مقالات کسب و کاری
بوم مدل کسب و کار چیست؟
بوم کسب و کار یا BMC چیست؟
بوم مدل کسب و کار یکی از مفاهیم مهم در هر کسب و کاری است که در مقاله کسب و کار چیست به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مفاهیم کسب و کار از آن نام بردیم. بوم کسب و کار یا بیزینس مدل یکی از ابزارهای مدیریتی است که به شما اجازه می‌دهد تا مدل کسب‌وکارتان را توصیف و طراحی کنید. با استفاده از این ابزار می‌توانید کسب‌وکارتان را در زمانی کوتاه برای دیگران توضیح دهید. بوم کسب و کار به شما این امکان را می‌دهد که مدل کسب‌وکارتان را تجسم کنید، نقاط ضعف آن را تشخیص دهید و بررسی کنید که آیا کسب و کار شما می‌تواند کارساز باشد یا خیر.
البته بهتر است بدانید که بوم کسب و کار را با عناوین دیگری مثل بیزینس مدل یا مدل کسب و کار هم می‌شناسند. بوم مدل کسب و کار توسط الکساندر استروالدر، نظریه‌پرداز اقتصادیِ سوئیس در سال ۲۰۰۵ معرفی شد؛ بنابراین بعضی آن را با نام بوم مدل کسب و کار استروالدر می‌شناسند.
الکساندر استروالدر:
« بوم مدل کسب و کار ابزاری مفهومی است که شامل مجموعه‌ای از عناصر و ارتباط آن‌ها بوده و منطق شرکت را جهت درآمدزایی نشان می‌دهد.»
مزایای داشتنِ بوم کسب و کار
حالا که با مفهوم بوم مدل کسب و کار یا بیزینس مدل آشنا شدید، بهتر است درباره مزایای آن و دلایل استفاده از آن هم صحبت کنیم.
• در اولویت بندی کارها به شما کمک می‌کند
BMC نگاهی کلی از واقعیت کسب‌وکارتان به شما می‌دهد. همچنین نشان می‌دهد کدام فعالیت‌ها چندان مهم نیستند یا حتی در مسیر اهداف اصلی شما ایستاده‌اند. یکی از ویژگی‌های سازمان‌های موفق این است که هدف گذاری داشته و براساس آن به چشم انداز سازمان دست پیدا می‌کنند.
باتوجه به اینکه هر سازمانی بخش‌های مختلفی دارد، اگر نتواند سیستم اولویت‌شناسی و اولویت‌سنجی و اولویت‌یابی را در درون خودش جاگذاری کند، در مسیر حرکت به مشکل برمی‌خورد؛ زیرا به‌خاطر شلوغی و پراکندگی فعالیت‌های مختلف، هرکدام از بخش‌های کسب و کار درگیر کارها و برنامه‌های غیرمهم و بدون اولویت می‌شوند و این در بلندمدت کسب و کار را از بازار رقابت حذف می‌کند.
بوم کسب و کار به شما کمک می‌کند در موقعیت‌ها و شرایط مختلف فعالیت‌های مهم و اولویت‌دار و کلیدی را به‌موقع تشخیص دهید و در تصمیم‌گیری خود اعمال کنید.
-
مبنایی برای طوفان فکری، ایده‌پردازی و حل مساله است
یکی از چالش‌های افراد در کسب و کار این است که نمی‌دانند برای حل مسائل بخش‌های مختلف سازمانشان از کجا و چطور شروع به تفکر و حل مسئله کنند. همچنین نمی‌دانند چگونه از همفکری کارکنان خود برای حل مسائل استفاده کنند؛ به همین خاطر اغلب جلسات همفکری و مشورت‌گیری‌شان به خروجی و نتیجه عملی خاصی نمی‌رسد. البته استفاده از مشاوره کسب و کار شما را در این مسیر به‌سمت جلو حرکت می‌دهد.
بوم مدل کسب و کار یا بیزینس مدل مبنا و پایه‌ای عالی است که اجازه می‌دهد افکار شما و دیگران آزاد شود؛ بنابراین می‌توانید به‌راحتی به ابعاد و بخش‌های مختلف کسب و کار خود و همچنین ارتباط بین این بخش‌ها فکر کنید و خلاقانه و سیستمی به ایده‌پردازی و ارائه راه‌حل‌های مختلف بپردازید.
همچنین با استفاده از این ابزار می‌توانید مدل‌های جایگزین را برای ایدۀ کاری‌تان امتحان کنید و ترکیب‌های جدیدی به دست آورید.
- به ارائۀ ساختاریافته کسب و کارتان کمک می‌کند
چه بسیار پیش آمده است که مدیران وقتی می‌خواهند کسب و کار خود را در جمعی پرزنت و معرفی کنند، خیلی شلخته و نامنظم این کار را انجام می‌دهند؛ طوری‌که بعد از ارائه به‌جای کمترشدن سؤالات، افراد ابهام‌های بیشتری نسبت به کسب و کار معرفی‌شده پیدا کردند.
شرکت‌های نوپا می‌توانند با استفاده از BMC ایدۀ کسب‌وکارشان را ارائه دهند.
بوم کسب و کار ایدۀ کسب و کارتان را به‌شکل ساختاریافته و هماهنگ درمی‌آورد و به شما کمک می‌کند برای افراد بیرونی خیلی هدفمند و دقیق پرزنت و معرفی داشته باشید. مزیت استفاده از این ابزار این است که دیگران می‌توانند به‌سرعت کسب و کار شما را درک و دربارۀ مدل آن بحث و تبادل‌نظر کنند.
این ابزار باعث می‌شود از کسب و کار شما دیدگاه‌های مختلف بررسی شود. همچنین استفاده از این ابزار در برندسازی و ایجاد ذهنیت درست نسبت به کسب و کارتان در دیگران بسیار مقید است.
- باعث چابک‌سازی در تصمیم‌گیری می‌شود
تغییرات بازار ایران رکود، تورم، رقابت شدید باعث شده خیلی از کسب و کارها از بین بروند یا دچار چالش شدید بشوند؛ هرچند بسترهای اینترنتی فرصت‌های جدیدی برای درآمدزایی به وجود آورده‌اند. همه این اتفاقات به ما نشان می‌دهد، ما باید چابک‌تر از گذشته عمل کنیم.
ما باید خیلی سریع وضعیت موجودمان را تحلیل و توصیف و براساس شرایط بازار تغییرات لازم را در کسب و کارمان اعمال کنیم. یکی از قوی‌ترین ابزارها برای چابک‌سازی و تصمیم‌گیریِ به‌موقع بوم کسب و کار است.
- به جذب سرمایه‌گذار کمک می‌کند
اگر کسب و کار کوچکی دارید و به‌دنبال جذب سرمایه یا راه‌اندازی کسب و کار جدید هستید، این بخش اصلی‌ترین دلیل داشتن یک بیزینس مدل برای شماست و همان‌طور که در مقاله گفتیم، یکی از کلیدی‌ترین مراحل راه اندازی کسب و کار برای کسب‌وکارهای استارتاپی است.
روزانه افراد زیادی با دردست‌داشتن ایده‌های مختلف و تصور سوددهی در آن‌ها سراغ سرمایه‌گذارها می‌روند. به نظر شما چرا باید یک سرمایه‌گذار صرفا به‌خاطر داشتن یک ایده به شما پول بدهد؟
سرمایه‌گذارها خیلی خوب با شکست کسب وکارها آشنا هستند و ریسک این کار را می‌دانند؛ بنابراین در قدم اول می‌خواهند بدانند برنامه شما برای درآمدزایی و به سود رسیدن بیزینس مدنظرتان چیست. پس اگر دنبال جذب سرمایه‌گذار هستید، مزیت شما نسبت به بقیه داشتنِ یک بوم کسب و کار و ارائه آن به سرمایه‌گذار است.
- پایه‌ای برای پلن کسب‌وکار شماست
متاسفانه بسیاری از افراد تفاوت بیزینس پلن و بیزینس مدل را نمی‌دانند. بهتر است بدانید ارائۀ درست بوم مدل کسب و کار شما را به ساختاری برای بیزینس پلن تان می‌رساند.
برای مشاوره جهت نوشتن بیزینس مدل یا بوم کسب و کار از راه‌های زیر اقدام کنید
- فرم درخواست زیر را پر کنید.
- به شماره ۹۱۵۴۵۲۱۳۳۸(۹۸+) در تلگرام پیام دهید.
اجزای بوم کسب و کار
بوم مدل کسب و کار درواقع نموداری تصویری است که از ۹ بخش تشکیل شده است. بخش‌های این نمودار عبارت‌اند از: مشتریان، ارزش پیشنهادی، کانال‌های توزیع، ارتباط با مشتریان، جریان درآمد، فعالیت‌های اصلی، منابع اصلی، شرکای کلیدی، ساختار هزینه.
۱. بخش مشتریان
البته باید بدانیم گاهی مشتریانی که پول پرداخت نمی‌کنند، اهمیت بسیار زیادی برای کسب و کار دارند. برای مثال بیزینس‌هایی مانند فیس‌بوک، یوتوب و اپارات به مشتریان رایگان خود بسیار وابسته‌اند. اکثر کاربران این بیزینس‌ها هیچ پولی بابت دریافت خدمات پزداخت نمی‌کنند؛ اما بدون وجود صدها میلیون مشتری رایگان، این سازمان‌ها چیزی برای فروش به تبلیغ‌کنندگان نخواهند داشت؛ بنابراین گاهی وجود مشتریان رایگان برای کسب و‌کار بسیار ضروری به نظر می‌رسد.
هر سازمانی ممکن است به یک یا چند گروه مشخص از مشتریان محصول و خدمات ارائه دهد. مشتریان شما چه کسانی هستند؟ آیا خدمان و محصولات شما مناسب خانم‌هاست یا آقایان؟ چه رده سنی از خدمات و محصولات شما استفاده می‌کنند؟ مشتریانتان در چه سطحی از درآمد قرار دارند؟ این‌ها سوالاتی است که می‌توانید برای مشخص کردن مشتریان از خودتان بپرسید.
۲. ارزش پیشنهادی
در بخش ارزش پیشنهادی باید مشخص کنید چه ارزشی را به مشتریان خود ارائه می‌دهید. مهم‌ترین دلیلی که باعث می‌شود مشتریان به‌جای انتخاب رقبایتان به سراغ شما بیایند، ارزشی است که به آن‌ها ارائه می‌دهید.
ارزش ایجادشده همان منفعتی است که شما با خدمات و محصولاتتان به مشتریان ارائه می‌دهید. ارزش پیشنهادی مستقیما با احساسات مشتری در ارتباط است.
بهتر است به این سوال فکر کنید که مشتری بعد از دریافت خدمات و محصولات شما چه احساسی را تجربه می‌کند؟ جواب کدام سوال را پیدا می‌کند؟ کدام دغدغه‌اش مرتفع می‌شود؟ یه زبان ساده مشتری برای انحام چه کاری از شما کمک می‌گیرد و در نتیجه‌ی انجام این کار چه منافعی به دست می‌آورد؟
۳. کانال‌های توزیع
این بخش شامل دو قسمت کلیدی است: اول اینکه بدانید مشتریان چگونه و از کجا شما را می‌شناسند. آیا مشتریان از طریق توصیه دیگران شما را می‌شناسند یا از طریق سایت؟ آیا از طریق تبلیغات سوشال با شما آشنا شده‌اند یا از طریق تعاملات حضوری؟
و دوم اینکه بدانید خدماتتان را چگونه ارائه می‌دهید؟ آیا برای رساندن محصول و خدمات خود به دست مشتری از بستر اینترنت مانند سایت و رسانه‌های اجتماعی استفاده می‌کنید یا محصولات خود را در فروشگاه به فروش می‌رسانید؟ با شفاف کردن کانال‌های ارتباطی ارزش را به مشتریانتان انتقال می‌دهید و رضایت پس از فروش را از طریق پشتیبانی مشتریان تضمین می‌کنید.
آقای الکساندر استروالدر در کتاب مدل کسب و کار شما می‌نویسد: کانال‌ها در مدل کسب و کار شخصی شما نقش اساسی دارند؛ زیرا شما باید چگونگی کمک خود به دیگران را تعریف کنید تا بتوانید این چگونه کمک کردن را به دیگران منتقل کنید.
شما باید این چگونه کمک کردن را منتقل کنید تا چگونه کمک کردن را به فروش برسانید. شما باید چگونه کمک کردن را به فروش برسانید تا در ازای آن از پرداخت مشتریان بهره‌مند شوید.
برای مشاوره جهت نوشتن بیزینس مدل یا بوم کسب و کار از راه‌های زیر اقدام کنید
- فرم درخواست زیر را پر کنید.
- به شماره ۹۱۵۴۵۲۱۳۳۸(۹۸+) در تلگرام پیام دهید.
۴. ارتباط با مشریان
سازمان‌ها نه‌تنها باید بتوانند مشخص کنند مشتریان چه شیوه‌ای را برای ارتباط ترجیح می‌دهند، بلکه باید هدف اصلی ارتباط با مشتری را نیز شفاف تعریف کنند. در عصری زندگی می‌کنیم که سرعت با تمام جنبه‌های زندگی‌مان گره خورده است.
مشتریان ما نیز از این موضوع مستثتنی نیستند. افراد ترجیح می‌دهند به روشی با کسب و کار شما در ارتباط باشند که فرآیندها با سرعت بیشتری انجام شود. در همین حین شما نیز باید بدانید دقیقا چه هدفی از ارتباط با مشتری دارید؟ آیا فرآیند خرید را تسهیل می‌کنید که مشتریان جدید جذب کنید یا دوست دارید مشتریان فعلی خود را حفظ کنید؟
۵. شرکای کلیدی
گاهی انجام دادن تمام کارها به‌صورت درون‌سازمان منطقی به نظر نمی‌رسد؛ زیرا برخی از فعالت‌ها نیازمند تجهیزات گران‌قیمت یا مهارت‌های ویژه هستند. به همین دلیل سازمان‌ها ترجیح می‌دهند برخی از فعالیت‌ها را برون‌سپاری می‌کنند.
برای مثال یک تالار برگزاری مراسم عروسی را در نظر بگیرید. یکی از خدمات این کسب و کار گل‌آرایی‌های محیط تالار است. اما نگهداری از گل‌های طبیعی کار راحتی نیست؛ به‌علاوه ممکن است هر روز در تالار مراسم عروسی نداشته باشیم؛ بنابراین نگهداری از گل‌های طبیعی احتمالا هزینه‌های زیادی به تالار تحمیل می‌کند و همین امر باعث می‌شود تالارها ترجبح بدهند با گل‌فروشی‌ها و افراد متخصص گل‌آرایی شراکت داشته باشند.
اگر محصولی دارید که اداره پست آن به مشتریانتان می‌رساند، اداره پست شریک کلیدی کسب و کار شماست. به بیان ساده هر کسی که برای رسیدن به هدف به شما کمک می‌کند، می‌تواند به‌عنوان شریک کلیدی کسب و کار شما محسوب شود؛ زیرا بدون وجود آن‌ها شما به اهدافتان نخواهید رسید.
۶. درآمدها و منافع
برای مثال کسی که آنلاین‌شاپ دارد، ممکن است علاوه بر فروش محصولات از طریق تبلیغ برای پیج‌های همکار نیز درآمد داشته باشد. مهم است که تمام جریان‌های درآمدی خود را شناسایی کنید.
۷. هزینه‌ها
هزیه‌ها همان چیزهایی هستند که در راه انجام کار از دست می‌دهید. میزان زمانی که برای آماده‌سازی محصول و خدمات خود در نظر می‌گیرید، هزینه‌ای است که شما می‌پردازید. در این قسمت بوم فهرستی از هزینه‌های خود را تهیه کنید. برخی از هزینه‌های ممکن به شرح زیر است:
- هزینه‌های رفت‌وآمد، سفرهای شهری و مسافرت‌های بین شهری و گاهی کشوری برای ساخت ارتباطات جدید و شبکه‌سازی؛
- هزینه‌های تلفن، اینترنت، ارسال ایمیل و پیامک به مشتریان؛
- هزینه‌های آموزش ازجمله آموزش خودتان یا تیمی که برای شما کار می‌کند؛
- هزینه‌های بدون بازگشت مانند زمان و…؛
- حتی مواردی مانند فشار روانی یا نارضایتی از همکاری با شرکای کلیدی نیز بخشی از هزینه‌های شماست.
۸. منابع کلیدی
تمام دارایی‌های شما اعم از دارایی‌های مالی، فکری، فیزیکی و انسانی بخشی از منابع کلیدی شما در کسب و کار است. استروالدر در کتاب مدل کسب و کار شما اشاره می‌کند: ازآنجایی‌که در ابتدای مسیر کسب و کار تنها به خودمان متکی هستیم، علایق،، توانایی‌ها، مهارت‌ها، دانش، تجربه و حتی شخصیت شما بخشی از منابع کلیدی و دارایی‌های شما محسوب می‌شود.
تصور کنید به‌خاطر شخصیتتان ارتباطات زیادی دارید. قطعا این ارتباطات در کسب و کار به‌عنوان منبعی ارزشمند محسوب می‌شود. فهرستی از تمام دارایی‌های خود تهیه کنید. می‌توانید به تفکیک چند فهرست بنویسید و دارایی‌های ملموس و ناملموس خود را مشخص کنید؛ ازجمله:
- فهرستی از علایق؛ زیرا علاقه محرک رضایت شغلی است.
- فهرستی از توانایی‌ها و مهارت‌هایی که دارید؛ برای مثال سخنرانی، مدیریت، متقاعدسازی و مهارت‌هایی که می‌توانند اکتسابی یا ذاتی باشند.
- فهرستی از ویژگی‌های شخصیتی مانند شوخ‌طبعی، برون‌گرایی، هوش و… .
- فهرستی از دارایی‌های ملموس مالی و فیزیکی مانند ابزارها، وسایل نقلیه، پول و غیره که برای سرمایه‌گذاری در مسیر شغلی در دسترس شماست.
۹. فعالیت‌های کلیدی
فعالیت‌های کلیدی مهم‌ترین فعالیت‌هایی است که سازمان شما انجام می‌دهد که مدل کسب و کار کارکردی مناسب داشته باشد؛ ازجمله ایجاد کردن، فروش و پشتیبانی. در ادامه هرکدام را بیشتر توضیح می‌دهیم.
ایجاد کردن یعنی ساخت محصولات و تهیه و تولید خدماتی که مشکلات مشتریان را برطرف می‌کند.
فروش یعنی تبلیغ و آگاه‌سازی مشتریان بالقوه از ارزش محصول یا خدمتی که ارائه می‌دهید. ممکن است با مشتریان تماس تلفنی برقرار کنید یا برایشان ایمیل ارسال کنید.
منظور از پشتیبانی در این قسمت استخدام افراد مناسب کارهای اداری است. این افراد به سازمان کمک می‌کنند تا سازمان کارکرد بدون مشکل داشته باشد.
نکته مهم در این قسمت از بوم این است که فعالیت‌های خود را از نظر ارزشی در نظر بگیریم که ایجاد می‌کنند؛ نه از نظر وظایف؛ زیرا مشتریان وقتی سازمانی را انتخاب می‌کنند، بیش از آنکه علاقمند فعالیت‌ها باشند، به ارزشی که دریافت می‌کنند علاقه دارند.
پیشنهاد می‌کنیم مقاله زیر را هم مطالعه کنید:
برای مشاوره جهت نوشتن بیزینس مدل یا بوم کسب و کار از راه‌های زیر اقدام کنید
- فرم درخواست زیر را پر کنید.
- به شماره ۹۱۵۴۵۲۱۳۳۸(۹۸+) در تلگرام پیام دهید.
سلام
مجموعه شما مشاوره در خصوص نوشتن بومذ کسب‌وکار هم میده؟