یکی از مهمترین وظایف مدیر مالی شرکت، تامین مالی است؛ اما تامین مالی چیست؟. تامین مالی کسبوکار، فرآیند تأمین منابع مالی موردنیاز برای راهاندازی، توسعه و رشد یک کسبوکار است. این فرآیند شامل شناسایی منابع مالی، ارزیابی گزینههای موجود و انتخاب بهترین گزینه از بین آنهاست.
بدون منابع مالی مناسب، کسبوکارها نمیتوانند به فعالیت خود ادامه داده و به اهدافشان دست پیدا کنند؛ زیرا تمامی مراحل کسب و کار از نقطه آغاز تا مسیر توسعه و پیشرفت به منابع مالی وابسته است و عدم منابع مالی کافی باعث کند شدن یا توقف رشد حرکت کسبوکار در مسیر اهدافش میشود.
داشتنِ یک سیستم تامین مالی خوب این فرصت را برای کسب و کار فراهم میکند تا استراتژیهای نفوذ، تثبیت و رشد را در بازارهای بینالمللی توسعه دهد. به دلیل اهمیت بالای این موضوع در ادامه این مقاله قصد داریم به این سوال پاسخ دهیم که تامین مالی چیست و انواع روش های تامین مالی کدام است. پس در ادامه با این مقاله از مدیربان همراه ما باشید.
راهنمای مطالعه مقاله
Toggleتامین مالی چیست؟
در این بخش برای تعریف تامین مالی از سایت معتبر Investopedia استفاده میکنیم. تأمین مالی فرایندی است که از طریق آن منابع مالی برای تأمین هزینههای معاملات تجاری، خرید کالاها یا سرمایهگذاری فراهم میشود.
نهادهای مالی مانند بانکها وظیفه تأمین سرمایه برای کسبوکارها، مصرفکنندگان و سرمایهگذاران را بر عهده دارند و در این مسیر به تحقق اهداف آنها کمک میکنند. استفاده از تأمین مالی در هر سیستم اقتصادی حیاتی است؛ زیرا به شرکتها امکان خریداری کالاهایی را میدهد که از دسترس مستقیم آنها خارج است.
به عبارت دیگر، تأمین مالی راهی برای استفاده از ارزش زمانی پول (TVM) است تا جریانهای نقدی آتی مورد انتظار را برای پروژههای آغازشدۀ امروز به کار گرفت. بعضی افراد در یک اقتصاد دارای پول مازاد هستند و میخواهند آن را به کار گیرند تا بازدهی کسب کنند؛ از طرفی دیگران به پول نیاز دارند تا سرمایهگذاری انجام دهند (همچنین با امید به کسب بازدهی)، و این امر بازاری برای پول ایجاد میکند.
ارزش زمانی پول به این معناست که پول در حال حاضر ارزش بیشتری نسبت به پول آینده دارد. این به این دلیل است که پول میتواند در زمان حال برای کسب سود یا بهره استفاده شود؛ بنابراین، اگر شما ۱۰۰میلیون تومان داشته باشید، ارزش آن امروز بیشتر از ارزش آن در یک سال آینده خواهد بود.
اگر مدیر یک کسب و کار هستید، لازم است با الفبا و مفاهیم مالی در مدیریت آشنا باشید؛ به همین دلیل پیشنهاد میکنیم نگاهی به دوره مالی برای مدیران غیر مالی مدیربان بیندازید.
انواع روش های تامین مالی
وقتی یک کسب و کار بهدنبال تأمین مالی برای رشد و توسعه است، معمولاً دو گزینه اصلی پیش روی آن قرار دارد: تأمین مالی از طریق سهام (equity financing) و تأمین مالی از طریق بدهی (debt financing). هر دو روش مزایا و معایب خاص خودشان را دارند که باید در نظر گرفته شوند. البته گفتنی است که بهجز این دو روش راههای دیگری هم وجود دارد که در ادامه این مقاله به آنها میپردازیم.
۱. تامین مالی از طریق سهام
یکی از روش های تامین مالی کسب و کار، تامین مالی از طریق سهام است. تامین مالی از طریق سهام بهمعنای فروش بخشی از مالکیت شرکت به سرمایهگذاران است. این سرمایهگذاران در ازای سرمایهگذاری خود، بخشی از سود آینده شرکت را دریافت میکنند.
مزایای تامین مالی از طریق سهام
تامین مالی از طریق سهام مزایای زیر را دارد:
۱. بار مالی روی دوش شرکت نمیگذارد؛ زیرا سرمایهگذاران صرفاً در انتظار سود سهام هستند و ریسکهای احتمالی را پذیرفتهاند. اگر شرکت ورشکست شود، آنها پذیرفتهاند که سرمایه خود را از دست میدهند.
۲. در این روش سازمان پرداخت ماهانه ثابت ندارد؛ بنابراین برای هزینههای عملیاتی پول نقد بیشتری در دسترس خواهد داشت.
۳. بهدلیل درک سرمایهگذاران از شرایط راهاندازی و توسعه کسبوکار و عدم انتظارشان از رونق کوتاهمدت، شما بدون فشار روانی پول موردنیازتان را به دست میآورید.
۴. افزایش اعتبار کسبوکار
معایب تامین مالی از طریق سهام
تامین مالی از طریق سهام معایبی هم به همراه دارد؛ ازجمله:
۱. کاهش مالکیت شرکت برای بنیانگذاران و مدیران. در تامین مالی از طریق سهام شما بخشی از مالکیت شرکت خودتان را واگذار میکنید. بسته به میزان ریسک سرمایهگذاری، سرمایهگذار سهم بیشتری میخواهد و همین امر مالکیت شما را از سازمانتان کم میکند.
۲. در تامین مالی از طریق سهام سرمایهگذاران جدید سهامدار میشوند و در نحوه اداره شرکت حق رای داشته و تصمیمات سازمانی مدیران را کنترل میکنند. هر چقدر سهام بیشتری داشته باشند، حق رای آنها بالاتر است.
۳. تعهد به پرداخت سود سهام به سرمایهگذاران. در این روش شرکت متعهد میشود به سرمایهگذاران خود سود سهام پرداخت کند؛ حتی اگر این امر باعث کاهش سودآوری شرکت شود.
۲. تامین مالی از طریق بدهی
تامین مالی از طریق بدهی بهمعنای دریافت وام از یک بانک یا سایر مؤسسات مالی یا انتشار اوراق قرضه است. در این روش شرکت باید این وام را با بهره بازپرداخت کند.
مزایای تامین بدهی از طریق بدهی
تامین مالی از طریق بدهی مزایای زیر را دارد:
۱. حفظ مالکیت کامل شرکت توسط بنیانگذاران و مدیران. در روش تامین مالی از طری بدهی شرکت همچنان مالکیت کامل خود را حفظ میکند و وامدهندگان حق دخالت در مدیریت شرکت را ندارند.
۲. قطع ارتباط سازمان با وامدهندگان. شرکت فقط متعهد به بازپرداخت اصل وام است و برخلاف روش تامین مالی از طریق سهام نیازی به پرداخت سود به وامدهندگان ندارد.
۳. کاهش سود بازپرداخت وام از مالیات؛ بهدلیل اینکه بهعنوان هزینه کسبوکار در نظر گرفته شده است.
۴. ارائه سند رسمی برای وام
معایب تامین مالی از طریق بدهی
تامین مالی از طریق بدهی معایبی نیز دارد؛ ازجمله:
۱. نیاز به بازپرداخت اقساط وام. شرکت باید اقساط وام را بهطور منظم پرداخت کند، حتی اگر شرایط اقتصادی نامناسبی داشته باشد.
۲. ریسک از دست دادن داراییها در صورت عدم توانایی در بازپرداخت وام. اگر شرکت نتواند وام را بازپرداخت کند، ممکن است مجبور شود داراییهای خود را بفروشد تا با موسسات مالی وامدهنده تسویه کند.
۳. سخت گرفتن ارائه وام برای کسبوکارهای کوچک؛ زیرا در شرایط رکود اقتصادی تنها به کسبوکارهایی وام تعلق میگیرد که واجد شرایط هستند.
۳. تامین مالی از طریق منابع داخلی
یکی دیگر از روش های تامین مالی کسب و کار، تامین مالی از طریق منابع داخلی است. در دنیای کسب و کار، تامین مالی مانند سوختی است که به موتور پیشرفت و توسعه کسبوکار تزریق میشود.
کسب و کارها برای گسترش فعالیتها، نوآوری و دستیابی به اهداف بلندپروازانه خود نیازمند منابع مالی هستند. تامین مالی داخلی یکی از روشهای ارزشمند برای تأمین این منابع است که از درون خود کسب و کار و سرمایهگذاران آن سرچشمه میگیرد.
تامین مالی داخلی از سه منبع اصلی تشکیل شده است که هر کدام مزایا و محدودیتهای خاص خود را دارند:
۱. وجوه شخصی صاحبان کسب و کار: این منبع مالی شامل پول نقد و پساندازهای شخصی صاحبان کسب و کار یا افراد نزدیک به آنهاست. استفاده از این منبع مالی بسیار مقرونبهصرفه و سریع است و کنترل کامل بر نحوه تخصیص سرمایه را در اختیار صاحبان کسب و کار قرار میدهد.
۲. سود انباشته: این منبع مالی شامل سودی است که کسب و کار از طریق فعالیتهای تجاری خود کسب کرده و آن را بهجای توزیع بین سهامداران، برای سرمایهگذاری مجدد و رشد کسب و کار ذخیره کرده است.
استفاده از سود انباشته به کسب و کار کمک میکند تا بدون نیاز به وام گرفتن از بانکها یا جذب سرمایهگذاران خارجی، رشد خود را ادامه دهد.
۳. فروش داراییهای بدون استفاده: گاهی اوقات داراییهایی مانند تجهیزات قدیمی، ساختمانهای اضافی یا اسناد بهادار که در حال حاضر مورد استفاده قرار نمیگیرند، منبعی برای تامین مالی هستند. فروش این داراییها میتواند منابع مالی خوبی را برای سرمایهگذاری در بخشهای دیگر کسب و کار فراهم کند.
مزایای تأمین مالی داخلی
۱. مقرونبهصرفه بودن: در تأمین مالی داخلی از منابع داخلی کسب و کار نیازی به پرداخت بهره یا سود به افراد یا نهادهای خارجی وجود ندارد. این امر موجب صرفهجویی در هزینهها میشود.
۲. انعطافپذیری: تأمین مالی داخلی تحتتأثیر نوسانات بازار مالی قرار نمیگیرد و صاحبان کسب و کار آزادی عمل بیشتری در تخصیص سرمایه دارند.
۳. کنترل بیشتر: استفاده از منابع داخلی کسب و کار باعث میشود که صاحبان کسب و کار کنترل کامل بر تصمیمات مالی و نحوه استفاده از سرمایه داشته باشند.
۴. ایجاد انگیزه برای مدیران: تأمین مالی از طریق آورده شخصی مدیران، انگیزه بیشتری را برای آنها ایجاد میکند تا با جدیت بیشتری برای موفقیت کسب و کار تلاش کنند.
محدودیتهای تأمین مالی داخلی
۱. محدودیت منابع: منابع مالی داخلی ممکن است جوابگوی تامین نیازهای مالی کسب و کار نباشد؛ بهویژه اگر کسب و کار در حال رشد سریع بوده یا پروژههای سرمایهگذاری بزرگی را در نظر داشته باشد.
۲. عدم شفافیت: تأمین مالی داخلی ممکن است به عدم شفافیت در ساختار مالی کسب و کار منجر شده و باعث نگرانی سرمایهگذاران بالقوه شود.
۳. محدودیت در دسترسی به منابع مالی خارجی: استفاده مکرر از منابع داخلی ممکن است اعتبار کسب و کار را در نزد بانکها و سرمایهگذاران خارجی کاهش دهد و دسترسی به منابع مالی خارجی را محدود کند.
۴. روش های تامین مالی بین الملل
در دنیای تجارت جهانی، تأمین مالی مانند نیروی محرکهای است که کسبوکارها را به پیش میراند. برای حضور موفق در بازارهای جهانی و رقابت با رقبا، شرکتها به منابع مالی قابلاعتماد و متنوعی نیاز دارند.
تأمین مالی بینالمللی، روشی هوشمندانه برای تأمین این نیازهای مالی است که به کسبوکارها امکان دستیابی به اهداف جهانی خود را میدهد.
تامین مالی بینالمللی شامل طیف گستردهای از ابزارها و راهکارهاست که به شرکتها کمک میکند تا در کوتاهمدت، میانمدت و بلندمدت به منابع مالی مورد نیازشان دست پیدا کنند. این ابزارها باتوجهبه شرایط و نیازهای خاص هر کسبوکار انتخاب میشوند.
تامین مالی کوتاهمدت بینالمللی: پاسخ سریع به نیازهای فوری
تامین مالی کوتاهمدت بینالمللی برای کسبوکارها در مواقعی مفید است که نیاز به نقدینگی فوری برای تأمین هزینههای تولید، خرید مواد اولیه یا تسویه حسابهای تجاری دارند.
این نوع تأمین مالی معمولاً برای دورههای زمانی تا ۱۲ماهه در نظر گرفته میشود و به اشکال مختلفی مانند پیشپرداختهای حسابهای دریافتی، حوالههای ارزی و اعتبارات اسنادی ارائه میشود.
تامین مالی میانمدت بینالمللی: گامی بلندتر برای رشد پایدار
اگر کسبوکار شما قصد انجام پروژههای سرمایهگذاری بزرگ یا خرید تجهیزات گرانقیمت دارد، تأمین مالی میانمدت بینالمللی گزینه مناسبی برای شما خواهد بود.
این نوع تأمین مالی معمولاً برای بازههای زمانی ۱ تا ۵ساله در نظر گرفته میشود و به کسبوکارها امکان گسترش فعالیتهای خود و دستیابی به چشماندازهای بلندمدت را میدهد.
تامین مالی بلندمدت بینالمللی: افقهای جدید تجاری
برای پروژههای سرمایهگذاری بسیار بزرگ یا خرید تجهیزات و داراییهای با ارزش بسیار بالا، تأمین مالی بلندمدت بینالمللی گزینهای ایدئال محسوب میشود.
این نوع تأمین مالی معمولاً برای بازههای زمانی ۵ سال یا بیشتر در نظر گرفته میشود و به کسبوکارها کمک میکند تا به افقهای جدید تجاری دست پیدا کنند و در بازارهای جهانی به جایگاهی رقابتی دست یابند.
بهترین روش تامین مالی کدام است؟
نمیتوان یک نسخه یکسان برای تامین منابع مالی همه کسب و کارها و سازمانها پیچید؛ زیرا انتخاب نوع تامین مالی مناسب برای یک کسب و کار به عوامل مختلفی بستگی دارد؛ ازجمله:
- میزان سرمایه مورد نیاز
- مدت زمان مورد نیاز برای بازپرداخت سرمایه
- میزان ریسکپذیری صاحبان کسب و کار
- وضعیت مالی شرکت
بسیاری از کسب و کارها از ترکیبی از تأمین مالی از طریق سهام و تأمین مالی از طریق بدهی استفاده می کنند تا به اهداف مالی خود برسند. درنهایت، مهم است که قبل از انتخاب نوع تأمین مالی با یک مشاور مالی مشورت کنید تا بهترین گزینه برای کسب و کار شما را شناسایی کنید.
سخن پایانی
تامین مالی، مانند یک سفر است. کسبوکارها برای رسیدن به مقصد خود، باید مسیر درست را انتخاب کنند و از موانع پیش رو عبور کنند. درواقع تامین منابع مالی، مانند یک شمشیر دولبه است. از یک سو، میتواند به کسبوکارها کمک کند تا به اهداف خود دست یابند و از سوی دیگر، میتواند آنها را به ورشکستگی بکشاند. کسبوکارها باید با استفاده از مشاورههای تخصصی، از این شمشیر به نفع خود استفاده کنند و خطرات آن را کاهش دهند.
اگر به مباحث مالی علاقهمند هستید، مطالعه مقالات زیر میتواند برایتان مفید باشد: