هیچ محصولی در سبد خرید نیست.
مقالات کوچینگ
کوچینگ چیست و کوچ چه کاری انجام می‌دهد؟
۱۳
آذر
آذر
آیا تابه‌حال به این فکر کرده‌اید که برای حل مسائل فردی و شغلی‌تان به چه‌کسی مراجعه کنید تا به بهترین و عملی‌ترین راه‌حل برسید؟ بهترین فرد کسی است که به شما کمک کند تا خودتان راه‌حلی ریشه‌ای و عمیق برای مسأله‌تان پیدا کنید؛ به‌عبارتی به‌جای پختن غذا برای شما آشپزی یادتان بدهد؛ به‌جرأت می‌توانیم بگوییم این اتفاق در کوچینگ رخ می‌دهد. در این مقاله قصد داریم به این بپردازیم که کوچینگ چیست و کوچ در فرایند کوچینگ چه‌کاری انجام می‌دهد. سپس تفاوت کوچینگ یا مربیگری را با حوزه‌های مشابه‌اش بیان کنیم. با ما همراه باشید.
راهنمای مطالعه مقاله
آیا در طول زندگی‌تان روزی را بدون مسئله یا چالشی گذرانده‌اید؟ به نظر می‌رسد تنها کسانی به این سوال، «بله» می‌گویند که از این دنیا رفته‌اند و دیگر مسئولیت و تعهدی بر دوش‌شان نیست! در این مقاله می‌خواهیم به این بپردازیم که مربیگری یا کوچینگ چیست تا یکی از مؤثرترین راه‌های حل مسأله را به شما معرفی کنیم؛ مسائلی که در ابعاد مختلف زندگی با آن‌ها مواجه می‌شویم.
از زمان تولد بشر مسائل مختلفی وجود داشته‌اند که باید حل می‌شدند؛ از خوراک و پوشاک و مسکن در عصر حجر گرفته تا رضایت شغلی و تعادل در روابط میان‌فردی و خدمت به دیگران در عصر حاضر.
چالش همواره با ما بوده است؛ ولی آنچه با گذشت زمان تغییر می‌کند، نحوۀ حل چالش یا مسأله است! مربیگری به شما کمک می‌کند تا با رسیدن به خودآگاهی و درنتیجه با دیدِ بازتری مسائلتان را حل کنید.
تاریخچه کوچینگ چیست؟
کوچ (Coach) که در لغت به‌معنای مربی و کمک‌مربی است، زمانی به کالسکه‌هایی گفته می‌شد که وسیلۀ رایج حمل‌و‌نقل مردم بود؛ یعنی مردم در آن زمان از این کالسکه‌ها برای رفتن از مبدأ به مقصد خود استفاده می‌کردند.
جالب است بدانید اولین‌بار کالسکه در روستایی به نام کاکس در کشور مجارستان ساخته شد. این کالسکه‌ها که بزرگ‌تر و راحت‌تر از کالسکه‌های معمول آن زمان بودند، کاکس نامیده شدند. بعدها این کلمه در زبان انگلیسی به کوچ تغییر کرد.
اگر بخواهیم ارتباط بین کلمه کوچ و کاکس را بیان کنیم، می‌توانیم بگوییم شخصی که امروزه او را کوچ می‌نامیم نیز کسی است که کمک می‌کند تا مراجعِ او از وضعیت موجودش (مبدأ) به وضعیت مطلوب (مقصد) خودِ مراجع برسد؛ به‌عبارتی معنی کوچینگ، مربی یا راهبر به سمت موفقیت است.
برای آشنایی بیشتر با تاریخچه مربیگری پیشنهاد می‌کنیم مقاله تاریخچه کوچینگ را بخوانید.
اگر تمایل دارید در آینده در شغل کوچینگ مشغول به کار شوید، پیشنهاد می‌کنیم در دوره کوچینگ «کوچ ماهر» شرکت کنید تا کوچینگ را به‌صورت اصولی و حرفهای و منطبق بر ۸ صلاحیت (ICF) یاد بگیرید.
مهارت یا علم کوچینگ (مربیگری)؟
بهتر است در ابتدا به این سوال پاسخ بدهیم: کوچینگ علم است یا مهارت؟ مربیگری را بیشتر به‌عنوان مهارت می‌شناسند؛ زیرا یادگیری مهارت به تمرین و کار عملی نیاز دارد؛ اما تقریباً هر مهارتی نیازمند مباحث علمی مربوط به حوزۀ خودش است تا بتواند به بهترین نحو انجام شود؛ در نتیجه کوچینگ تلفیق علم و هنر است؛ بنابراین هم در دستۀ مهارت قرار می‌گیرد و هم در دستۀ علم.
تعریف coaching
در پاسخ به این سؤال که مربی گری چیست؟ می‌توانیم بگوییم: کوچینگ فرایندی مکالمه‌محور است؛ این فرایند شامل جلساتی است که در آن کوچ زمینۀ یادگیریِ و رشد و توسعه فردی یا حتی تحول فردی مراجع (کوچی) را از طریق کشف استعدادها و مهارتهای کلیدیِ او فراهم می‌کند.
در مقاله کوچینگ فردی بیشتر درباره این صحبت کرده‌ایم که چطور در جلسات کوچینگ رشد فردی مراجع اتفاق می‌افتد.
در ویدیو زیر آقای فقیری، مدرس حرفهای مهارتهای کوچینگ مبحث مربیگری یا کوچینگ را به‌طور کامل باز کرده و شرح می‌دهند.
کوچ کیست و چه مسئولیت‌هایی دارد؟
مهارت کوچینگ وقتی در فردی نهادینه شود، کمک زیادی به بهبود کیفیت ارتبطات او می‌کند؛ به‌عبارتی باعث ارتباط مؤثر با اطرافیان می‌شود.کوچ، شخصی است که این مهارت را به‌خوبی یاد گرفته و در شخصیت و رفتار او نهادینه شده است؛ بنابراین می‌تواند ارتباط مؤثری با مراجعانش برقرار کند. در ادامه این ارتباط موثر را بیشتر برایتان باز می‌کنیم.
کوچ، فردی است که برای مراجعش احترام قائل است و به او به‌عنوان شخصی می‌نگرد که متخصص زندگی و کار خودش است. کوچ معتقد است هر فرد، خلاق، مدیر و کامل است.
- کوچ‌ها افرادی هستند که اصول اخلاقی را به‌خوبی رعایت می‌کنند؛ هیچ‌گاه مراجعانشان را قضاوت و نصیحت نمی‌کنند، امین و رازدار آن‌ها هستند و زمینۀ گفت‌وگوی مراجع را در فضایی امن فراهم می‌کنند؛ فضایی که به شکوفایی مراجع کمک می‌کند. بنابراین می‌توان گفت در جلسات کوچینگ کوچ مسئولیت‌های زیر را به عهده دارد:
- کشف و شفاف‌سازیِ اهداف مراجع و هم‌راستا کردنِ مراجع با آن‌ها؛
- تشویق مراجع برای رسیدن به خودآگاهی؛
- کمک به مراجع برای استخراج راهبردهای مسأله‌اش؛
- حفظ مسئولیت پذیری و پاسخ گوییِ مراجع در قبال مسأله‌اش؛
- کمک به مراجع برای بهبود چشمگیرِ چشم‌اندازش دربارۀ کار و زندگی.
ارتباط مؤثر مربی با مراجع کمک می‌کند تا مراجع در مسیر جلسات بهترین و عملی‌ترین راه‌حل مسأله‌اش را (با کمک کوچ) پیدا کند.
اگر می‌خواهید هدف گذاری را به‌صورت حرفهای یاد یگیرید نگاهی به دوره هدف گذاری مدیربان بیندازید.
هدف کوچینگ چیست؟
هدف کلی مربیگری رساندن مخاطب از سطح معمول به سطح مطلوبش است. این رساندن با گفتگو، بازخورددادن، پرسش‌گری و گوش‌دادن فعال اتفاق می‌افتد. در جلسۀ ابتدایی مقصدی مشخص می‌شود که مخاطب قصد دارد با کمک کوچ یا مربی به آن برسد.
در طی جلسات و با کمک کوچ سریع‌ترین و مطلوب‌ترین راهِ رسیدن به هدف مراجع شناسایی و انتخاب می‌شود. مراجع نیز شروع به پیمودن این مسیر می‌کند.
مایندست یا طرز فکر کوچینگ چیست؟
در دیالوگ کوچینگی مایندسِت یا طرز فکر کوچینگی حاکم است. این طرز فکر، به چند اصل معتقد است:
• مراجع یا کوچی متخصص حوزۀ خودش است؛ درنتیجه خودش راه‌حل مسأله‌اش را می‌داند؛ درواقع فقط لازم است با شنیدن فعال و بازخورددادن، آن را به یاد بیاورد.
• همیشه چند راه برای رسیدن به مقصد وجود دارد؛ فقط کافی است خلاقیت‌مان را به‌کار بگیریم تا راه‌های دیگر را هم بیابیم.
• هشتاد درصد صحبت‌‌هایی که در جلسه انجام می‌شود، توسط مراجع و کوچ فقط بیست درصد صحبت می‌کند (آن هم برای بازخورد دادن حرفهای مراجع به خودش).
• قضاوت یا پیش‌داوری در این مایندست جایگاهی ندارد و کوچ باید نسبت به مراجع و مسأله‌اش خالی‌الذّهن باشد.
• مالک جلسه، مراجع و مدیر جلسه کوچ است؛ درنتیجه مراجع مشخص می‌کند که درباره چه موضوعی صحبت شود و کوچ هم روند جلسه را مدیریت می‌کند.
بیل گیتس می‌گوید:
هرکسی به یک کوچ (مربی یا رهیار) نیاز دارد؛
کاربردهای کوچینگ در ابعاد مختلف زندگی
کوچ در طی جلسات به شما کمک می‌کند تا به دستاوردهای زیر برسید:
- در مسیر پیشرفت تلاش کنید؛
- از تفاوتِ بین نقاط قابل بهبود مهم (که باید برطرف شوند) و نقاط قابل بهبود بی‌اهمیت (که باید نادیده گرفته شوند) آگاه شوید؛
- وقت و انرژی‌تان را فقط صَرف فرصت‌های مفید و متمرکز کنید؛
- مزیت رقابتی به دست آورید؛
- در مسیر اهدافتان و در حرکت از نقطۀ A به نقطۀ B سریع‌تر حرکت کنید. این موضوع به شما کمک می‌کند خودتان را از سایرین متمایز کنید؛ درنتیجه می‌توانید در بازۀ زمانی کوتاه‌تری خودتان را ارتقا دهید؛
- به‌جای اینکه بنشینید و به این فکر کنید که چه تصمیمی بگیرید، به فردی عملگرا تبدیل شده و دست به اقدام و حرکت بزنید؛ درواقع شرکت در جسات کوچینگ باعث تقویت عملگرایی در شما می‌شود.
- مهارت‌هایی را به دست آورید که از نظر رهبری سازمان و مدیریت در دنیای کسب‌وکار و توسعه فردی امروز بسیار مهم هستند؛
در جلسات مربیگری می‌توانید مهارتهای پرسیدنِ سؤالات قدرتمند و گوش‌دادن فعال را بیاموزید و در مدیریت کسب‌وکار و همچنین در مسیر رشد و توسعه فردی‌تان استفاده کنید؛
- تعهد کاری‌تان افزایش پیدا کند. براساس مطالعۀ انجام‌شده توسط «مؤسسۀ گالوپ» در سراسر جهان تنها ۱۳درصد از کارمندان به کارشان متعهدند؛ درحالی‌که در شرکت‌هایی که به‌صورت منظم از خدمات کوچینگ استفاده می‌کنند، این عدد به ۶۵درصد می‌رسد؛
- زندگی شادتری داشته باشید. ازآنجایی‌که مربیگری به شما کمک می‌کند تا ارزش‌هایِ شخصی‌تان را شناخته و اولویت‌بندی کنید، عملکرد شما متمرکز بر اهدافی می‌شود که هم‌جهت با ارزش‌های شخصی شماست؛ بنابراین از هرج‌ومرج و بی‌نظمی ذهنی و عملکردی دور خواهید شد. این موضوع رضایت خاطر شما را در زندگیِ شخصی و حرفه‌ای‌تان افزایش می‌دهد.
کوچینگ مناسب چه کسانی است؟
مخاطبین مربیگری افرادی هستند که از لحاظ سلامت روان در حالت طبیعی قرار دارند و می‌خواهند به جایگاه عالی برسند؛ به‌عبارتی پیشنهاد نمی‌شود افرادی که دچار اختلال در سلامت روان هستند، از کوچینگ استفاده کنند؛ زیرا کوچینگ بر زمان حال و آینده تمرکز دارد.
معمولاً این دسته افراد در گذشته‌شان دچار اختلالی شده‌اند؛ بنابراین تمرکزشان بر زمان گذشته است؛ به‌اصطلاح کشتی‌شان در گذشته لنگر انداخته است! این افراد باید ابتدا به سایر حوزه‌های حمایتگری مراجعه کرده و پس از رفع مسئله‌‌شان می‌توانند از کوچینگ استفاده کنند.
مربیگری چه جایگاهی در حوزۀ حمایتگری دارد؟
حوزه حمایتگری شامل روان‌درمانگری (تراپی)، روانشناسی، مشاوره و… است. اگر حمایتگری را به سیاره زمین تشبیه کنیم، قاره‌ها همان روانشناسی، تراپی، مشاوره و… است. می‌توان گفت کوچینگ را به اقیانوس‌هایی تشبیه کرد که این قاره‌ها را احاطه کرده‌اند؛ همان‌طور که نه قاره‌ها و نه آب‌ها جای یکدیگر را نمی‌گیرند، حوزه‌های حمایتگری نیز نمی‌توانند خلا یکدیگر را پر کنند.
حالا که دانستید مربیگری چیست، تفاوت‌های آن را با حوزه‌های مشابه بیان می‌کنیم. البته در مقاله مقایسه مشاغل نرم حوزه حمایتگری به‌طور کامل این تفاوت‌ها را توضیح داده‌ایم.
تفاوت مربیگری (کوچینگ) و مشاوره در چیست؟
در مشاوره تمرکز مشاور بر درمان دردهای روحی و روانیِ مراجع است و رویکرد آن نگاه به گذشتۀ فرد است؛ اما در مربیگری تمرکز بر زمان حال و آینده و رسیدن کوچی به اهدافش است. کوچینگ فرایند درمانی نیست؛ بلکه فرایند ارتقای کیفیت و تحول بر مبنای تغییرات خودجوش است.
در مشاوره مشاوران مشکلات مراجع را تشخیص می‌دهند، برای آن راهکار ارائه می‌دهند و گاهی اوقات راه‌حل‌ها را اجرا می‌کنند؛ اما در کوچینگ فرض بر این است افراد یا گروه‌ها توانایی تولید راه‌حل‌های خودشان را دارند. رویکرد کوچینگ چارچوب حمایتی کوچ مبتنی بر کشف کردن است،.
تفاوت کوچینگ و آموزش در چیست؟
در آموزش، یادگیری به‌صورت مستقیم صورت می‌گیرد و قابلیتِ انجام به‌صورت گروهی وجود دارد و با وجود آموزش گروهی کیفیت آموزش کاهش نمی‌یابد. هدف معلم یا استاد انتقال دانش و توسعۀ مهارت در آموزش‌گیرنده است و برای رسیدن به این هدف هم فرایند آموزش و هم محتوای آموزشی را مدیریت می‌کند؛ به‌عبارتی در آموزش معلم سرفصل‌هایی را برای آموزش به یادگیرنده مدون می‌کند.
در این فرایند آموزش به‌صورت خطی و براساس برنامه آموزشی از قبل تدوین‌شده اتفاق می‌افتد؛ درحالی‌که در مربیگری فرایند یادگیری کمتر خطی است و براساس برنامۀ آموزشی رخ نمی‌دهد.
تفاوت کوچینگ و منتورینگ در چیست؟
در منتورینگ تعامل به‌صورت فردبه‌فرد انجام می‌شود و هدف آن تسهیل توسعه حرفهای است. منتور یا مرشد فردِ ارشدی است که درزمینۀ مشابه کار کرده و تجربه‌اش را از طریق توصیه‌هایی به مراجع منتقل می‌کند.
برای پاسخ به این سؤال که چه‌چیزی مربیگری را از سایر حرفه‌های خدماتی متمایز می‌کند، می‌توان گفت: کوچینگ حرفهای است که بر تعیین اهداف، ایجاد نتیجه ها و مدیریت تغییر فردی متمرکز است.
ساختار جلسه کوچینگ به چه صورت است؟
به طور معمول جلسات کوچینگ به‌مدت سه ماه (هفته‌ای یک جلسۀ یک ساعته) برگزار می‌شود تا بتواند به‌اندازۀ مدنظر مؤثر باشد؛ البته کوچینگ از جنس تحول است نه تغییر؛ به این معنی که فرایندی مستمر و صبورانه است که باید طی شود تا بتواند تاثیرات ماندگاری داشته باشد.
- جلسات کوچینگ به‌صورت فردبه‌فرد و به‌شکل حضوری یا تلفنی برگزار و مدت هر جلسه از قبل تعیین می‌شود. بین جلساتِ برنامه‌ریزی‌شدۀ کوچینگ از مراجع خواسته می‌شود اقدامات خاصی را انجام دهد. کوچ ممکن است منابع اضافی از قبیل pdf، کتاب‌ها، مقالات، اسلایدها، فایل‌های صوتی و… به مراجع معرفی کند تا مراجع با هدف گذاری و برنامه ریزی به آن‌ها برسد.
- مدت جلسات کوچینگ باتوجه‌به ترجیحات و نیازهای مراجع متفاوت است. برای بعضی از انواع کوچینگ این دوره سه تا شش ماه طول می‌کشد. برای انوع دیگر کوچینگ ممکن است مراجع تشخیص دهد مدت طولانی‌تری نیاز دارد تا از خدمات کوچینگ استفاده کند.
عوامل مؤثر بر مدت جلسات کوچینگ عبارت‌اند از: انواع اهداف، تناوب جلسات کوچینگ و هزینه مدنظر مراجع برای استفاده از خدمات کوچینگ.
عوامل مؤثر در هزینه جلسات کوچینگ
هزینه هر جلسه کوچینگ به چند مولفه بستگی دارد است که زیر فهرست کرده‌ایم:
- موضوع جلسات؛
- میزان سابقۀ کوچ؛
- تعداد جلسات؛
- سایر خدمات مورد انتظار مراجع از کوچ.
سوالات متداول درباره کوچینگ
کوچینگ فرایندی مکالمه‌محور است؛ این فرایند شامل جلساتی است که در آن کوچ زمینۀ یادگیریِ و رشد و توسعه فردی یا حتی تحول فردی مراجع (کوچی) را از طریق کشف استعدادها و مهارتهای کلیدیِ او فراهم می‌کند.
کوچ‌ها افرادی هستند که اصول اخلاقی را به‌خوبی رعایت می‌کنند؛ هیچ‌گاه مراجعانشان را قضاوت و نصیحت نمی‌کنند، امین و رازدار آن‌ها هستند و زمینۀ گفت‌وگوی مراجع را در فضایی امن فراهم می‌کنند؛ فضایی که به شکوفایی مراجع کمک می‌کند؛ بنابراین می‌توان گفت در جلسات کوچینگ کوچ مسئولیت‌های زیر را به عهده دارد:
- کشف و شفاف‌سازیِ اهداف مراجع و هم‌راستا کردنِ مراجع با آن‌ها؛
- تشویق مراجع برای رسیدن به خودآگاهی؛
- کمک به مراجع برای استخراج راهبردهای مسأله‌اش؛
- حفظ مسئولیت پذیری و پاسخ گوییِ مراجع در قبال مسأله‌اش؛
- کمک به مراجع برای بهبود چشمگیرِ چشم‌اندازش دربارۀ کار و زندگی.
نتیجه‌گیری
در این مقاله به این پرداختیم که کوچینگ چیست؟ مربی گری ماهیتا بیشتر قابل مقایسه با مشاوره است؛ اما برخلاف مشاوره در جلسات کوچینگ، کوچ یا مربی راهکاری به مراجع نمی‌دهد؛ بلکه او را تشویق و همراهی و رهیاری می‌کند؛ زیرا هدف coaching توسعه فردی و شکوفایی مراجع است.
سلام
یک جایی خوندم که ریشه کلمه کوچینگ به کیف برمی گرده. شما اینجا گفتید به کلمه کالسکه برمی گرده.
کدوم درسته؟