هیچ محصولی در سبد خرید نیست.
مقالات کوچینگ
کوچینگ چیست و کوچ چه کاری انجام می‌دهد؟
۲۰
آذر
آذر
فهرست مطالب
این مقاله در تاریخ ۲۰آذر۹۹ به‌روزرسانی شد.
آیا تابه‌حال به این فکر کرده‌اید که برای حل مسائل فردی و شغلی‌تان به چه‌کسی مراجعه کنید تا به بهترین و عملی‌ترین راه‌حل برسید؟ بهترین فرد کسی است که به شما کمک کند تا خودتان راه‌حلی ریشه‌ای و عمیق برای مسأله‌تان پیدا کنید؛ به‌عبارتی به‌جای پختن غذا برای شما آشپزی یادتان بدهد؛ به‌جرأت می‌توانیم بگوییم این اتفاق در کوچینگ رخ می‌دهد. در این مقاله قصد داریم به این بپردازیم که کوچینگ چیست و کوچ در فرایند کوچینگ چه‌کاری انجام می‌دهد. سپس تفاوت کوچینگ یا مربیگری را با حوزه‌های مشابه‌اش بیان کنیم. با ما همراه باشید.
تاریخچه کوچینگ چیست؟
کوچینگ (coaching) که آن را رهیاری یا همراهی در مسیر موفقیت نیز می‌نامند، واژه‌ای است که در اواسط قرن شانزدهم میلادی به زبان انگلیسی وارد شد و به‌معنای «جابه‌جایی مردم از مکانی به مکان دیگر» است.
کلمۀ کوتاهِ کوچ (coach) که معادل فارسی آن مربی است، داستانی شنیدنی دارد. ریشۀ کلمه کوچ برمی‌گردد به روستایی با نام کاکس در مجارستان.
مردم این روستا از طریق ساخت چرخ و حمل‌ونقلِ اجناس، زندگی را می‌گذراندند.
در آن زمان یکی از افراد این روستا که شغلش ساخت درشکه بود، کالسکه‌هایی را طراحی و ایجاد کرد. این کالسکه‌ها در مقایسه با سایر کالسکه‌های آن زمان هم بزرگ‌تر بودند و هم راحت‌تر.
این کالسکه‌ها با نام «کاکس» شناخته شدند. کاکس بعدها در زبان انگلیسی به کوچ تغییر شکل داد؛ بنابراین کوچ وسیله‌ای نقلیه بوده که برای جابه‌جایی مردم در مجارستان استفاده می‌شده است.
اگر بخواهیم معنای لُغوی کوچ را به این تعریف وصل کنیم، می‌توانیم بگوییم کوچ کسی است که به مراجع کمک می‌کند تا او را از وضعیت موجودش به وضعیت مطلوبش برساند.
مقاله پیشنهادی ما: نگاهی واقعی به تاریخچه کوچینگ.
مهارت یا علم کوچینگ (مربیگری)؟
بیایید در ابتدا به این بپردازیم که کوچینگ علم است یا مهارت؟ مربی گری درواقع یکی از مهارتهای نرم محسوب می‌شود. گفتنی است که هر مهارتی دانشی در دل خود دارد؛ بنابراین اگر برای کوچینگ اصطلاح علم کوچینگ را به کار ببریم، بیراهه نرفته‌ایم. مهارت coaching مانند سایر مهارت‌ها با آموزش و تمرین تقویت می‌شود.
انواع کوچینگ
ناگفته پیداست که بسیاری از ما واژۀ کوچ را به‌معنای مربی ورزشی شنیده‌ایم؛ اما بهتر است بدانیم که کوچ یا مربی انواع مختلفی دارد و تنها به حوزۀ ورزش محدود نمی‌شود. بعضی از انواع کوچینگ عبارت‌اند از:
- کوچینگ کسب‌وکار (بیزینس کوچینگ)؛
- کوچینگ سازمانی؛
- مربی گری توسعه فردی؛
- سلف کوچینگ یا خودکوچینگ؛
- کوچینگ سلامت؛
- کوچینگ فروش؛
- مربی گری مدیران اجرایی؛
- کوچینگ شغلی؛
- کوچینگ ثروت و… .
اگر مایل هستید دربارۀ کوچینگ کسب و کار بیشتر بدانید، مقاله بیزینس کوچینگ چیست را بخوانید.
تعریف coaching
در پاسخ به این سؤال که مربی گری چیست؟ می‌توانیم بگوییم: کوچینگ فرایندی مکالمه‌محور است؛ این فرایند شامل جلساتی است که در آن کوچ زمینۀ یادگیریِ و رشد و توسعه فردی یا حتی تحول فردی مراجع (کوچی) را از طریق کشف استعدادها و مهارتهای کلیدیِ او فراهم می‌کند. هدف کوچ در این فرایند بهبود عملکرد، افزایش بهره وری، بهبود مهارت تصمیم‌گیری و موفقیت فردی و شغلی مراجعش است.
اگر تمایل دارید در آینده در شغل کوچینگ مشغول به کار شوید، پیشنهاد می‌کنیم در دوره کوچینگ «کوچ ماهر» شرکت کنید تا کوچینگ را به‌صورت اصولی و حرفه‌ای و منطبق بر ۱۱ صلاحیت فدراسیون بین المللی کوچینگ (ICF) یاد بگیرید.
مربیگری فرایندی متمرکز بر قوت‌ها
در تعریفی دیگر در پاسخ به سؤال کوچینگ چیست؟ می‌توان گفت: کوچینگ فرایندی مبتنی بر قوت‌هاست؛ در این فرایند کوچ بر قوت‌های فرد بیش از ضعف‌های او تمرکز و به تحقق‌بخشیدن ظرفیت‌های او کمک می‌کند.
به‌عنوان بخشی از فرایند کوچینگ، کوچ به صحبت‌های مراجع گوش داده و با طرح سؤال به مراجع در حل مسائلش و تحقق اهدافش کمک می‌کند. سه مهارت مهم در کوچینگ مؤثر عبارت‌اند از: گوش‌دادنِ فعال و پرسش‌گری (کاوش برای اطلاعات) و بازخورددادن. کوچ از این مهارت‌ها به‌جای ارائۀ راه‌حل یا جهت‌دهی به فرد استفاده می‌کند.
در کوچینگِ قوت‌محور پیش از آنکه فرد به میانه فرایند کوچینگ برسد، ثبات شخصیت پیدا می‌کند. این ثباتِ شخصیت باعث می‌شود انعطاف‌پذیری، علایق فرد، ترجیحات و توانایی‌هایش هدفمند شود.
اگر بخواهیم این موضوع را در حوزۀ کسب‌وکار (کوچینگ کسب و کار) بررسی کنیم، می‌توانیم بگوییم شرکت‌ها با تمرکز بر قوت‌های کارکنانشان می‌توانند توانایی‌های بالقوۀ آن‌ها را محقق کنند.
بر مبنای یک همه‌پرسی تنها ۲۰درصد از کارکنان در سازمان‌های بزرگ اظهار دارند فرصت انجام کارهایی به آن‌ها داده می‌شود که در آن بهترین هستند.
کوچینگ فرایند رشد و تحول
کوچ ،فردی است که در کنار کوچی قرار می‌گیرد، همراهِ او می‌شود تا هدف گذاری کرده و به اهدافش دست یافته و به موفقیت برسد. کوچ در این فرایند افکار و رویکردهای کوچی را به او بازتاب می‌دهد و به او کمک می‌کند تا با نوع نگاه خودش با مسائل آشنا شود، قوت‌ها و ضعف‌های خودش را ببیند، امکانات و فرصت‌ها را بیابد و بهترین تصمیم‌ها را بگیرد؛ تصمیماتی که به رشد کسب‌وکار و زندگی‌اش کمک می‌کند؛ بنابراین مربیگری بیش از هر‌چیز باعث می‌شود تا مراجع به خودآگاهی برسد.
اگر می‌خواهید هدف گذاری را به‌صورت حرفه‌ای یاد یگیرید نگاهی به دوره هدف گذاری مدیربان بیندازید.
کوچ کیست و چه مسئولیت‌هایی دارد؟
مهارت کوچینگ وقتی در فردی نهادینه شود، کمک زیادی به بهبود کیفیت ارتبطات او می‌کند؛ به‌عبارتی باعث ارتباط مؤثر با اطرافیان می‌شود.کوچ، شخصی است که این مهارت را به‌خوبی یاد گرفته و در شخصیت و رفتار او نهادینه شده است؛ بنابراین می‌تواند ارتباط مؤثری با مراجعانش برقرار کند. در ادامه این ارتباط موثر را بیشتر برایتان باز می‌کنیم.
- کوچ، فردی است که برای مراجعش احترام قائل است و به او به‌عنوان شخصی می‌نگرد که متخصص زندگی و کار خودش است. کوچ معتقد است هر فرد، خلاق، مدیر و کامل است.
- کوچ‌ها افرادی هستند که اصول اخلاقی را به‌خوبی رعایت می‌کنند؛ هیچ‌گاه مراجعانشان را قضاوت و نصیحت نمی‌کنند، امین و رازدار آن‌ها هستند و زمینۀ گفت‌وگوی مراجع را در فضایی امن فراهم می‌کنند؛ فضایی که به شکوفایی مراجع کمک می‌کند. بنابراین می‌توان گفت در جلسات کوچینگ کوچ مسئولیت‌های زیر را به عهده دارد:
- کشف و شفاف‌سازیِ اهداف مراجع و هم‌راستا کردنِ مراجع با آن‌ها؛
- تشویق مراجع برای رسیدن به خودآگاهی؛
- کمک به مراجع برای استخراج راهبردهای مسأله‌اش؛
- حفظ مسئولیت پذیری و پاسخ گوییِ مراجع در قبال مسأله‌اش؛
- کمک به مراجع برای بهبود چشمگیرِ چشم‌اندازش دربارۀ کار و زندگی.
ارتباط مؤثر مربی با مراجع کمک می‌کند تا مراجع در مسیر جلسات کوچینگ بهترین و عملی‌ترین راه‌حل مسأله‌اش را (با کمک کوچ) پیدا کند.
کاربرد کوچینگ در زندگی شما چیست؟
کوچ در طی جلسات کوچینگ به شما کمک می‌کند تا به دستاوردهای زیر برسید:
- در مسیر پیشرفت تلاش کنید؛
- از تفاوتِ بین نقاط قابل بهبود مهم (که باید برطرف شوند) و نقاط قابل بهبود بی‌اهمیت (که باید نادیده گرفته شوند) آگاه شوید؛
- وقت و انرژی‌تان را فقط صَرف فرصت‌های مفید و متمرکز کنید؛
- مزیتِ رقابتی به دست آورید؛
- در مسیر اهدافتان و در حرکت از نقطۀ A به نقطۀ B سریع‌تر حرکت کنید. این موضوع به شما کمک می‌کند خودتان را از سایرین متمایز کنید؛ درنتیجه می‌توانید در بازۀ زمانی کوتاه‌تری خودتان را ارتقا دهید؛
- به‌جای اینکه بنشینید و به این فکر کنید که چه تصمیمی بگیرید، به فردی عملگرا تبدیل شده و دست به اقدام و حرکت بزنید؛ درواقع شرکت در جسات کوچینگ باعث تقویت عملگرایی در شما می‌شود.
- مهارت‌هایی را به دست آورید که از نظر رهبری و مدیریت در دنیای کسب‌وکار و توسعه فردی امروز بسیار مهم هستند؛
- در جلسات کوچینگ می‌توانید مهارتهای پرسیدنِ سؤالات قدرتمند و گوش‌دادن فعال را بیاموزید و در مدیریت کسب‌وکار و همچنین در مسیر رشد و توسعه فردی‌تان استفاده کنید؛
- تعهد کاری‌تان افزایش پیدا کند. براساس مطالعۀ انجام‌شده توسط «مؤسسۀ گالوپ» در سراسر جهان تنها ۱۳درصد از کارمندان به کارشان متعهدند؛ درحالی‌که در شرکت‌هایی که به‌صورت منظم از خدمات کوچینگ استفاده می‌کنند، این عدد به ۶۵درصد می‌رسد؛
- زندگی شادتری داشته باشید. ازآنجایی‌که کوچینگ به شما کمک می‌کند تا ارزش‌هایِ شخصی‌تان را شناخته و اولویت‌بندی کنید، عملکرد شما متمرکز بر اهدافی می‌شود که هم‌جهت با ارزش‌های شخصی شماست؛ بنابراین از هرج‌ومرج و بی‌نظمی ذهنی و عملکردی دور خواهید شد. این موضوع رضایت خاطر شما را در زندگیِ شخصی و حرفه‌ای‌تان افزایش می‌دهد.
حالا که دانستید کوچینگ چیست، تفاوت‌های آن را با حوزه‌های مشابه بیان می‌کنیم.
تفاوت مربیگری (کوچینگ) و مشاوره در چیست؟
در مشاوره تمرکز مشاور بر درمان دردهای روحی و روانیِ مراجع است و رویکرد آن نگاه به گذشتۀ فرد است؛ اما در مربیگری تمرکز بر زمان حال و آینده و رسیدن کوچی به اهدافش است. کوچینگ فرایند درمانی نیست؛ بلکه فرایند ارتقای کیفیت و تحول بر مبنای تغییرات خودجوش است.
در مشاوره مشاوران مشکلات مراجع را تشخیص می‌دهند، برای آن راهکار ارائه می‌دهند و گاهی اوقات راه‌حل‌ها را اجرا می‌کنند؛ اما در کوچینگ فرض بر این است افراد یا گروه‌ها توانایی تولید راه‌حل‌های خودشان را دارند. رویکرد کوچینگ چارچوب حمایتی کوچ مبتنی بر کشف کردن است،.
تفاوت کوچینگ و آموزش در چیست؟
در آموزش، یادگیری به‌صورت مستقیم صورت می‌گیرد و قابلیتِ انجام به‌صورت گروهی وجود دارد و با وجود آموزش گروهی کیفیت آموزش کاهش نمی‌یابد. هدف معلم یا استاد انتقال دانش و توسعۀ مهارت در آموزش‌گیرنده است و برای رسیدن به این هدف هم فرایند آموزش و هم محتوای آموزشی را مدیریت می‌کند؛ به‌عبارتی در آموزش معلم سرفصل‌هایی را برای آموزش به یادگیرنده مدون می‌کند.
در این فرایند آموزش به‌صورت خطی و براساس برنامه آموزشی از قبل تدوین‌شده اتفاق می‌افتد؛ درحالی‌که در کوچینگ فرایند یادگیری کمتر خطی است و براساس برنامۀ آموزشی رخ نمی‌دهد.
تفاوت کوچینگ و منتورینگ در چیست؟
در منتورینگ تعامل به‌صورت فردبه‌فرد انجام می‌شود و هدف آن تسهیل توسعه حرفه‌ای است. منتور یا مرشد فردِ ارشدی است که درزمینۀ مشابه کار کرده و تجربه‌اش را از طریق توصیه‌هایی به مراجع منتقل می‌کند.
برای پاسخ به این سؤال که چه‌چیزی کوچینگ را از سایر حرفه‌های خدماتی متمایز می‌کند، می‌توان گفت: کوچینگ حرفه‌ای است که بر تعیین اهداف، ایجاد نتیجه ها و مدیریت تغییر فردی متمرکز است.
سلف کوچینگ چیست؟
بعد از پرداختن به اینکه کوچینگ چیست، می‌خواهیم دربارۀ سلف کوچینگ صحبت کنیم. سلف کوچینگ که معادل فارسی آن خودکوچینگ است، فرایندی است که فرد در طی آن خودش را کوچ می‌کند.
در سلف کوچینگ شخص باید شرایط زیر را داشته باشد تا بتواند خودش را کوچ کند:
- بداند کوچینگ چیست و دقیقا آن را یاد بگیرد؛
- بتواند ذهنش را باز کند و بتواند به مسأله‌اش با دید بازتری بنگرد؛
- با مسأله‌اش انس نگرفته باشد و بتواند از آن فاصله بگیرد.
جلسه کوچینگ معمولاً چگونه برگزار می‌شود؟
- جلسات کوچینگ به‌صورت فردبه‌فرد و به‌شکل حضوری یا تلفنی برگزار و مدت هر جلسه از قبل تعیین می‌شود. بین جلساتِ برنامه‌ریزی‌شدۀ کوچینگ از مراجع خواسته می‌شود اقدامات خاصی را انجام دهد. کوچ ممکن است منابع اضافی از قبیل pdf، کتاب‌ها، مقالات، اسلایدها، فایل‌های صوتی و… به مراجع معرفی کند.
- مدت جلسات کوچینگ باتوجه‌به ترجیحات و نیازهای مراجع متفاوت است. برای انواع خاصی از کوچینگ این دوره سه تا شش ماه طول می‌کشد. برای انوع دیگر کوچینگ ممکن است مراجع تشخیص دهد مدت طولانی‌تری نیاز دارد تا از خدمات کوچینگ استفاده کند. عوامل مؤثر بر مدت جلسات کوچینگ عبارت‌اند از: انواع اهداف، تناوب جلسات کوچینگ و هزینه مدنظر مراجع برای استفاده از خدمات کوچینگ.
نتیجه‌گیری
مربی گری ماهیتا بیشتر قابل مقایسه با مشاوره است؛ اما برخلاف مشاوره در جلسات کوچینگ، کوچ یا مربی راهکاری به مراجع نمی‌دهد؛ بلکه او را تشویق و همراهی و رهیاری می‌کند؛ زیرا هدف coaching توسعه فردی و شکوفایی مراجع است.
