مدیریت استراتژیک مالی چیست و انواع استراتژی های مالی کدام است؟

مدیریت مالی استراتژیک چیست؟

مدیریت استراتژیک مالی ترکیبی از دو مفهوم مدیریت مالی و استراتژی است؛ به‌عبارتی بعد از اینکه استراتژی کلی سازمان مشخص شد، مدیریت امور مالی باید در راستای استراتژی سازمان قرار بگیرد و انجام شود تا سازمان را به اهداف بلندمدتش برساند و این همان مفهوم مدیریت مالی استراتژیک است.

برای اینکه یک سازمان بتواند منابع مالی خودش را به‌صورت استراتژیک مدیریت کند، باید اهداف مالی مشخصی داشته باشد، منابع مالی موجود سازمان شناسایی شده و سپس برنامه‌ای برای استفاده از این منابع مالی و همچنین تحقق اهداف مالی سازمان تدوین شود. به این برنامه، برنامه استراتژیک مالی می‌گویند که نگاهی دقیق به استراتژی کلی سازمان دارد.

مدیریت استراتژیک مالی عبارت است از: برنامه ریزی مالی به‌صورت استراتژیک (یعنی در راستای استراتژی سازمان) به همراه اجرا و نظارت بر آن. درواقع زمانی که استراتژی کلی شرکت مشخص شد و سازمان در مسیر درست برنامه‌ریزی انجام‌شده قرار گرفت و تمومی سطوح سازمان به این آگاهی رسیدند که که باید مسیری را در پیش بگیرند، مرحله بعد از آن اجرای استراتژی‌های تعیین‌شده است.

تمامی این برنامه‌ریزی‌ها برای آن انجام ‌می‌شود که مرحله اجرا با نظم و دقت بیشتری به انجام برسد. پس از مرحله اجرا باید نظارت و کنترل را در دستور کار قرار داد. به بیان دیگر در مراحل بعد باید نحوه اجرا و صحیح بودن آن باید کنترل و رصد تا درستی انجام آن تایید شود.

پیشنهاد می‌کنیم حتما دو مقاله زیر را مطالعه کنید:

• برنامه ریزی استراتژیک چیست؟
• مدیریت استراتژیک چیست؟

تعریف استراتژی مالی

استراتژی مالی، مسیری است که برای مدیریت پول و سرمایه یک سازمان در نظر می‌گیریم. این مسیر باید سازمان را به اهداف مالی‌اش برساند. استراتژی مالی به سازمان کمک می‌کند تا تصمیمات هوشمندانه‌ای درباره تأمین مالی، تخصیص منابع و مدیریت پول خود بگیرد تا به اهداف خود برسد.

تمامی این تصمیمات باید در راستای همان اهداف و استراتژی کلی سازمان باشد که در بالا به آن اشاره ‌کرده‌ایم. اگر بخواهیم شفاف بگوییم، هدف اصلی استراتژی مالی حداکثر کردن منافع شرکای شرکت با استفاده از تصمیمات درست درباره استفاده از منابع مالی است.

استراتژی مالی وظیفه دارد سود سازمان را به حداکثر برساند، نرخ بازگشت سرمایه قابل قبولی داشته باشد، ارزش خالص یک سازمان را حفظ کند، افزایش دهد و یا به حداکثر برساند.

انواع استراتژی‌های مالی

انواع استراتژی‌های مالی را می‌توان به دو دسته کلی تقسیم کرد

• استراتژی‌های مالی کوتاه‌مدت: این استراتژی‌ها برای رسیدن به اهداف مالی کوتاه‌مدت مانند پرداخت صورتحساب‌ها، پس انداز برای اهداف کوتاه مدت و مدیریت جریان نقدی استفاده می‌شوند.
• استراتژی‌های مالی بلند مدت: این استراتژی‌ها برای رسیدن به اهداف مالی بلندمدت استفاده می‌شوند.

در ادامه به بعضی از انواع استراتژی‌های مالی کوتاه مدت و بلند مدت اشاره می‌کنیم:

استراتژی مالی کوتاه مدت

۱. استراتژی مدیریت جریان نقدی

یک سازمان ممکن است استراتژی مدیریت جریان نقدی را برای اطمینان از اینکه همیشه پول کافی برای پرداخت صورتحساب‌ها و هزینه‌های عملیاتی وجود دارد، اتخاذ کند. این استراتژی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• ایجاد بودجه ماهانه یا فصلی برای پیش بینی جریان نقدی
• ایجاد ذخایر نقدی برای پوشش هزینه‌های غیرمنتظره
• مدیریت بدهی‌های سازمان به‌طور موثر

۲. استراتژی پس انداز

یک سازمان ممکن است استراتژی پس انداز را برای اهداف کوتاه مدت مانند خرید تجهیزات جدید یا انجام تعمیرات اساسی اتخاذ کند. این استراتژی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• تخصیص مقدار مشخصی از درآمد ماهانه به حساب پس انداز
• استفاده از برنامه‌های پس انداز اتوماتیک برای کمک به حفظ پس انداز منظم

۳. استراتژی مدیریت بدهی

یک سازمان ممکن است استراتژی مدیریت بدهی را برای کاهش بدهی‌های خود و بهبود وضعیت مالی خود اتخاذ کند. این استراتژی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• پرداخت بدهی‌های با نرخ بهره بالا به اولویت
• مذاکره با وام دهندگان برای کاهش نرخ بهره یا اقساط
• استفاده از برنامه‌های بازپرداخت بدهی برای کمک به مدیریت بدهی‌ها

استراتژی‌های مالی بلند مدت برای سازمان‌ها

۱. استراتژی مدیریت ریسک

یک سازمان ممکن است استراتژی مدیریت ریسک را برای کاهش ریسک سرمایه گذاری خود انتخاب کند. این استراتژی ممکن است شامل موارد زیر باشد

• انجام تحقیقات قبل از سرمایه گذاری
• استفاده از ابزارهای مدیریت ریسک مانند بیمه
• داشتن یک برنامه واکنش به بحران در صورت بروز ریسک

۲. استراتژی سرمایه گذاری

یک سازمان ممکن است استراتژی سرمایه گذاری را برای رشد بلند مدت سرمایه خود انتخاب کند. این استراتژی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• سرمایه گذاری در سهام، اوراق قرضه یا سایر دارایی‌ها
• استفاده از یک سبد متنوع از سرمایه‌گذاری‌ها برای کاهش ریسک
• مدیریت ریسک سرمایه‌گذاری خود به‌طور فعال

عناصر اصلی استراتژی مالی

در هنگام تدوین استراتژی‌های مالی سازمان باید مواردی را در نظر گرفت. این موارد عناصر اصلی استراتژی مالی هستند و عبارتند از:

• منابع مالی: سازمان از کجا پول می‌آورد؟
• ساختار هزینه: هزینه‌های اداره کسب‌وکار چقدر است؟
• پتانسیل سودآوری: کسب‌وکار چقدر می‌تواند پول درآورد؟
• عملکردهای حسابداری: هزینه‌های سازمان چگونه ردیابی، کنتزل و گزارش می‌شود؟
• مزایای استراتژی‌های مالی: استراتژی‌های مالی در نظر گرفته شده برای سازمان چه مزایایی دارد؟

اهمیت داشتنِ استراتژی مالی برای سازمان

اغراق نیست اگر بگوییم، استراتژی مالی درست، کلید موفقیت مالی یک شرکت است. در دنیای کسب و کار امروز استراتژی همانند یک نقشه راه دقیق، به شرکت کمک می‌کند تا منابع مالی خود را طوری مدیریت کند که بتواند به اهداف خود دست پیدا کنند.

در ادامه به مهمترین دلایلی که هر سازمان به استراتژی‌های مالی نیازمند است، اشاره کلی ‌کرده‌ایم:

• مدیریت صحیح بدهی و حقوق صاحبان سهام

یکی از ابعاد مهم استراتژی مالی، مدیریت صحیح بدهی و حقوق صاحبان سهام است. شرکت باید ترکیب مناسبی از وام و حقوق صاحبان سهام را انتخاب کند تا بتواند به اهداف مالی خود دست پیدا کند. مطالعات نشان می‌دهد ترکیب مناسب بدهی و حقوق صاحبان سهام ‌می‎تواند به افزایش بهره‌وری و جریان نقدی سازمان منجر شود. ترکیب مناسب بستگی به عوامل مختلفی مانند وضعیت مالی شرکت، انتظارات سهامداران و شرایط بازار دارد.

وام و حقوق صاحبان سهام، دو منبع اصلی تأمین مالی برای شرکت‌ها هستند. وام یا بدهی، نوعی تعهد مالی است که یک شرکت به یک شخص یا نهاد دیگر دارد. شرکت‌ها ‌می‎توانند از بدهی برای تأمین مالی پروژه‌های جدید، خرید دارایی‌ها یا سرمایه گذاری در مسیر رشد خود استفاده کنند.

حقوق صاحبان سهام، سرمایه‌ای است که سهامداران در یک شرکت سرمایه‌گذاری می‌کنند. حقوق صاحبان سهام، منبع بلندمدت تأمین مالی برای شرکت‌هاست.استفاده بیش‌ازحد از حقوق صاحبان سهام نیز ‌می‎تواند خطرناک باشد. حقوق صاحبان سهام، منبع بلندمدت تأمین مالی برای شرکت‌هاست. استفاده بیش‌ازحد از حقوق صاحبان سهام ‌می‎تواند باعث کاهش سودآوری شرکت شود.

• تاثیر بر تصمیمات سرمایه گذاری‌های جدید

استراتژی مالی همچنین ‌می‎تواند بر تصمیمات شرکت درباره سرمایه گذاری در بازارهای جدید و خرید شرکت‌های دیگر تأثیر بگذارد. شرکت باید بتواند فرصت‌های سرمایه گذاری را به‌دقت ارزیابی کند و تصمیم بگیرد کدام پروژه‌ها ارزش سرمایه گذاری دارند. شرکت همچنین باید استراتژی مناسبی برای خرید شرکت‌های دیگر داشته باشد تا بتواند از طریق این استراتژی، ارزش خود را افزایش دهد.

• مدیریت سود سهام

درنهایت، مدیریت سود سهام نیز یکی دیگر از ابعاد مهم استراتژی مالی است. شرکت باید بتواند تصمیم بگیرد چقدر از سود خود را به‌عنوان سود سهام به سهامداران پرداخت کند و چقدر را برای سرمایه گذاری در رشد آینده شرکت نگه دارد.

کارکرد اصلی استراتژی مالی در یک سازمان

بعد از اینکه با اهمیت داشتنِ استراتژی مالی برای یک سازمان آشنا شدید، تصمیم داریم درباره کارکرد اصلی استراتژی مالی در سازمان صحبت کنیم. این کارکردها عبارتند از:

• دستیابی به اهداف مالی: استراتژی‌های مالی به سازمان کمک می‌کند تا اهداف مالی خود را مانند افزایش سود یا کاهش بدهی محقق کند.
• کسب مزیت رقابتی: به سازمان کمک می‌کند تا با مدیریت مالی کارآمد خود از رقبا متمایز شود.
• حمایت از استراتژی کسب‌وکار: تصمیمات مالی را با استراتژی کلی کسب‌وکار هماهنگ می‌کند.
• اطمینان از موفقیت بلندمدت: به سازمان کمک می‌کند تا تصمیمات مالی پایداری بگیرد که به رشد بلندمدت سازمان منجر می‌شود.

در یک جمله، استراتژی مالی به‌معنای استفاده بهینه از منابع مالی سازمان برای حمایت از اهداف کلی کسب‌وکار است.

حوزه‌های اصلی اثرگذار بر استراتژی‌های مالی در یک سازمان

استراتژی مالی شامل چهار حوزه اصلی است که در زیر به آن اشاره شده است:

1. ارزیابی عملکرد مالی

وضعیت مالی یک شرکت در یک زمان معین را ‌می‎توان با صورت‌های مالی معمولی مانند صورت سود و زیان، ترازنامه و صورت جریان وجوه نقد ارزیابی کرد. این صورت‌های مالی را ‌می‎توان با استفاده از بعضی معیارهای کمی مانند نسبت‌های مالی تجزیه و تحلیل کرد. این نسبت‌ها ممکن است براساس فروش، سود یا بازده سرمایه گذاری (ROI) و… باشد.

با بررسی صورت‌های مالی، ‌می‎توانید اطلاعات مفیدی درباره وضعیت مالی شرکت خود کسب کنید. به عنوان مثال، ‌می‎توانید ببینید که شرکت شما چقدر سودآور است، چه مقدار بدهی دارد و آیا جریان نقدی کافی دارد یا خیر

۲. پیش بینی های مالی و بودجه بندی

پیش بینی مالی برای تخمین نیازهای مالی آینده یک شرکت استفاده می‌شود. براساس این پیش‌بینی‌ها، باید بودجه بندی کنید. همان‌طورکه در مقاله بودجه بندی جیست توضیح دادیم، براساس این بودجه‌ها، تخصیص وجوه مناسب به فعالیت‌های مختلف قابل انجام است. همچنین بودجه‌ها و هزینه‌ها تابع فروش و درآمد سازمان در آینده هستند. پیش‌بینی‌های دقیق براساس تکنیک‌های علمی ‌می‎توانند مبنایی برای تصمیمات استراتژیک فراهم کنند.

• برنامه ریزی ساختار سرمایه

تصمیمات ساختار سرمایه به ترکیبی معقول از سرمایه بدهی و سرمایه سهام نیاز دارد. برنامه ریزی ساختار سرمایه توسط نسبت بدهی به سهام اندازه گیری می‌شود و می‌تواند ترکیبی بهینه از بدهی و سرمایه سهام ایجاد کند تا ریسک‌های مختلف ناشی از استقراض بیش‌ازحد را به حداقل برساند. ساختار سرمایه خوب باعث ایجاد ثبات مالی می‌شود.

• ملاحظات مالی دیگر

فعالیت‌ها و تصمیم‌های مالی زیادی وجود دارند که ممکن است بر برنامه‌ریزی و مدیریت استراتژیک تأثیر بگذارند. این فعالیت‌ها شامل موارد زیر است:

1. مدیریت دارایی‌های ثابت
2. مدیریت سرمایه در گردش
3. مدیریت سود سهام

این فعالیت‌ها و تصمیمات باید باتوجه‌به اهداف و برنامه ریزی‌های استراتژیک شرکت انجام شوند.

سخن پایانی

به‌طور خلاصه، استراتژی مالی شامل ارزیابی وضعیت مالی فعلی شرکت، پیش بینی نیازهای مالی آینده، برنامه ریزی ساختار سرمایه و انجام سایر فعالیت‌های مالی ضروری برای دستیابی به اهداف استراتژیک شرکت است. استراتژی مالی یک ابزار قدرتمند است که می‌تواند به شرکت‌ها کمک کند تا به اهداف مالی خود دست پیدا کنند. شرکت‌ها باید به‌طور منظم استراتژی مالی خود را بازنگری کنند تا مطمئن شوند که همچنان با اهداف و شرایط تجاری آن‌ها مطابقت دارد.

اگر علاقه‌مند به مطالعه موضوعات مالی هستید، مقالات زیر را برای مطالعه پیشنهاد می‌کنیم:

• مشاور مالی کیست؟
• مهم ترین وظایف مدیران مالی چیست؟
  
• تفاوت مدیریت مالی و حسابداری در چیست؟
• سواد مالی چیست؟