همه ما اهدافی داریم که میخواهیم به آنها برسیم. چالشهایی داریم که برای غلبه بر آنها تلاش میکنیم و زمانهایی که احساس میکنیم گیر کردهایم. در چنین مواقعی ممکن است تصمیم بگیریم از یک کاربلد استفاده کنیم؛ اما نمیدانیم کدامیک برای ما بهتر است؛ کوچینگ؟ منتورینگ؟ مشاره؟ درمان؟ یا… .
دانستنِ تفاوت حوزههای حمایتگری مانند کوچینگ، منتورینگ، مشاوره و درمان میتواند زندگی شما را تغییر دهد و به انتخاب بهتر شما کمک کند و شما را در مسیر رسیدن به رضایت و موفقیت شخصی و حرفهای بیشتر قرار دهد.
در این مقاله درباره تفاوت کوچینگ و منتورینگ صحبت میکنیم. اما قبل از بیان تفاوتها هرکدام را مختصرا توضیح میدهیم. در کنار خواندن این مقاله پیشنهاد میکنیم مقاله تفاوت کوچینگ و مشاوره را هم بخوانید.
راهنمای مطالعه مقاله
Toggleکوچینگ چیست؟
فدراسیون بینالمللی کوچینگ (ICF) کوچینگ را اینطور تعریف میکند: مشارکت با مراجعین در یک فرآیند خلاقانه و برانگیزاننده تفکر که به آنها الهام میبخشد تا حداکثر توانمندیهای شخصی و حرفهای خود را شکوفا کنند.
فرآیند کوچینگ اغلب به کشف منابع پنهان خلاقیت، بهرهوری و رهبری در افراد منجر میشود. اگر مایلید بیشتر درباره مهارت کوچینگ بدانید، حتما مقاله کوچینگ چیست را مطالعه کنید.
منتورینگ چیست؟
کلمه «منتور» ریشه تاریخی در اساطیر یونان دارد. اولیس پیش از عزیمت به سفر حماسی خود، پسرش تلماخوس را به مراقبت و راهنمایی دوست قدیمی و مورد اعتمادش، منتور، سپرد. تلماخوس توسط منتور هدایت و نصیحت میشد و اینجاست که ما الان از کلمه «منتور» بهمعنای راهنمایی و مشاوره دادن در طی یک دوره زمانی استفاده میکنیم. در اصطلاح توسعه مدرن، راهنمایی کردن معمولاً یک رابطه توسعه یک به یک است.
تفاوت کوچینگ و منتورینگ از ابعاد مختلف
تصمیمگیری درباره اینکه آیا یک کوچ برای برنامه کاری شما بهتر است یا یک منتور، واقعاً به این بستگی دارد که شما یا سارمانتان چه نیازی دارید. بهطورکلی، منتورینگ رویکردی راحتتر است و مبتنی بر انتقال تجربه است؛ اما کوچینگ کمی هدفمندتر است و حول بالا بردن عملکرد میچرخد.
دانستن تفاوتهای کوچینک و منتورینگ به شما کمک میکند مناسبترین گزینه را انتخاب کنید. در ادامه به بررسی این تفاوتها از جنبههای گوناگون میپردازیم.
۱. تفاوت در مدت زمان اجرا
کوچینگ اغلب کوتاهمدت است و بر حل مسائل خاص توسعهای و بالا بردن عملکرد تمرکز دارد. یک کوچ میتواند تنها در چند جلسه جهتدهی و بازخورد لازم را ارائه دهد. وقتی مراجع بهطور موفقیتآمیزی مهارتهای لازم را به دست آورد، دیگر نیازی به کوچ نیست.
یک منتور در توسعه بلندمدت فرد بهصورت شخصی درگیر است؛ بنابراین، منتورینگ یک رابطه مداوم است که میتواند سال ها طول بکشد. این رابطه بهدلیل نگاه وسیعتری که به فرد دارد، بلندمدتتر است و بر رفع یک مشکل خاص متمرکز نیست. همچنین رابطهای است که بر پایه اعتماد بنا شده است؛ رابطهای که برای ایجاد آن به زمان نیاز است.
۲. مشاوره و نصحیت
در فرایند منتورینگ، منتور براساس صلاحدید خود به مراجع خود (منتی) مشاوره هم میدهد. درواقع منتور تصمیم میگیرد مراجع چه نیازی دارد و از تجربیات خود برای مشاوره دادن استفاده میکند؛ اما در فرآیند کوچینگ، کوچ تلاش میکند تا مراجع (کوچی) به نحوه تفکر خودش آگاه شده و متقاوت از قبل فکر کند.
فرض کوچینگ این است که مراجع جواب مساله خودش را دارد. فقط نیاز است تا آگاهی و مسئولیتپذیری در مراجع تقویت شود تا بتواند مسیر رسیدن به اهداف را طی کند.
۳. فردی و جمعی بودن
فرآیندکوچینگ هم بهصورت فردی و هم گروهی و تیمی قابل اجراست؛ درحالیکه منتورینگ غالبا بهصورت فردی انجام میشود.
۴. انتقال تجربه
منتور شخصی است که در حوزه منتورینگ بسیار تجربه دارد؛ مثلا شخصی که سالهاست در حوزه واردات و صادرات فعالیت میکند، راههای ورود به این صنعت را میشناسد، روابط مناسبی دارد، مشتریان و مخاطبان را بهخوبی میشناسد و بهقول معروف چموخم کار را بلد است.
منتور براساس تجربهای که دارد، میتواند به افراد علاقمند به این حوزه کمک کند تا کسبوکار خودشان را پیش ببرند؛ اما در کوچینگ، کوچ به مهارتهای نرم برای برقراری ارتباط موثر، حفظ گفتگو، اعتمادسازی و برانگیختن تفکر نیاز دارد.
البته این به این معنا نیست که کوچ نیاز به تجربه در نیچ کوچینگ خود ندارد؛ زیرا اگر تجربه نداشته باشد، با مراجع خود قلمروی گفتگویی ندارد. کوچ فقط از این تجربه برای ردوبدل کردن اصلاحات و فهمیدن زبان مراجع استفاده میکند و نه انتقال تجربه.
۵. دانش
منتور در یک حوزه مشخص تجربه زیادی دارد و از همین تجربه برای کمک به رشد منتی استفاده میکند و برای منتور بودن آموزش رسمی نمیبیند؛ اما کوچ برای ارائه خدمات کوچینگ نیاز دارد آموزش ببیند و بر اصول اخلاقی و صلاحیتهای ارائه شده از سمت فدراسیون کوچینگ تسلط داشته باشد.
۶. هدایت گری
یکی از بارزترین تفاوتهای کوچینگ و منتورینگ در این است که منتورینگ هدایتگر است؛ درحالیکه کوچینگ غیرهدایتگر.. این در عمل به چه معناست؟
در جلسات منتورینگ، به احتمال زیاد این منتور است که بیشتر صحبت میکند؛ درحالیکه در کوچینگ به احتمال زیاد این کوچ است که سوالاتی را مطرح میکند و به فردی که او را کوچ میکند، فضایی برای تفکر و صحبت کردن میدهد.
درنهایت، هردوی کوچینگ و منتورینگ به افراد کمک میکنند تا با استفاده از تجربه کوچ یا منتور به جایی برسند که میخواهند.
چه زمانی از کوچینگ استفاده کنیم و چه زمانی از منتورینگ؟
درحالیکه هم کوچینگ و هم منتورینگ باعث رشد شخصی در فرد میشود، استفاده بهجا از این خدمات میتواند رشد شما را تسریع کند. اگر نیاز دارید عملکردتان را افزایش دهید، کوچینگ بهترین گزینه است و اگر میخواهید از راهنمایی شخصی کارکشته در حوزهای مشخص بهره ببرید، منتور به شما کمک بیشتری خواهد کرد.
کوچینگ زمانی به بهترین شکل به کار گرفته میشود که مراجع، هدف یا نتیجه خاصی از جلسات کوچینگ مدنظر داشته باشد؛ بهعنوان مثال، یک تیم اجرایی جدید ممکن است هنوز در نقشهای قبلی خود تجربه گستردهای در مواجهه با مردم نداشته باشند. در نتیجه، این شرکت یک کوچ استخدام میکند تا پتانسیل تیم اجرایی را در آن جنبه خاص از شغل خود به حداکثر برساند.
درحالیکه کوچینگ در دستیابی به اهداف خاص کوتاه مدت عالی عمل میکند، منتورینگ بهعنوان یک رویه بلندمدت و جاری بهترین عملکرد را دارد. منتورینگ برخلاف روابط کوچینگ، لزوماً نقطه پایانی ندارد. این رابطه میتواند با توسعه مهارتهای مراجع و ادامه رشد او در سازمان، در طول سالها توسعه یافته و تغییر کند.