در عصر حاضر و با رقابت شدید و پیچیدگیهای بسیار زیاد در بازار، داشتن استراتژیهای موثر و عملیاتی بازاریابی برای فروش بهتر محصولات و خدمات بسیار ضروری است. استراتژی بازاریابی، راهی است که هدف آن ایجاد برتری در بازارهای هدف از طریق ارتباط مؤثر با مشتریان و ارائه ارزش منحصربهفرد است.
استراتژی مارکتینگ بر پایه یک برنامه بلندمدت است که براساس تحلیل بازار، رقبا و مشتریان تدوین میشود تا بتواند فروش و درآمد شرکت را افزایش دهد. انتخاب درست، اجرا و توسعه اصولی استراتژی های بازاریابی نقش اساسی در موفقیت و رشد فروش دارد.
یکی از چالشهایی که مدیران بازاریابی با آن مواجه هستند، انتخاب اشتباه استراتژیهای بازاریابی است؛ بنابراین در این مقاله قصد داریم درباره انواع استراتژیهای بازاریابی بهطور کامل صحبت کنیم. با مدیربان همراه باشید.
راهنمای مطالعه مقاله
Toggleتعریف بازاریابی چیست؟
قبل از اینکه به تعریف استراتژی بازاریابی بپردازیم، بهتر است تعریف بازاریابی را باهم مرور کنیم.
وقتی صحبت از بازاریابی میشود، خیلیها میگویند مارکتینگ یعنی تبلیغات تا گرفتن لید (سرنخ) و فروش بیشتر؛ اما بازاریابی فراتر از اینهاست. وقتی موضوعی را تعریف میکنیم، بهدنبال معنای آن، توصیف کیفیت اساسی آن و مررزها و وسعت آن هستیم؛ بنابراین وقتی صحبت از تعریف بازاریابی میشود، باید تمامی این جنبهها مشخص شود.
بر این اساس تعریف بازاریابی بهصورت زیر است: بازاریابی بهعنوان یک فرایند کلی کسب و کار، فعالیتهای متعددی را شامل میشود؛ فعالیتهایی که بهمنظور تبلیغ و فروش محصول یا خدمات به مشتریان انجام میشود. اصلیترین هدف بازاریابی، افزایش فروش و درآمد شرکت است و هدف نهایی آن افزایش رضایت و جلب مشتریان جدید. تعریف کاملتر بازاریابی را در مقاله بازاریابی چیست بخونید.
بازاریابی با موارد زیر ارتباط مستقیم دارد:
- توانایی شرکت در شناخت نیازها و خواستههای مشتریان و ارتباط برقرار کردن با آنها؛
- ارائه محصولات و خدماتِ باکیفیت از راههای مناسب برای تبلیغ و فروش محصولات.
مرزها و وسعت بازاریابی بهعنوان فعالیتی گسترده از شناخت نیازهای مشتریان، تحلیل بازار، انتخاب بازار هدف، تعیین استراتژی بازاریابی، اجرا و سازماندهی فعالیتها، تبلیغات و فروش تا خدمات پس از فروش و فیدبک مشتریان تعریف میشود.
اگر مدیر بازاریابی یک سازمان هستید و میخواهید با مفهوم مارکتینگ و مدیریت آن آشنا شوید، حتما نگاهی به دوره مدیریت مارکتینگ ما بیندازید.
استراتژی بازاریابی چیست؟
استراتژی بازاریابی ساختاری است که در قلب حوزه بازاریابی استراتژیک و در دسته استراتژیهای پرنتینگ قرار دارد و بر عملکرد بازاریابی تاثیر میگذارد. استراتژیهای پرنتینگ عبارتند از رویهها، روشها و تکنیکهایی که بیان میکند چگونه و به چه شکلی میتوان کسب و کار را به موفقیت و رشد رساند.
اگر مایلید بیشتر درباره استراتژی های پرنتینگ بدانید، حتما مقاله استراتژی های کلان سازمانی را بخوانید.
باتوجهبه تعریف بازاریابی، استراتژی بازاریابی به رویهای گفته میشود که مدیران بازاریابی انتخاب میکنند تا برای بازاریابی هدفگذاری کرده و به آن اهداف برسند. پس از تعیین هدف بازاریابی، تحلیل بازار و رقبا، تعیین جایگاه برند، تعیین مخاطبان، تعیین میزان قیمت، روشهای تبلیغات و ارتباطات بازاریابی و سایر عوامل مرتبط با فعالیتهای بازاریابی، استراتژیهای بازاریابی تعیین میشود.
تفاوت بین استراتژی بازاریابی و برنامه بازاریابی چیست؟
بنا بر تعاریف بالا، برنامه بازاریابی شامل تمامی فعالیتهای بازاریابی است که در قالب یک برنامه مدون تهیه میشود؛ اما استراتژی بازاریابی بخشی کوچک از برنامه بازاریابی است که برای طراحی و تدوین این پلن ضروری است
در این مقاله ما درباره انواع استراتژیهای بازاریابی صحبت میکنیم و هدف ما صحبت از برنامه بازاریابی نیست؛ بنابراین در ادامه به مهمترین استراتژیهای بازاریابی اشاره میکنیم.
اگر مایلید بیشتر درباره برنامه بازاریابی یا مارکتینگ پلن بدانید، حتما مقالهای که درباره مارکتینگ پلن نوشتهایم را مطالعه کنید.
انواع روش های بازاریابی
در ادامه این بخش شما با اصطلاحات B۲B یا business-to-business و B2C آشنا میشوید؛ پس بهتر است ابتدا تعریفی مختصر از هرکدام ارائه بدهیم.
شرکتهای B2B به شرکتهایی گفته میشود که محصولات یا خدمات خود را به سایر شرکتها و سازمانها عرضه میکنند. به عبارت دیگر در فرآیند تجاری با سایر شرکتها همکاری میکنند.
معمولا شرکتهای B۲B در حوزههایی مثل تولید، توزیع، خدمات مالی و مشاوره و غیره فعالیت دارند. این شرکتها نقش بسیار مهمی در زنجیره تأمین و بازاریابی محصولات و خدمات دارند و از اهمیت بالایی برای اقتصاد جهانی برخوردارند.
شرکتهای B2C یا Business to customer به شرکتهایی گفته میشود که محصولات و خدمات خود را مستقیماً به مصرفکننده نهایی عرضه میکنند؛ به عبارت دیگر این شرکتها بهطور مستقیم با مشتریان در ارتباط هستند و محصولات و خدمات را به مصرفکنندگان میفروشند؛ بهعنوان مثال، فروشگاههای خردهفروشی، وبسایتهای خرده فروشی آنلاین، رستورانها و… ازجمله شرکتهای B2C هستند.
۱. استراتژی بازاریابی تلفنی
در این روش، نیروهای بازاریابی شرکت با مشتریان بالقوه تماس میگیرند و محصولات و خدمات شرکت را معرفی میکنند. این روش به شرکتها کمک میکند تا بهصورت مستقیم با مشتریان در ارتباط باشند و بتوانند نیازها و مشکلات آنها را بررسی و سپس محصول یا خدمات را به مشتریان معرفی کنند.
معمولا چون جامعه هدف شرکتهای B۲B خیلی کوچک است، این استراتژی جوابگو است؛ اما این استراتژی برای برخی شرکتهای B2C که خدمات ارائه میدهند هم به کار برده میشود.
۲. استراتژی بازاریابی حضوری – میدانی
یکی از مهمترین خواستههای کسب و کارها این است که شرکت ارائهدهنده خدمت یا محصول برای آنها وقت کافی بگذارد؛ به همین دلیل بازاریابی حضوری یکی از بهترین روشهای بازاریابی در شرکتهای B۲B است.
در این روش، مدیران فروش بهصورت حضوری با مشتریان در ارتباط هستند، به آنها اطلاعات تکمیلی درباره محصولات و خدمات را ارائه میدهند و کمک میکنند تا تصمیم خرید بهتری بگیرند.
۳. استراتژی بازاریابی سفر اعزامی
این استراتژی شامل ارسال نمایندگان بازاریابی یا مدیران فروش به شهرها و کشورهای مختلف برای معرفی محصولات و خدمات شرکت به شرکتهای دیگر میشود. این روش به کسبوکارها کمک میکند تا بازارهای جدید را شناسایی و هدفگذاری کرده و آن را به اشباع برسانند.
۴. استراتژی بازاریابی رویداد
در این روش، شرکت رویدادهایی مانند همایشها، نمایشگاهها و کنفرانسها را برگزار میکند و به شرکت کنندگان اطلاعاتی درباره محصولات و خدمات خود ارائه میدهد. این روش به کسبوکار کمک میکند تا بازاریابی تجربی را تقویت کنند و با مشتریان بالقوه در ارتباط باشند.
۵. استراتژی بازاریابی ایمیلی
استفاده از ایمیل برای ارتباط با مشتریان و پتانسیلهای جدید، یکی از روشهای بازاریابی آنلاین است. با ارسال ایمیلهای با کیفیت و مفید، کسب و کارها میتوانند شرکتهای دیگر را تبدیل به مشتریان کنند و با آنها ارتباط مستمر داشته باشند.
ایمیلهای تبلیغاتی، اعلانها و پیامهای شخصی، همه میتوانند به افزایش فروش و شناسایی بیشتر شرکت کمک کنند.
۶. استراتژی بازاریابی از طریق لندینگ پیج
لندینگ پیج یک صفحه ویژه است که برای یک محصول یا خدمات خاص طراحی شده است و هدف آن تبدیل بازدیدکنندگان به مشتریان است.
با طراحی متناسب و جذاب، استفاده از تصاویر و ویدیوها، فرمهای ثبت نام و ارائه پیشنهادات ویژه، شرکتها میتوانند از لندینگ پیجها برای افزایش فروش و جذب مشتریان استفاده کنند.
مقاله پیشنهادی ما برای مطالعه: روش های جذب مشتری برای فروش بیشتر.
۷. استراتژی بازاریابی از طریق CRM
CRM یک سیستم مدیریت ارتباط با مشتری است که به شرکتها کمک میکند تا بازدیدکنندگان و مشتریان خود را بهتر شناسایی و مدیریت کنند.
با استفاده از این سیستم، شرکتها میتوانند اطلاعات کاملی از مشتریانشان به دست آورند، با آنها در ارتباط باشند، محصولات و خدمات خود را به آنها معرفی کنند و به آنها پیشنهادات ویژه ارائه دهند.
این استراتژی بازاریابی میتواند به بهبود روابط با مشتریان، افزایش فروش و افزایش وفاداری مشتریان کمک کند.
۸. استراتژی بازاریابی خبرنامه
در این روش، شرکتها از طریق روابط عمومی به صورت ارسال خبرنامه، سعی در جلب مشتریان بالقوه میکنند و خبرنامههایی ایجاد کرده و به مشتریان خود ارسال میکنند که شامل اطلاعات جدید از محصول، تخفیفها، نتایج تحقیقات صنعتی و موارد دیگر است.
این روش به شرکتها کمک میکند تا با مشتریان خود در ارتباط بمانند و آنها را برای خرید مجدد از شرکت تشویق کنند.
۹. استراتژی بازاریابی رابطهای
در این استراتژی، شرکت با مشتریان خود رابطهای بلندمدت برقرار میکند و سعی میکند اعتماد آنها را جلب کند که شامل ارائه خدمات پس از فروش، ایجاد برند محبوب و ساختن ارتباطات مستمر با مشتریان میشود. این استراتژی میتواند بهصورت آنلاین یا آفلاین و برای مشتریان B۲B یا B2C باشد.
۱۰. استراتژی بازاریابی انبوده
در این استراتژی، شرکت بهصورت گسترده بدون در نظر گرفتن مشتریان هدف، از تبلیغات تلویزیونی، رادیویی، روزنامهها و سایر ابزارها استفاده میکند تا برند خود را به تعداد بیشتری از مشتریان معرفی کند و مشتریان جلب شده با میل خودشان از خدمات و محصولات برند استفاده کنند.
این استراتژی بیشتر برای شرکتهایی مناسب است که محصولات تندمصرف داشته و اغلب مردم میتوانند مشتری آنها باشند.
۱۱. استراتژی بازاریابی محلی
این سبک استراتژی در برنامه استراتژی بازاریابی خود بهجای مشخص کردن جامعه هدف، منطقه جغرافیایی هدف را مشخص میکند. این استراتژی بیشتر برای کسب و کارهای خرد استفاده میشود که میخواهند با بودجه محدود خود، مخاطبان یک محله را از محصولاتشان آگاه کنند.
همچنین میتواند برای شرکتهایی مناسب باشد که محصولات متنوعی دارند و طیف وسیعی از مشتریان را در بر میگیرند. همچنین براساس جغرافیا، برند خود را توسعه میدهند؛ بنابراین در این استراتژی، شرکت تمرکز خود را ابتدا بر روی بازار محلی خود قرار میدهد و از ابزارهایی مانند تبلیغات محلی، حضور در رویدادها و حمایت از اجتماع محلی استفاده میکند.
پس از اینکه مشتریان یک محدوده جغرافیا را بهطور کامل با برند خود آگاه کرد، به سراغ محله جغرافیایی دیگر رفته و بازار آن محل را اشباع میکند.
۱۲. استراتژی بازاریابی رایگان
نام دیگر این استراتژی، بازاریابی ژیلتی است. ژیلت در ابتدا دستههای ژیلت خود را رایگان در اختیار مردم میگذاشت و سپس تیغهای ژیلت را با مبلغ زیادی به فروش میرساند. بعد از آن نام این استراتژی بهعنوان بازاریابی ژیلتی یا رایگان در بین مدیران بازاریابی رواج گرفت.
در این استراتژی بازاریابی بیزینسهایی که محصولاتشان دو بخش دارد (مثل موبایل و شارژر) برای ایجاد تجربه و حسِ خوبِ استفاده از محصول، حاشیه سود محصول فرعی را بسیار بالاتر میگیرند و محصول اصلی را ارزانتر و با حاشیه سود کمتر یا حتی رایگان میفروشند.
ادکلن فروشیها، صنعت غذایی و آموزشی میتوانند از این نوع استراتژی در جلب مشتری استفاده کنند. حتی در این استراتژی، شرکت از روشهای رایگان مانند بازاریابی محتوا هم میتواند در جلب مخاطبانشان استفاده کنند.
۱۳. استراتژی بازاریابی براساس دادهها
استراتژی بازاریابی براساس دادهها بهمعنای استفاده از دادهها و اطلاعات مشتریان برای ارائه محتوا و خدمات مناسب به آنهاست. با تحلیل دادهها و رفتار مشتریان، بهتر میتوان به نیاز مشتریها پی برد و درنتیجه بهترین خدمات را ارائه داد و درنتیجه فروش را افزایش داد.
۱۴. استراتژی بازاریابی محتوا
کانتنت مارکتینگ یکی از مهم ترین اصطلاحات بازاریابی است. استراتژی بازاریابی محتوا یا کانتنت مارکتینگ بهمعنای ارائه محتوای ارزشمند و جذاب به مشتریان برای جذب و حفظ آنهاست. با ارائه مطالب مفید و جذاب در بستر سوشال مدیا، شرکتها میتوانند مشتریان را به خود جلب کرده و اعتماد آنها را بالا ببرند.
۱۵. استراتژی بازاریابی آموزشی
استراتژی بازاریابی آموزشی بهمعنای ارائه آموزشهای مرتبط با محصولات یا خدمات شرکت به مشتریان است. این استراتژی به شرکتها کمک میکند که مشتریان علاوه بر اینکه فواید استفاده از محصول را متوجه میشوند، دائماً یادگیری را هم تجربه میکنند و شرکت آموزشدهنده را بهعنوان منبع اعتماد و اطلاعات جامع درزمینه محصول یا خدمات شرکت میدانند.
این استراتژی بهمرور زمان یک رابطه بلندمدت با مشتریان برقرار کرده و باعث وفاداری مشتری در بلندمدت میشود.
۱۶. استراتژی بازاریابی چریکی
استراتژی بازاریابی چریکی یا گوریلا یک روش بازاریابی است که در حالت عادی و بهصورت رسمی مردم را به خرید دعوت نمیکند؛ بلکه با انجام برنامهها، تبلیغات و بازاریابی نامتعارف سعی در ایجاد حواشی، همهمه و سورپرایز کردن مردم میکند تا مردم این حرکت را فراموش نکنند.
این استراتژی مانند استراتژیهای دیگر از روابط، تبلیغات و ارتباطات شبکهای برای ترویج محصولات و خدمات استفاده میکند. منتها در استراتژی گوریلا مارکتینگ، خلاقیت حرف اول را میزند.
۱۷. استراتژی بازاریابی حسی
استراتژی بازاریابی حسی بر پایه استفاده از حواس پنچگانه برای جلب نظر مخاطبان و افزایش فروش بنا شده است. یکی از جدیدترین روشهای بازاریابی که همراستا با برندسازی حسی است و با استفاده از حس پنجگانه (لامسه، بینایی، شنوایی، بویایی و چشایی) میتواند باشد.
اینکه کدام حس را درگیر کنیم، بستگی به صنعت دارد؛ مثلا سال ۲۰۱۵ شرکت کوکاکولا در معرفی محصول کوکاکولا زیرو خود از بازاریابی چشایی استفاده کرد تا مردم تجربه طعم جدید نوشابه زیرو را بچشند و از آن نوشابه استفاده کنند.
۱۸. استراتژی بازاریابی اشتراکی یا مشارکتی
این روش بازاریابی خیلی جذاب است و اساس خود را بر همکاری و سینرژی با شرکتهای دیگر گذاشته است. بازاریابی اشتراکی بهطور مستقیم با یک شرکت همکار دیگر وارد قرارداد میشود و هر دو شرکت با تبلیغ و ترویج محصولات یکدیگر سعی در به اشتراک گذاشتن مشتریان یکدیگر میکنند تا دامنه مشتریان خود را افزایش دهند.
علاوه بر آن استفاده از تکنولوژی و امکانات اشتراکی، استفاده از اطلاعات مشتریان شرکت و دادهها برای جذب و حفظ مشتریان هم نحوه دیگر استفاده از این استراتژی است. این استراتژی معمولا بین شرکتهایی اتفاق میافتد که مخاطبان هدف یکسان داشته، اما محصولات مشابهی باهم ندارند.
۱۹. استراتژی بازاریابی ویروسی
این استراتژی بر انتشار اطلاعات و تبلیغات توسط خود مشتریان تمرکز دارد. به این صورت که شرکتها بحث و گفتگوهای مثبت مشتریان درباره محصولات یا خدمات را براساس تجربیات شخصی خود با دیگران به اشتراک میگذارند. این روش کمک میکند تا اعتماد به برند و تبلیغات بهطور طبیعی انتقال یابد.
۲۰. استراتژی بازاریابی شبکهای
در این استراتژی، شرکت از شبکهها و کانالهای مختلف مثل فروشندگان، توزیعکنندگان و ارائه دهندگان خدمات استفاده میکند تا محصولات خود را به بازار عرضه کند و فروشهای خود را افزایش دهد.
این شبکهها میتوانند بهصورت شراکت با شرکت اصلی (B۲B) همکاری کرده و محصولات را به مشتریان نهایی برسانند یا اینکه خودشان این شبکهها را ایجاد کرده و مستقیم محصولات را به دست مصرفکننده برسانند که بهصورت B2C است.
در هر حال هرچه این شبکه ارتباطی گستردهتر باشد، فروش بیشتر خواهد شد.
استراتژی های نوین بازاریابی ۱۴۰۳
۲۱. استراتژی بازاریابی انسانی/اجتماعی
در این استراتژی، با تحریک حس همدردی و انسانیت افراد، مشتریان خودشان به سایر مشریان برند را معرفی میکنند و با کلی احساسات از مزایای این برند میگویند. شاید فکر کنید که این فقط مربوط به مسائل انسان دوستانه، کمک به فقرا یا زیست محیطی است؛ اما استفاده از محصولات بهداشتی برای سلامت پوست هم میتواند جزو این دسته قرار بگیرد.
کسب و کارها در این استراتژی جرقه اول را میزنند و ادامه ماجرا را به دست مشتریان میسپارند و مشتریان خودشان به یکدیگر محصولات را میفروشند.
۲۲. استراتژی بازاریابی فرهنگی
در این رویکرد، فرهنگ و سنتهای منطقهای و ملی در بازاریابی محصولات و خدمات به کار گرفته میشود. این روش میتواند B2C یا C۲C باشد. اگر مشتریان احساس کنند که با استفاده و ترویج این محصول توانستهاند به فرهنگ وطنشان کمک کنند، C۲C است و اگر شرکت این فرهنگ را به مشتریان القا کند، B2C خواهد شد.
۲۳. استراتژی بازاریابی فرقه (کالت)
یکی از جدیدترین استراتژیها که با برندسازی در آمیخته شده است؛ استراتژی بازاریابی فرقهای یا کالت مارکتینگ است. در کالت مارکتینگ، افراد آنقدر عاشق یک محصول یا برند میشوند که تمام تلاش خود را میکنند تا دیگران هم از آن محصول بخرند و محافظت از برند را وظیفه خود میدانند.
در این استراتژی برند میتواند یک برند شخصی، یک برند سازمانی و یا خدماتی باشد. بازاریابی کالت از طریق وفادارسازی مشتریان در بلند مدت به وجود میآید و حوزهای میان رشتهای بین بازاریابی و برندسازی است.
۲۴. استراتژی بازاریابی تعاملی
در این استراتژی، شرکتهای C۲B از عناصر تعاملی مانند ارتباط مستقیم با مشتریان از طریق پیامرسانی، وبسایت، پستهای بلاگ و پاسخ به سوالات مشتریان برای جلب توجه و افزایش اعتماد مشتریان استفاده میکنند؛ اما کسبوکارهای C۲C بستری را فراهم میکنند تا مشتریان باهم تعامل داشته و از طریق این تعاملات محصولات را انتخاب وخرید کنند.
استراتژیهای تعاملی یکی از پر طرفدارترین و ترندهای بازاریابی است که بر بستر شبکههای مجازی انجام میشود.
۲۵. استراتژی بازاریابی سوشال مدیا
در این استراتژی، شرکتها از شبکههای اجتماعی مانند فیسبوک، اینستاگرام، توییتر و لینکدین برای ارتباط بیشتر با مشتریان، ارائه محتوای جذاب و افزایش شناخت برند خود استفاده میکنند.
۲۶. استراتژی بازاریابی اینفلوئنسر
در این استراتژی، شرکتها با همکاری با افراد معروف و محبوب در صنعت خود (اینفلوئنسرها)، به منظور ترویج محصولات و خدمات خود از قدرت تأثیرگذاری و شهرت این افراد بر مخاطبانشان بهره میبرند و فروش خود را افزایش می دهند.
۲۷. استراتژی بازاریابی خرید جمعی
این استراتژی که بهتازگی در پلتفرمها به اجرا درآمده است، مفهوم خرید جمعی را با هدف افزایش حجم فروش پیادهسازی میکند. به این صورت که با خرید گروهی مشتریان (که میتواند خرید اعضای یک خانواده، فامیل و یا دوستان و همکاران باشد) تخفیفات ویژهای در خرید لحاظ میشود؛ بنابراین مشتریان خودشان بهدنبال مشتریان دیگر میگردند تا بتوانند از مزایای تخفیفات آن محصول و خدمات استفاده کنند.
۲۸. استراتژی بازاریابی داستان
داستانسرایی همچنان در تکنیکهای بازاریابی و فروش دارای رتبه برتر است؛ زیرا برای مشتریان حس معنا ایجاد میکند. با درگیر شدن مخاطبان در استوریها و داستانها، مخاطبان بیشتر از قبل اعتماد کرده و خرید هیجانی و احساسی را تجربه میکنند؛ زیرا بهجای اینکه برندها صرفاً تلاش کنند کالاهایشان را بفروشند، اعتماد سازی میکنند.
سخن پایانی
همه استراتژیهای بازاریابی، ممکن است بدون نام و براساس تجربه به دست بیایند یا اینکه ترکیبی از چند استراتژی باشند. مهمترین نکته در تدوین استراتژی خلاقیت است. این مهم است که شما با انواع استراتژیها آشنا باشید؛ اما مهمتر این است که بتوانید استراتژی های درست را در جای درست بهصورت خلاقانه پیادهسازی کنید.
داشتن یک استراتژی مهم است و دانستن آنچه در روندهای بازاریابی سال ۱۴۰۳ اتفاق میافتد، مهمتر است؛ زیرا استراتژیها دائماً با روندها، ترندها و رقبا تغییر میکنند و حتی در طول زمان منقضی میشوند. آنچه در این مقاله گفته شده است، برخی از مهمترین استراتژیهای بازاریابی هستند که میتوانند برای رشد و پیشرفت یک شرکت مفید باشند.
مقاله پیشنهادی ما برای مطالعه: