ناب برای توسعه بازار و افزایش فروش است و به تیم استراتژی و بازاریابی فرصت‌های توسعه بازار را پیشنهاد و در صورت صلاحدید آن‌ها، بازار را در آن حوزه توسعه می‌دهد.
این مدیر معمولا اجرایی است و کارهای استراتژیک و برنامه ریزی انجام نمی‌دهد.
مدیر دیجیتال مارکتینگ یا بازاریابی دیجیتال
تمرکز مدیر دیجیتال مارکتینگ روی بازاریابی در دنیای دیجیتال است. او مسئول برنامه‌ریزی، اجرا و مدیریت استراتژی‌های بازاریابی دیجیتال یک کسب‌وکار در دنیای مجازی از وبسایت گرفته تا شبکه‌های اجتماعی است.
مدیر دیجیتال مارکتینگ به‌منظور افزایش آگاهی از برند، جذب مشتریان جدید و حفظ مشتریان موجود از ابزارها و کانال‌های دیجیتال مختلف استفاده می‌کند.
کمپین منیجر
وظیفه اصلی یک مدیر کمپین، طراحی کمپین‌های تبلیغاتی و اطمینان از دستیابی کمپین‌های بازاریابی به اهداف خود است.
کمپین منیجر با مدیر بازاریابی برای ایجاد، اجرا و نظارت بر عملکرد کمپین‌ها کار می‌کنند و تمام منابع موردنیاز برای دستیابی به اهداف فروش را فراهم می‌کنند.
مدیر سئو
مدیر سئو، فردی است که مسئولیت برنامه‌ریزی، مدیریت و اجرای استراتژی‌های بهینه‌سازی موتورهای جستجو برای وبسایت‌ها را بر عهده دارد.
هدف اصلی یک مدیر سئو، بهبود رتبه و نمایش وبسایت در نتایج موتورهای جستجو و جذب ترافیک آلی و به دست آوردن لید است.
سخن پایانی
مدیر بازاریابی نقش حیاتی و غیرقابل انکاری در موفقیت یک سازمان ایفا می‌کند؛ باتوجه‌به وظایف متنوع و پیچیده‌ای که بر عهده دارد؛ ازجمله تحلیل بازار، توسعه استراتژی‌های بازاریابی، مدیریت اجرایی برند و برقراری ارتباط غیرمستقیم با مشتریان.
می‌توان نتیجه گرفت حضور یک مدیر بازاریابی ماهر و باتجربه در هر سازمان نه‌تنها باعث افزایش مشتریان و فروش می‌شود، بلکه به تقویت موقعیت رقابتی، بهبود تصویر برند و ایجاد ارزش افزوده برای مشتریان نیز کمک می‌کند.
مدیر بازاریابی به‌عنوان پل ارتباطی بین سازمان و بازار عمل می‌کند. این نقش به سازمان اجازه می‌دهد تا به نیازها و خواسته‌های مشتریان پاسخ داده شده و باتوجه‌به تغییرات بازار، استراتژی‌ها بهبود پیدا کند؛ بنابراین، سرمایه‌گذاری در استخدام و پرورش مدیران بازاریابی باصلاحیت می‌تواند به‌عنوان اهرمی مؤثر در پیشبرد اهداف سازمانی و تحقق چشم‌اندازهای آینده در نظر گرفته شود. به عبارت دیگر، وجود یک مدیر بازاریابی قوی می‌تواند تفاوت بین موفقیت و شکست یک کسب‌وکار بوده و تضمین‌کننده رشد پایدار و مداوم آن در دنیای تجاری رقابتی امروز باشد.
پیشنهاد می‌کنیم نگاهی هم به مقالات زیر بیندازید:
