مقالات کوچینگ
ارتباط موثر با خود چیست و چگونه برقرار کنیم؟
ارتباط موثر با خود مانند ارتباط موثر با دیگران جزئی ضروری از ارتباطات انسانی است که به ما اجازه می‌دهد تا افکار، احساسات و رفتار خودمان را منعکس کنیم. این نوع ارتباط به توسعه خودآگاهی و رشد شخصی ما کمک می‌کند. ارتباط موثر با خود، کمک می‌کند تا درک عمیق‌تری از خودمان به دست آوریم و تصمیمات بهتری برای زندگی‌مان بگیریم. در این مقاله به بررسی تعریف ارتباط موثر با خود، انواع، مصادیق و مزایای آن می‌پردازیم.
در ذهن همه انسان‌ها همواره گفت‌و‌گویی در جریان است. این یک فرآیند گفت‌وگو با خود است که به افراد کمک می‌کند تا افکار، احساسات و رفتار خود را درک کنند؛ بنابراین می‌توان نتیجه گرفت ما همواره با خود مرتبط هستیم؛ اما نسبت به این ارتباط آگاهی نداریم. درواقع اولین قدم برای برقراری ارتباط موثر با خود آگاه شدن از خودمان است. گفت‌وگوهای درونی شامل افکار خودآگاه و ناخودآگاه است که نقش مهمی در شکل‌دهی شخصیت افراد دارد.
آیا تابه‌حال به صدای درونتان گوش داده‌اید؟ معمولا با چه لحنی با خودتان صحبت می‌کنید؟ همه ما در ذهن خود تصویری از خودمان داریم. تصویری که به ما نشان می‌دهد چه کسی هستیم. وجود این تصویر باعث می‌شود درباره بودنِ خود داستان‌هایی داشته باشیم. داستان‌هایی مانند من ادم تنبلی هستم، کسی به من اهمیت نمی‌دهد، من از پس هرکاری بر می‌آیم و… .
داستان‌هایی که درباره خودمان می‌گوییم، مستقیما روی نحوه ارتباطمان با خود تاثیر می‌گذارد؛ مثلا اگر داستانتان این باشد که من از پس هرکاری برمی‌آیم، احتمالا ارتباط محبت‌آمیزی با خودتان دارید. اما برعکس اگر داستانتان این باشد که من تنبل هستم یا دیگران به من اهمیت نمی‌دهند، احتمالا گفت‌وگوهای درونی‌تان همواره آغشته به سرزنش و خشونت است.
به تصویری که از خودمان داریم، خودپنداره می‌گویند. خودپنداره روشی است که افراد خود را درک می‌کنند و تحت‌تأثیر عوامل مختلفی مانند تجربیات زندگی، روابط و پیشینه فرهنگی ساخته می‌شود. یک خودپنداره مثبت باعث افزایش عزت‌نفس و اعتمادبهنفس می‌شود؛ درحالی‌که یک خودپنداره منفی می‌تواند باعث کاهش عزت‌نفس و شک نسبت به خود شود.
چگونه می‌توانیم با خود ارتباط موثر برقرار کنیم؟
پس از اینکه با مفهوم و تعریف ارتباط موثر با خود آشنا شدید و ضرورت آن را درک کردید، می‌خواهیم درباره اصول برقراری ارتباط موثر با خود صحبت کنیم. در ادامه این مقاله با مدیربان همراه باشید.
خودآگاهی‌تان را افزایش دهید
برای شروع ارتباط موثر با خود می‌توانید از تمرین‌های ذهن‌آگاهی استفاده کنید که به خودآگاهی شما کمک زیادی می‌کند. ذهن‌آگاهی به شما کمک می‌کند تا احساسات و افکار خودتان را ببینید و به بدن و واکنش‌هایتان توجه کنید. با انجام تمرین‌های ذهن‌آگاهی، آگاهی و توجه به خودتان را گسترش می‌دهید و این گسترده شدن آگاهی و توجه به شما کمک می‌کند تا به آنچه درونتان می‌گذرد، آگاهی داشته باشید.
از اپلیکیشن‌های مخصوص ذهن‌آگاهی یا پادکست‌های ذهن‌آگاهی برای انجام مراقبه‌ها کمک بگیرید. وقتی ما از افکار خود آگاه هستیم، می‌توانیم به درک بهتری از باورها و ارزش‌های خودمان دست پیدا کنیم.
وقتی ما از احساسات خود آگاه هستیم، می‌توانیم به درک بهتری از نیازهای خود دست یابیم و وقتی از نیازهای خودمان آگاه هستیم، می‌توانیم به درک بهتری از خواسته‌هایمان برسیم. حفظ آگاهی از تمام جنبه‌های وجودی خودتان اولین قدم برای ساخت ارتباطی موثر با خود است. در مقاله خودآگاهی چیست به‌طور کامل درباره این مهارت مهم صحبت کرده‌ایم و می‌توانید با تعریف خودآگاهی به زبان ساده آشنا شوید.
خودتان را بشنوید
گوش دادن به خود همان‌طورکه یکی از راه های ارتباط موثر با دیگران است، یکی از مهارت‌های مهم و ضروری برای ارتباط با خود هم است. به نوع و نحوه گفت‌وگوهای درونی‌تان دقت کنید. چطور با خودتان صحبت می‌کنید؟ یکی از روش‌هایی که به شما در شنیدنِ گفت‌وگوهای ذهنی کمک می‌کند، ژورنالینگ یا ژورنال‌نویسی روزانه است.
کاغذی جلوی خودتان بگذارید و بدون اینکه به‌دنبال موضوعی باشید، هرچه را بنویسید که در ذهنتان می‌گذرد. خواهید دید که چگونه افکار و احساسات همواره وجود دارند؛ اما شما نسبت به وجود آن‌ها آگاه نبوده‌اید. در هر موقعیتی می‌توانید از خودتان سوال کنید: الان چطور فکر می‌کنم؟ الان چه احساسی دارم؟
با کنجکاوی در خودتان کاوش کنید. دقت کنید در ابتدا فقط می‌خواهیم که گفت‌وگوها را پیدا کنیم و به خودمان گوش دهیم؛ پس سعی نکنید افکار و احساساتتان را تغییر دهید. با گشودگی به گفت‌وگوهای ذهنی خودتان گوش دهید.
خودتان را همانطور که هستید، بپذیرید
دکتر راس هریس در کتاب اکت به زبان ساده درباره پذیریش خود اینطور می‌نویسد:
پذیریش یعنی اجازه دهید افکار و احساساتتان همان‌طورکه هستند، حضور داشته باشند.
بدون توجه به اینکه خوشایند هستند یا دردناک، فضایی به آن‌ها بدهید و جایی برایشان باز کنید. جنگیدن و کشمکش را کنار بگذارید و برای نبودنشان تلاش نکنید. هدف از پذیرش این است که به خودتان اجازه دهید تجربه‌های دردناک درونی داشته باشید تا بتوانید همسو با ارزش‌هایتان عمل کنید.
اغلب افراد فکر می‌کنند پذیرش به‌معنای تسلیم است؛ درحالی‌که پذیرش عملی فعالانه است؛یعنی به‌جای آسیب رساندن به خود فضایی برای حضور دردها و ناراحتی‌ها ایجاد کنید و همزمان براساس ارزش‌هایتان به‌سمت بهبود شرایط حرکت کنید.
تصور کنید در رابطه‌ای پر از آسیب گیر کرده‌اید. پذیرش به این معنا نیست که کاری از دستتان برنمی‌اید و مجبور به ادامه هستید. پذیرش به شما کمک می‌کند به‌جای اعمال آسیب‌زننده مانند نوشیدن الکل، سیگار کشیدن و آسیب زدن به خود، تمام احساسات و افکار ناخوشایند خود را ببینید و همزمان براساس ارزش‌هایتان برای بهبود رابطه یا ترک آن تصمیم بگیرید.
احساسات و نیازهایتان را بشناسید
برای توصیف احساستان در لحظه چند واژه دارید؟ اغلب ما برای توصیف احساساتمان با فقر واژه روبه‌رو هستیم؛ ما یا خوبیم یا بد. در هرکدام از واژه‌های خوب و بد یک طیف مجزا دارد. بین احساس خوب و بد، کلی احساس وجود دارد که ما واژه‌ای برای توصیفشان نداریم.
رولو می روانکاو مشهور معتقد است یک انسان بالغ می‌تواند بین احساس‌های متفاوت در تجربیات بسیار قوی و شدید یا تجربیات حساس و بسیار ضعیف مثل قسمت‌های مختلف موسیقی در یک سمفونی تفاوت بگذارد. بااین‌حال طبق نظر رولو می خیلی از ما احساس‌هایمان مثل نُت‌های شیپور محدود است.
متاسفانه آنچه ارزش دارد، روش صحیح تفکر است و ما غالبا از احساسات خود غافلیم؛ درحالی‌که توجه به احساسات به ما اطلاعات فوق العاده‌ای از آنچه درونمان می‌گذرد و آنچه به آن نیاز داریم، به ما می‌دهد.
برای اینکه بتوانید با خود ارتباط موثر برقرار کنید، نیاز دارید احساسات خودتان را بشناسید. می‌توانید از چرخ احساسات پلاتچیک برای شناسایی و نامگذاری احساسات خود استفاده کنید. بعد از شناسایی احساسات باید نیازهای خودتان را بشناسید؛ زیرا اعمال و رفتار ما ناشی از نیازهای ماست. می‌توانید از تست نیازهای گلسر برای شناسایی احساسات غالب خود استفاده کنید.
واقعی بودن را تمرین کنید
متاسفانه ما در فرهنگی بزرگ شده‌ایم که توجه به خود یکی از اعمال نادرست تلقی می‌شود و کسی که به خود و نیازهای خودش توجه می‌کند، به‌عنوان فردی خودخواه و خودشیفته شناخته می‌شود. برای اینکه ارتباط موثری با خود داشته باشید، لازم است ابراز واقعی داشته باشید، خودتان باشید و خود را مجبور به انجام کارهایی نکنید که تمایل ندارید. خود واقعی بودن در ارتباط یکی از اصول برقراری ارتباط موثر است.
ما یاد گرفته‌ایم به‌جای آنکه با خودمان مرتبط باشیم، در جستجوی این باشیم که دیگران فکر می‌کنند چه چیزی برای ما خوب و درست است. هیچ راهی برای صمیمی شدن با دیگران وجود ندارد؛ جز اینکه با خودتان صمیمی شوید و با خودتان صمیمی نخواهید شد، مگر اینکه با دیگران صمیمی شوید.
خود بودن به شما اجازه می‌دهد همان‌طورکه هستد، با دیگران مرتبط شوید؛ بدون آنکه خودتان را نادیده بگیرید. برای اینکه خودتان باشید، نیاز است احساسات، افکار و نیازهای خودتان را به‌خوبی بشناسید تا بدانید کدام نیاز باعث بروز کدام رفتار در شما می‌شود. خود بودن باعث می‌شود عزت نفس بالاتری داشته باشید و راحت‌تر به خودتان اعتماد کنید.
همدلی را فراموش نکنید
همدلی با خود یکی از سخت ترین انواع همدلی است و فقط در صورتی می‌توانید با خودتان همدلی کنید که تمام مراحل فوق را طی کرده باشید. برای همدلی با خود باید بتوانید خودتان را به‌خوبی و بدون قضاوت بشنوید، احساسات و نیازهای خودتان را تشخیص دهید و گفت‌وگوهای درونی‌تان را تشخیص دهید؛ سپس خودتان را با مهربانی بپذیرید و با خود همدلی کنید.
یادتان باشد زمانی که خودتان درد دارید، نمی‌توانید با دیگران همدلی کنید؛ بنابراین همدلی با خود راهی برای همدلی و برقراری ارتباط موثر با دیگران است. درواقع راه رسیدن به دیگری از درون خود ما می‌گذرد. در مقاله همدلی چیست، به‌طورکامل درباره تعریف مهارت همدلی همراه با مثال صحبت کرده‌ایم و مطالعه آن را به شما پیشنهاد می‌کنیم.
چرا باید روی ارتباط موثر با خود کار کنیم؟
ارتباط موثر با خود دارای چندین مزیت است که می‌تواند به برای افراد مفید باشد. بعضی از مزایای ارتباط موثر با خود عبارتند از:
افزایش خودآگاهی
ارتباط با خود به افراد کمک می‌کند تا از افکار، احساسات و رفتار خود آگاه‌تر شوند. ارتباط موثر با خود افراد را قادر می‌کند تا نقاط قوت و ضعف خودشان را درک کنند که برای رشد و توسعه شخصی ضروری است. درواقع دسترسی فوق‌العاده‌ای به شما می‌دهد که بدانید چرا و چگونه رفتار می‌کنید و این آگاهی به شما کمک می‌کند تا رفتارهای مناسب‌تری داشته باشید و مسئولیت آن رفتار را بپذیرید.
مهارت‌های تصمیم‌گیری را بهبود می‌بخشد
ارتباط با خود به افراد کمک می‌کند تا تصمیمات بهتری بگیرند و به آن‌ها اجازه می‌دهد تا گزینه‌های خود را ارزیابی و براساس ارزش‌ها و اهداف خود بهترین مسیر را انتخاب کنند. تفاوت انسان با سایر موجودات توانایی تصمیم‌گیری و داشتن حق انتخاب است. ارتباط با خود به شما می‌آموزد که می‌توانید رفتارهای خودتان را انتخاب کنید و از اعمال بدون تفکر و واکنشی فاصله بگیرید.
استرس و اضطراب را کاهش می‌دهد
ارتباط موثر با خود می‌تواند به افراد در مدیریت استرس و اضطراب کمک کند. افراد با درک افکار و احساسات خود می‌توانند منابع استرس خود را شناسایی کرده و راه‌هایی برای مقابله موثر با آن پیدا کنند. به این دلیل است که تمرین‌هایی مانند ذهن‌آگاهی، نوشتن افکار و احساسات و پذیریش خود همگی تمریناتی هستند که به کاهش استرس هم کمک می‌کنند.
باعث افزایش اعتمادبهنفس می‌شود
ارتباطات درون‌فردی یکی از راههای تقویت اعتماد به نفس است که با تقویت افکار و باورهای مثبت درباره خود، می‌تواند اعتمادبهنفس را افزایش دهد. درواقع ارتباط موثر با خود به افراد کمک می‌کند تا تصویری مثبت از خودشان ایجاد کنند که برای ایجاد اعتمادبهنفس ضروری است. خودپنداره‌های خودتان را بسازید، خود ایدئالتان را خلق کنید و هویت خودتان را بازآفرینید.
هیچ‌کدام از ما محکوم به چیزی نیستیم که الان هستیم. و هر زمان که تصمیم بگیریم، می‌توانیم خودمان را آن‌طور که دوست داریم، خلق کنیم. همین موضوع به ما کمک می‌کند تا اعتمادبهنفس بیشتری داشته باشیم.
تحقیقات نشان داده است که ارتباط موثر با خود، تأثیر مثبتی بر سلامت روان و موفقیت افراد دارد؛ به‌عنوان مثال، افراد دارای مهارت‌های ارتباط با خود قوی، در مقابله با استرس و اضطراب موفق‌تر هستند و در روابط خود رضایت بیشتری دارند.
نتیجه‌گیری
ارتباط موثر با خود، مهارتی است که می‌توان آن را با تمرین و تکرار بهبود بخشید. ارتباط موثر با خود، به شما کمک می‌کند تا به درک عمیق‌تری از خودتان دست پیدا کنید و تصمیمات بهتری برای زندگی‌تان بگیرید. ارتباط با خود جنبه‌ای حیاتی از ارتباطات انسانی است که شامل ارتباط فرد با خود می‌شود. این یک فرآیندی است که از طریق گفتگو با خود به افراد کمک می‌کند تا افکار، احساسات و رفتار خود را درک کنند. ارتباط خوب با خود مزایایی زیادی دارد؛ ازجمله افزایش خودآگاهی، بهبود مهارت‌های تصمیم‌گیری، کاهش استرس و اضطراب و افزایش اعتمادبهنفس.. با تمرین ارتباط موثر با خود، می‌توانید تصویر مثبتی از خود ایجاد کنید و زندگی رضایت‌بخشی تری داشته باشید.
اگر علاقه‌مند به مطالعه مقالات در حوزه ارتباط موثر و سالم هستید، نگاهی هم به مقالات هم بیندازید:
